{"title":"Buddah Still Works— the Work on Oneself Never Ends: Essay on Grotowski","authors":"Gioacchino Palumbo, Giuseppe G. Condorelli","doi":"10.36744/pt.1820","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/pt.1820","url":null,"abstract":"This essay uses the personal recollections of Italian director Gioacchino Palumbo, including the experience of viewing of Apocalypsis cum figuris as well as some personal encounters with Jerzy Grotowski, to present a subjective account of selected aspects of Grotowski’s theatrical and non-theatrical practices, with an emphasis on understanding theatre as a lifelong work on oneself. Palumbo highlights those aspects of Grotowski’s work and quotations from his statements and writings that have contributed to his own development as a theatre artist. Particularly interested in Grotowski’s attitude to diverse sources of inspiration, Palumbo extensively discusses Grotowski’s interview on Gurdjieff, considering it as a representative example of artist’s approach to cultural phenomena that influenced him. The essay is preceded by an introduction in which Giuseppe G. Condorelli presents the original theatrical work of Palumbo, who has been running his own theatre laboratory in Catania since 1981.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"54 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138966800","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Rozszczelnianie pola językowej uznawalności: O mobilności kulturowej dramatu ukraińskiego w Polsce po 24 lutego 2022","authors":"Ewa Bal","doi":"10.36744/pt.1585","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/pt.1585","url":null,"abstract":"Artykuł jest próbą włączenia refleksji na temat mobilności kulturowej dramatu i teatru ukraińskiego w Polsce po 24 lutego 2022 w obręb badań nad wielojęzycznością i wieloetnicznością teatru w kontekście współczesnych ruchów migracyjnych. W centrum zainteresowania znajdują się strategie przedstawieniowe ukraińskich dramatów prezentowanych w Polsce w szczególnych okolicznościach wywołanych pełnowymiarową napaścią Rosji na Ukrainę. Autorka analizuje wybrane czytania performatywne dramatów tłumaczonych na język polski oraz projekty teatralne ukraińskich artystów realizowane w Polsce, by zbadać różne architektury międzykulturowego spotkania w ramach działań artystycznych i wzmacniania podmiotowości przybyszów z Ukrainy, między innymi poprzez równouprawnienie ich języka. Za najistotniejszy element architektury międzykulturowego spotkania uznaje różne strategie rozszczelniania pola językowej uznawalności, które sytuuje omawiane na polskim gruncie zjawiska w obrębie szerszych badań nad performatywnością języka i jego cielesną materialnością oraz performowania uchodźctwa.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"86 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138966968","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Towards A Radically Relational Post-Grotowskian Performance Paradigm","authors":"Virginie Magnat","doi":"10.36744/pt.1882","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/pt.1882","url":null,"abstract":"Jerzy Grotowski chose to name his College de France lecture series La „lignee organique” au theatre et dans le rituel (The „Organic Lineage” in Theatre and Ritual), and the author, who attended and documented these final public talks, contends in this article that organicity constitutes a through-line connecting Grotowski’s theatrical and post-theatrical research. The author draws from these talks, as well as from her Grotowski-based training, including her work with Rena Mirecka, and her research collaborations with Indigenous artists and scholars from Turtle Island (North America), including Floyd Favel, who worked with both Grotowski and Mirecka. The author points out that in diverse traditional cultural practices whose role it is to enhance, restore, and sustain balance between human and non-human forms of life, organicity is understood as a living force endowing performative processes with energy, power, and efficacy. The post-Grotowskian performance paradigm envisioned by the author hinges upon a non-anthropocentric perspective informed by the ecological and spiritual dimensions of relationality articulated by several generations of Indigenous scholars. She contends that such a paradigm shift, which challenges artistic practices glorifying human creative agency, can provide a viable alternative to the dominance of (Eurocentric) new materialist/posthumanist theories of non-human agency.