Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series最新文献

{"title":"«ЗАМАНАУИ ӘЛЕМДЕГІ ХИМИЯ» ЭЛЕКТИВТІ КУРСЫН ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУДЫҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ","authors":"А. Т. Серікбай, А. К. Абишева, К. Б. Бекишев","doi":"10.48081/cryr9860","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/cryr9860","url":null,"abstract":"Бұл мақалада Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының химиялық мамандықтарының студенттеріне ұсынылатын «Заманауи әлемдегі химия» элективті курсының оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы талқыланады. Сабақтың барлық түрлерінің мазмұны материалды игеруді жеңілдететін белгілі бір логикалық дәйектілікте орналасқан күнтізбелік жоспар бойынша курстың бағдарламасы құрастырылған. Болжамды курс бағдарламасы, күнтізбелік-тақырыптық жоспар, бір семестрдегі барлық сабақ түрлері үшін сағаттарды бөлу ұсынылады. Курстың мақсаты - Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындарының химиялық мамандықтары студенттерін қазіргі заманның ғаламдық мәселелермен және оларды шешуде химияның рөлімен таныстыру. Нәтиженің ерекшелігі - бағдарлама ұсынылып қана қоймай, сонымен қатар кез-келген оқытушыға оны өз материалдарымен өзгертіп, толықтыра отырып, оны іс жүзінде қолдануға мүмкіндік беретін курс бойынша оқу құралы дайындалды. Осы курстың материалдарын жаратылыстану-математикалық, техникалық, медициналық және басқа профильдегі кез-келген басқа оқу орындары пайдалана алады. Ұсынылатын курстың интернет желісінде жарияланғаннан осындай курстардан келесідей айырмашылықтары бар: біріншіден, ол химия саласындағы физика, биология және география ғылымдары жетістіктерін ескеретін пәнаралық сипатта болады; екіншіден, ол тереңірек сипатқа ие, өйткені ол мектеп оқушыларына емес, Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған.","PeriodicalId":195022,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series","volume":"18 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-03-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115890772","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"КОРРОЗИЯ НА ОСНОВНЫХ ТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ КОНТУРАХ УСТАНОВКИ ГИДРООЧИСТКИ ВАКУУМНОГО ГАЗОЙЛЯ","authors":"С. Б. Мұса, Г. С. Айткалиева","doi":"10.48081/mivn1185","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/mivn1185","url":null,"abstract":"К характерным особенностям нефтеперерабатывающей промышленности относится разнообразие агрессивных сред, воздействующих на оборудование, рабочих условий (температуры, давления, скорости перемещения потоков, агрегатного состояния и т.д.), а также конструктивных форм и принципов действия аппаратуры. Коррозия на установках гидроочистки является одной из серьезных эксплуатационных проблем, особенно при переработке высокоазотистого и высокосернистого сырья. Установка гидроочистки вакуумного газойля важным звеном технологической цепи установок производства глубокой переработки нефти, обеспечивая подготовку сырья для установки каталитического крекинга. Проработка причин коррозии и разработка соответствующих рекомендаций является важным шагом к безаварийной работе технологической установки и реализации системы управления коррозией. Современное состояние проблемы коррозии на установках гидроочистки вакуумного газойля напрямую влияет на конкуретность и отказоустойчивость установок гидроочистки вакуумного газойля как на ТОО «ПНХЗ», так и аналогичных производств на территории СНГ.","PeriodicalId":195022,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series","volume":"36 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-03-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126179194","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ЖАЗДЫҚ БИДАЙДЫҢ АСА ЗИЯНДЫ АУРУЛАРЫ МӘСЕЛЕСІ ТУРАЛЫ","authors":"Р. М. Уалиева, М. К. Инсебаева, А. Н. Кукушева, Д. К. Жумабекова","doi":"10.48081/jbma6669","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/jbma6669","url":null,"abstract":"Жаздық бидай егіннің зиянды организмдер тудыратын шығынның алдын алу үшін агробиоценоздардағы фитосанитарлық жағдайдың қалыптасу заңдылықтары туралы ақпаратты үнемі жаңартып отыру қажет, оның негізінде қорғаныс шаралары жоспарланып, ұйымдастырылады.