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"53 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138967287","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Bruno Latour’s Earthbound Theater: Applying Stage-Thinking to Reclaim the Critical Zone","authors":"Aline Wiame","doi":"10.36744/pt.1691","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/pt.1691","url":null,"abstract":"This article shows that the numerous allusions to theater that can be found in Bruno Latour’s work are not mere metaphors but are at the core of Latour’s thought process, based on experimentations between philosophy-writing and stage-writing. This thought process can be traced back to Latour’s early work, in the 1980s—on Louis Pasteur and his invention of the laboratory, which Latour calls a “theater of the proof.” The article then turns to a question that is central to Latour’s work on the New Climatic Regime: how to design a new theater of the proof suited to our ecological condition—a theater that would definitely cast the temptation for the sublime away and insert us into what Earth system scientists call the “critical zone.” It finally argues that the most striking instantiation of this new theater of the proof can be found in the “Où atterrir?” workshops Latour initiated in 2020, which develop pragmatist and situated inquiries relying on an applied, “ecologized” theater.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"41 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138967783","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Zofia Jasińska (1930–2022): Wspomnienie","authors":"Edward Krasiński","doi":"10.36744/pt.2124","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/pt.2124","url":null,"abstract":"Wspomnienie o dr Zofii Jasińskiej (1930–2022), badaczce dziejów teatru polskiego i edytorce, która przez blisko trzydzieści lat pracowała w Muzeum Teatralnym w Warszawie na stanowisku kustosza-inwentaryzatora. W artykule przedstawiono lata jej studiów na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, pracę w Instytucie Bibliograficznym Biblioteki Narodowej, wieloletnią współpracę recenzentki teatralnej z krakowskim Tygodnikiem Powszechnym, działalność konspiracyjną w latach PRL, uczestnictwo w amatorskim ruchu teatralnym oraz w stowarzyszeniach religijnych. Scharakteryzowano jej najważniejsze prace naukowe i dokumentacyjne, dzięki którym jest pamiętana jako wybitna historyk teatru, wzorowa edytorka i dokumentalistka.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"15 11","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138967518","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Medium tańca w ujęciu Arnolda Berleanta","authors":"Lilianna Bieszczad","doi":"10.36744/pt.1495","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/pt.1495","url":null,"abstract":"Artykuł jest poświęcony wizji tańca w estetyce środowiskowej Arnolda Berleanta. Autorka przywołuje historyczne koncepcje estetyczne podkreślające znaczenie medium dla tożsamości poszczególnych sztuk (Gottholda E. Lessinga i Clementa Greenberga). Charakteryzuje problemy, które wynikają z uznania ludzkiego ciała za specyficzne medium tańca. Na tym tle przedstawia sposób ujmowania tańca jako performance’u w pismach Berleanta i stawia tezę, że pojęcie medium, którym Berleant się niekiedy posługuje, nie ma u niego ontologicznego zaplecza. Berleant bowiem nie opisuje świata w kategoriach substancji czy materii, lecz w kategoriach procesów i interakcji, a zamiast separowania sztuk czy odrywania sztuki od życia akcentuje ciągłość i holistyczny charakter doświadczenia. Taniec jest w jego koncepcji integralnym doświadczeniem, podczas którego ruch kreuje obszar przedstawienia, zespala tancerza i widza, ciało i świadomość, percepcję i myśl. Ważnym kontekstem tej teorii, w której doświadczenia estetycznego nie oddziela się od doświadczenia środowiskowego, jest ekologia.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"10 s2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138967985","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"“We Could Have Ventured in the Opposite Direction”: Exploring the Legacy of Polish Theatre on the Festival Map of Independent Ukraine","authors":"Maiia Harbuziuk","doi":"10.36744/pt.1550","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/pt.1550","url":null,"abstract":"This article examines the representation of Polish theatre on the Ukrainian festival map. This study includes key stages, events, and trends, and aims to uncover both positive developments and underlying problems. The research is based on sources such as published material, information resources, and my experience as a theatre critic. The periods of individual “breakthroughs” (1992–2000), “local encounters” (2001–2011), and “dramaturgical and performative landing forces” (from 2011) are identified and briefly characterized. The article outlines a broad geographical and genre-specific range of festivals in which Polish theatres participate and highlights their contribution. It also discusses the reception of individual performances by Polish theatres in Ukrainian criticism. The author focuses on the absence of iconic plays of Polish theatre on the posters of Ukrainian festivals (the exception is Bzik tropikalny (The Tropical Craze) by Witkacy, directed by Grzegorz Jarzyna, 1998). This resulted in the fact that the most important achievements of Polish theatre remained unknown to the Ukrainian audiences, and the professional community gravitated more towards Russia than towards the West. Given the more than four-hundred-year history of Polish–Ukrainian relations, it is essential that steps be taken to restore Polish–Ukrainian theatrical communication in order to ensure that Ukrainian theatre is connected to the European cultural space.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"42 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138967225","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Teatry pozawarszawskie w latach osiemdziesiątych w perspektywie historii mówionych","authors":"J. Królikowska","doi":"10.36744/pt.1689","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/pt.1689","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy życia teatralnego w Polsce w latach osiemdziesiątych, a w centrum refleksji jest funkcjonowanie teatrów w miastach średniej wielkości. W ramach badań nad ekonomicznymi i politycznymi uwarunkowaniami działalności tych placówek przeprowadzono wywiady pogłębione z pięcioma dyrektorami sprawującymi funkcję w tamtym okresie: Zbigniewem Bogdańskim (Teatr Dramatyczny w Gdyni, 1981–1986), Tomaszem Grochoczyńskim (Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku, 1985–1990), Maciejem Grzybowskim (Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, 1982–1991), Józefem Jasielskim (Teatr Dramatyczny w Legnicy, 1981–1990) i Andrzejem Rozhinem (Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie, 1979–1981; Teatr Polski w Szczecinie, 1981–1983; Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie, 1985–1993). Do analizy materiału badawczego zostały wykorzystane kategorie związane z historią mówioną, które umożliwiają uwzględnienie indywidualnych głosów uczestników życia teatralnego w narracjach historycznych. Wspomnienia dyrektorów, splecione z ich emocjami i refleksją na temat własnej działalności, dają wgląd w zasady konstruowania autonarracji i wpisywania ich w dominujące sposoby porządkowania i problematyzowania historii teatru w Polsce. Do artykułu zostały dołączone skrócone wersje rozmów, a w podsumowaniu wskazano możliwości ich wykorzystania w kolejnych pracach historycznoteatralnych.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"8 11","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"138968015","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Parasolnik z Sopotu – (niedoceniony) performer uliczny","authors":"Zbigniew Majchrowski","doi":"10.36744/pt.2167","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/pt.2167","url":null,"abstract":"Artykuł jest poświęcony performerowi ulicznemu Czesławowi Bulczyńskiemu (1912–1992), zwanemu Parasolnikiem z Sopotu. Na podstawie skąpych danych biograficznych, biograficznej legendy, relacji prasowych, dokumentacji wizualnej, mediów społecznościowych oraz wspomnień mieszkańców Sopotu autor ukazuje Parasolnika jako queerującego swój wizerunek, wyemancypowanego prekursora perfomansu pasażowego i radykalnego artystę ciała, który funkcjonował w sposób całkowicie niezależny, poza mainstremowymi i alternatywnymi obiegami sztuki. Niepowtarzalny charakter performatywnej aktywności Parasolnika uwypukla zestawienie jego stylu z działaniami innych freaków o artystycznych ambicjach – Krzysztofa Niemczyka z Krakowa, Tomasza Machcińskiego z Kalisza i Ryszarda Kisiela z Gdańska – a także z twórczością profesjonalnego artysty kabaretowego i pisarza Jerzego Afanasjewa. Cross-dressingowe, celowo ambiwalentne i wywrotowe akcje Parasolnika autor interpretuje jako wybiegające obyczajowo poza swój czas eksperymentalne ćwiczenia wolności realizowane w opresyjnej przestrzeni publicznej PRL-u i pracę socjopoznawczą. Wieloletnie zaskakujące przechodniów działania uliczne Parasolnika w Sopocie zostały ujęte jako minimalistyczne performanse interakcyjne i prowokacje inkluzywne, dzięki którym Bulczyński stwarzał afirmatywną atmosferę otwartości na wszelkie rodzaje odmienności.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"51 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139251437","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Nie ma jednych Chin: Teatry chińskie w Azji Wschodniej","authors":"M. Szatkowski","doi":"10.36744/pt.1472","DOIUrl":"https://doi.org/10.36744/pt.1472","url":null,"abstract":"Artykuł omawia książkę Rosselli Ferrari Transnational Chinese Theatres: Intercultural Performance Networks in East Asia. Monografia badaczki chińskich teatrów koncentruje się charakterystyce sieci artystycznych powiązań transnarodowych w Azji Wschodniej. Ferrari, badając współpracę teatralną twórców z Chin, Tajwanu czy Hongkongu, proponuje ponadnarodowy i rizomatyczny model analizowania kultury sinofonicznej. W książce wykorzystano liczne nieprzytaczane dotąd w badaniach źródła, niepublikowane materiały i wywiady. Ferrari wyraźnie odcina się od orientalizowania teatrów Wschodu, a jako główną metodę w ich badaniu obiera, za tajwańskim socjologiem kultury Chen Kuan-hsingiem, właśnie Azję (Asia as method) i uważnie wsłuchuje się w głos teatrów chińskich.","PeriodicalId":206887,"journal":{"name":"Pamiętnik Teatralny","volume":"35 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127509046","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}