Бұл мақалада жаздық бидайдың ең зиянды аурулары туралы ақпарат берілген. Мақалада әр түрлі топырақ-климаттық жағдайдағы жаздық бидай ауруларының түрлерін зерттеуге аналитикалық шолу берілген. Климаттық факторлардың әсерінен аурулардың даму ерекшеліктері, ауру қоздырғыштарының түрлік құрамы мен динамикасы, факторлардың кең спектрінің әсерінен мәдени өсімдіктердегі зияндылықты бағалау, оның ішінде ауа-райы жағдайлары, агротехника деңгейі және т.б. туралы ақпарат ұсынылған, фитопатогендермен күресу шаралары бойынша ұсыныстар берілген.Мақалада қарастырылған мәселелер біздің аймақ үшін сөзсіз өзекті болып табылады, өйткені Павлодар облысы жағдайында жаздық бидай дақылдарында фитосанитарлық мониторингтің ұйымдастырылған жүйесі жоқ, ал аурулардың жаппай дамуы кезінде бидай дақылының жетіспеушілігі 40–60 %-ға дейін мүмкін болатыны белгілі, сонымен қатар көбінесе егістіктерде бірнеше аурулардың қоздырғыштарын кездестіруге болады, осылайша егінге зиян айтарлықтай басым болады.","PeriodicalId":195022,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-03-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132957965","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"РОЛЬ ЭКОЛОГИЧЕСКИХ УСЛОВИЙ В СУЩЕСТВОВАНИИ РАЗНЫХ НАРОДОВ МИРА","authors":"М. К. Садыкова, А. В. Убаськин","doi":"10.48081/gbsb5895","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/gbsb5895","url":null,"abstract":"В статье рассматриваются направления развития экологических процессов в существовании разных народов мира в условиях глобализации. Проведя сравнительный анализ экологических выводов отечественных и зарубежных ученых, будут проанализированы с культурологической точки зрения, достигнутые ими важные научные позиции.Актуальность темы исследования обусловлена, прежде всего, тем, что современный этап взаимодействия природы и общества обусловлен осложненными экологическими проблемами, угрожающими качеству жизни и жизнедеятельности человека.","PeriodicalId":195022,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series","volume":"41 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-03-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116277443","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ПАНДЕМИЯ КЕЗЕНІНДЕГІ ТУРИЗМНІҢ ХӘЛ-АХУАЛЫ","authors":"А. К. Сагадеева","doi":"10.48081/nrth9882","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/nrth9882","url":null,"abstract":"Бұл мақалада қазіргі уақыттың өзекті мәселелірінің бірі – туризм тақырыбы талқыланады. Күнделікті тіршілік пен шектеуліктерге толы болған карантин уақытында, бар адамзаттың ойы мен санасы демалысты аңсағаны сөзсіз. Бірақ оған көптеген кедергілер себепші болып, ешқандай шектеулерге қарамастан, сыртқы туризмді айтпағанның өзіңде, ел ішіндегі туризмге де қызығушылық арта түсті. Алайда, падемия заңдары өз айтқаның істетпей қоймады. Туризм саласының айналасында қызмет етіп жүрген көлік құралдарының, тамақтану орындарының, ойын-сауық, танымдық, іскерлік, сауықтыру, спорттық және өзге де мақсаттағы объектілердің, туроператорлық және турагенттік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың, сондай-ақ экскурсиялық қызметтер мен гид-аудармашылар қызметтерін ұсынатын ұйымдардың барлық дерлік қызметкерлеріне ауыр тигені айтпаса да белгілі.","PeriodicalId":195022,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series","volume":"3 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-03-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131455714","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ФИЗИКО-ГЕОГРАФИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА РАЙОНА ИССЛЕДОВАНИЯ И ВОДНЫХ РЕСУРСОВ ПАВЛОДАРСКОЙ ОБЛАСТИ","authors":"Е. Е. Анапьянов, А. В. Убаськин","doi":"10.48081/nbfn2945","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/nbfn2945","url":null,"abstract":"В данной статье приводится комплексная физико-географическая характеристика района исследования и водных ресурсов Павлодарской области. Рассмотрено физико-географическое положение, климатическая характеристика и водный режим рек, озер и др. В Павлодарской области, кроме реки Иртыш, к рыбохозяйственному фонду относятся девять водоемов республиканского значения и 265 местного. Республиканские – это Экибастузское водохранилище и восемь гидроузлов канала имени Сатпаева.","PeriodicalId":195022,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series","volume":"34 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-03-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126118694","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ЭКОЛОГО-ГЕОХИМИЧЕСКАЯ ОЦЕНКА ПОЧВЕННОГО ПОКРОВА В РАЙОНЕ ПОЛИГОНА ТБО ГОРОДА ПАВЛОДАР","authors":"Асель Жумагельдыевна Мамжанова, Алтынай Назиуловна Кукушева","doi":"10.48081/WDTU1429","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/WDTU1429","url":null,"abstract":"В данной статье предоставлена информация об управлении твердыми бытовыми отходами в городе Павлодар. В статье представлены методики исследования состояния почвы в зоне воздействия полигона города Павлодар и проведена оценка эколого геохимического состояния почвы, которая проводилась в рамках магистерской диссертации «Экологическая характеристика полигона твердых бытовых отходов г. Павлодар и разработка рекомендаций по управлению процессами обращения с ними». Целью проведенной работы было установить реальную картину воздействия полигона на состояние почв тяжелыми металлами и оценить опасность экологической обстановки.","PeriodicalId":195022,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series","volume":"26 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115134799","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ФЛОТАЦИОННОЕ КОНДИЦИОНИРОВАНИЕ ЗОЛОТОСЕРЕБРЯНОЙ СУЛЬФИДНО-УГЛЕРОДИСТОЙ РУДЫ МЕСТОРОЖДЕНИЯ БАКЫРЧИК","authors":"Айнисям Дилмуратовна Юсупова, Жанна Танжарыковна Умирбекова, Сергей Витальевич Нечипуренко, Сергей Евгеньевич Ефремов, Куралай Шегеновна Ахметова","doi":"10.48081/XEJT5394","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/XEJT5394","url":null,"abstract":"В данной статье представлен химический и минералогический состав особо упорной золотосеребряной руды углеродисто терригенной формации месторождения Бакырчик Восточного Казахстана. Руды данного месторождения являются по запасам золота объектом мирового значения. Исследованиями технологических свойств уникального минерального сырья определена причина сложности переработки рудного материала, которая заключается в наличие тонкодисперсного углеродистого вещества, обладающего прег-роббинговой активностью. Данное углеродистое вещество обусловливает значительный расход флотореагентов, большие потери благородных металлов и препятствует аффинированию золота. Подобраны технологический и реагентный режим, который обеспечивает практически полное и селективное выделение за одну стадию флотации всей массы гидрофобного углеродистого вещества из рудного сырья, измельченного до 80 % класса − 0,074 мм, благодаря совокупному воздействию при незначительных затратах вспенивателя − флотола-B, собирателя − осветленного керосина и депрессанта углеродистого вещества − жидкого стекла. Выход углеродистого концентрата, содержащего 16,4 % органического углерода и 0,8 г/т золота, составляет 26,4 %. В результат предварительного вывода углеродистого вещества существенно повышаются технические и экономические показатели извлечения, обогащения и рафинирования благородных металлов руды месторождения.\"","PeriodicalId":195022,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series","volume":"34 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128750327","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ҚОЙ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ ЭМБРИОНДАР ТРАНСПЛАНТАЦИЯСЫНЫҢ ҒЫЛЫМИ-ӨНДІРІСТІК НЕГІЗДЕМЕСІ","authors":"С.Н. Қадыр, Т. И. Кульмагамбетов, Кайрат Имангалиевич Ахметов","doi":"10.48081/PIWV4119","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/PIWV4119","url":null,"abstract":"Соңғы жылдары медицина, биология және ветеринария ғылымдары салаларында эмбрионды трансплантациялау әдісін кеңінен қолдануда. Донорлар мен реципиенттердің физиологиялық жағдайын гормональды препараттарды қолдану арқылы реттеу жүргізіледі. Қазақстанда қой шаруашылығы ауыл шаруашылығының дәстүрлі саласы болып табылады. Айта кету керек, өнімділік қасиеттері бойынша генетикалық іріктеуден басқа, қой шаруашылығын жақсартудың маңызды факторы репродуктивті тиімділік болып табылады. Қой мен ешкілердің бақыланатын өсімін молайту үшін қолдан ұрықтандыру, эмбриондарды трансплантациялау, сондай-ақ эмбриондарды in vitro телу технологиялары пайдаланылады. Сонымен қатар, клондау және трансгенез сияқты басқа биотехнологияларды дамыту үшін ооциттік және эмбриональды әдістер қажет. Алайда, ұсақ малдың in vitro эмбриондарын өсіру эмбриондарды трансплантациялаудың ең танымал бағыты болса да, in vivo эмбриондарын қолдану арқылы көбею ең сәтті болып табылады.. Сондықтан асыл тұқымды жануарлардың санын көбейту кезінде эмбриондарды трансплантациялаудың in vivo әдістеріне маңызды рөл беріледі. Бұл жағдайда жоғары өнімді аналық бездердің бақыланатын овуляциясы маңызды шарт болып табылады. Аналық бездердің суперовуляторлық реакциясының сандық (овуляция саны, эмбриондардың өнімділігі) және сапалық (эмбриондардың өміршеңдігі) көрсеткіштері гонадотропиндердің дозасына байланысты екені белгілі. Сонымен қатар, қойларда қолданылатын дозалардың нақты белгіленген параметрлері жоқ, өйткені препараттың дозасы түрге, тұқымға, көбею кезеңіне және басқа сыртқы (қоректену) және ішкі (фолликулогенез) факторларға қатысты түзетіледі. Осыған байланысты жергілікті қой тұқымдарының гендік қорын сақтау және оларды ұтымды пайдалану мәселесі өте маңызды. Жергілікті популяциялар мен қой тұқымдарының тұқым қуалайтын белгілері-олардың төмен құнарлылығы, сонымен қатар дала аймағының төтенше жағдайларына жоғары бейімделуі (құрғақ климат, температураның кенеттен өзгеруі) және ауруларға жоғары төзімділік. Аналық бездің гормоналды ынталандыруы мұндай өнімділігі төмен қойларда суперовуляцияны тудыру үшін кеңінен қолданылады. Мақалада отандық ғалымдардың қойлардың суперовуляциясын ынталандыру және қой эмбриондарын трансплантациялау жөніндегі ғылыми еңбектеріне шолу келтірілген. Отандық және шет елдік ғылыми әдебиеттерді талдау суперовуляция туғызу, донорды жасанды ұрықтаныдру, эмбриондарды бөліп алу және сапасын бағалап, тасымалдау сияқты биотехнологияның заманауи жетістіктерін қолданудың нақты қой шаруашылығындағы өсімді иолайтуғы қосатын үлесін дәлелдеуге мүмкіндік берді.","PeriodicalId":195022,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series","volume":"3 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131127446","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"МОДЕРНИЗАЦИЯ ПОРШНЕВОГО КОМПРЕССОРА С ОПТИМИЗАЦИЕЙ РАБОЧЕГО ПРОЦЕССА ГИДРООЧИСТКИ ВАКУУМНОГО ДИСТИЛЛЯТА","authors":"Алп Арслан Агыбайулы Жапар","doi":"10.48081/PDCF7260","DOIUrl":"https://doi.org/10.48081/PDCF7260","url":null,"abstract":"Данная статья заключает в себе концепцию модернизации поршневого компрессора 4М16-45 – 35/55, предназначенного для циркуляции водорода и водородосодержащего газа (98 % объемных) по системе гидроочистки вакуумного дистиллята, которая была разработана в рамках магистерской диссертации по теме «Модернизация поршневого компрессор с оптимизацией рабочего процесса гидроочистки вакуумного дистиллята». В статье представлены технологические аспекты модернизации, перечислены этапы реализации разработки. Рассмотрены методы, практические, а также теоретические составляющие проекта оптимизации. Произведены анализ компетентности технологии в нынешних глобальных тенденциях, состоятельности усовершенствования как таковой. Были охарактеризованы положительныефакторы воздействия модернизации на эффективность работоспособности системы. В след за тем оценены отрицательные аспекты, которые вследствие были устранены. В данной модели повышения производительности показаны последовательная и технологически ориентированная конфигурация формирования целостности предложения. Осуществлены контроль за полномерностью и завершенностью выполнения поставленной задачи, последовательностью этапов реализации. Данная концепция заключает в себе увеличение продуктивности (КПД), понижение ресурсозатрат на обслуживание и ремонт данного компрессорного оборудования. На данный момент эксплуатация устаревшего оборудования на нефтехимическом производстве оказывает отрицательное воздействие на промышленность в целом. Внедрение инновационных технологий является неотъемлемой составляющей для дальнейшего развития отрасли нефтепереработки и обязательным процессом в целом и в частности.","PeriodicalId":195022,"journal":{"name":"Bulletin of Toraighyrov University. Chemistry & Biology series","volume":"83 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115723218","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}