{"title":"Wstęp","authors":"Jolanta Łodzińska, Justyna Kurtyka-Chałas","doi":"10.21697/snr.2018.47.2.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/snr.2018.47.2.01","url":null,"abstract":"Prezentowany numer kwartalnika „Studia nad Rodziną” stanowi tom poświęcony złożonym wyzwaniom związanym z funkcjonowaniem jednostki i rodziny w obliczu kryzysu. Przedstawiany tom stał się konsekwencją podejmowanych dyskusji w obszarze uniwersalności i interdyscyplinarności zagadnienia kryzysu. Współczesne życie codzienne jest pełne napięć, stresów i niepewności. Wielu socjologów twierdzi, że mamy obecnie do czynienia ze społeczeństwem ryzyka. Jednostka, ale także rodzina i inne grupy pierwotne, stają w obliczu niepewnej przyszłości i rozpadającej się więzi społecznej, wymagającej ciągłej rekonstrukcji, permanentnej pracy nad budowaniem więzi, związanej z pracą nad emocjami, czyli takiej, która unieważnia, zmienia i redefiniuje emocje partnerów interakcji oraz podmiotu działającego, dając, chociażby chwilowe, poczucie wzajemnej akceptacji i bezpieczeństwa życia grupowego. dotychczasowa teraźniejszość naznaczona jest istnieniem wielu zjawisk wyzwalających uczucie zagrożenia i lęku społecznego niemal we wszystkich sferach ludzkiej egzystencji. Pojawiający się kryzys gospodarczy i ekonomiczny, szybkość rozwoju cywilizacyjnego oraz przemiany w sferze społecznego i kulturowego funkcjonowania człowieka to zmiany kryzysogenne, burzące często w sposób traumatyczny dotychczasowy ład społeczny, wywołujący spadek kondycji i dobrostanu człowieka oraz zaburzenia w wielu wymiarach życia społecznego, w tym rodzinnego.","PeriodicalId":193057,"journal":{"name":"Studia nad Rodziną","volume":"11 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129597052","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uzależnienie od rodziny pochodzenia","authors":"A. Grabowski","doi":"10.21697/snr.2018.49.4.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/snr.2018.49.4.04","url":null,"abstract":"Podstawowym i najważniejszym kontekstem społecznym dla rozwijającej się jednostki jest rodzina, która stanowi główne środowisko socjalizacji wzrastających w niej osób, ale również może być źródłem ich psychicznych zaburzeń oraz społecznego nieprzystosowania. Jednym z rodzinnych czynników generujących trudności jednostki w zakresie psychospołecznego funkcjonowania jest zbyt silna, uzależniająca więź, jaka istnieje pomiędzy jednostką a jej rodziną pochodzenia. To nadmierne przywiązanie względem rodziny generacyjnej zazwyczaj wyrasta z poczucia lojalności, które w swej patologicznej odmianie destruktywnie rzutuje na wiele obszarów życia i funkcjonowania jednostki. Podstawowym źródłem uzależnienia od rodziny pochodzenia jest ona sama wraz z określonym systemem swego funkcjonowania, który wyposaża wzrastającą w nim jednostkę w komponenty zdrowej bądź zaburzonej osobowości. Niniejszy artykuł porusza problematykę lojalności rodzinnej oraz związanych z nią uzależniających więzi rodzinnych; wskazuje systemy rodzinne, które generują u osób w nich wzrastających zbyt silne przywiązanie wobec rodziny generacyjnej; oraz ukazuje znaczenie owego przywiązania dla psychospołecznego funkcjonowania uzależnionej jednostki.","PeriodicalId":193057,"journal":{"name":"Studia nad Rodziną","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130372865","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uzależnienia jako przyczyny nieważności małżeństw w prawie kanonicznym. Obraz na podstawie akt sądowych","authors":"Kinga Karsten, Piotr Kroczek","doi":"10.21697/snr.2018.49.4.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/snr.2018.49.4.08","url":null,"abstract":"W prawie kanonicznym istnieje instytucja orzeczenia nieważności małżeństwa. Powodem takiego orzeczenia może być jakaś wada zgody małżeńskiej, zaś do kategorii wady zgody małżeńskiej zalicza się psychiczną niezdolności do podjęcia podstawowych obowiązków małżeńskich (kan. 1095 nr 3 Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r.). Z kolei w tej grupie umieszcza się różnego rodzaju uzależnienia. W artykule zaprezentowano przypadki spraw sądowych związane z uzależnieniami od alkoholu, hazardu, Internetu, gier komputerowych, seksu, pornografii, pracy, osób, które doprowadziły do orzeczenia nieważności małżeństwa. Celem takiej prezentacji jest pokazanie przykładów zachowań, które będąc z punk-tu widzenia medycznego uzależnieniami, były jednocześnie kanonicznymi przesłankami do orzeczenia nieważności małżeństwa.","PeriodicalId":193057,"journal":{"name":"Studia nad Rodziną","volume":"14 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126796239","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Praca socjalna z rodziną zastępczą","authors":"Monika Wiktorowicz-Sosnowska","doi":"10.21697/snr.2018.49.4.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/snr.2018.49.4.11","url":null,"abstract":"Rodzina stanowi podstawową przestrzeń dla kształtowania młodego człowieka. Jest dzisiaj najważniejszą z alternatywnych form opieki nad dzieckiem – podmiotem. Wymaga szczególnej uwagi i zainteresowania, zwłaszcza tych, których celem jest niesienie wsparcia oraz pomoc. Istotnego charakteru nabiera zatem praca socjalna, jako forma wsparcia i pomocy realizowanych na rzecz rodzin zastępczych. W artykule przedstawiono perspektywę Empowermentu będącą fundamentem solidnej pracy socjalnej oraz pożądanych aktywności pracownika socjalnego. Pomijanie ich jako wskazówek do współpracy z rodziną zastępczą jest zamknięciem pracy socjalnej w standardowych formach pomagania, skoncentrowanych na problemach, nie zaś zasobach rodziny. Tworzą się wówczas blokady utrudniające szersze postrzeganie rzeczywistości, jaką stanowi rodzina zastępcza. Tymczasem relacyjność w pracy socjalnej silnie oddziałuje na ten najważniejszy podmiot, czyli na rodzinę, i stanowi gwarancję dobrej współpracy.","PeriodicalId":193057,"journal":{"name":"Studia nad Rodziną","volume":"117 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132033174","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Obraz Boga jako Siły Wyższej wspomagającej terapię zaburzeń odżywania. Studium socjologiczne","authors":"Dariusz Tułowiecki","doi":"10.21697/snr.2018.49.4.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/snr.2018.49.4.09","url":null,"abstract":"Celem tekstu jest ukazanie obrazu Boga – Siły Większej odkrywanego w ramach terapii zaburzeń odżywania. Powstał on na bazie materiału empirycznego uzyskanego w ramach stadium przypadku osoby przeżywającej zaburzenia odżywania, która podjęła terapię w grupie Anonimowych Jedzenioholików. Zaburzenia odżywania miały u niech charakter anoreksji, uzależnienia od diety oraz bulimii. W ramach grupy badana osoba przechodzi etapy 12 kroków anonimowych jedzenioholików, które zakładają uznanie swojej bezradności wobec zaburzeń odżywania, odkrycia Siły Większej, która może przywrócić zdrowie, oddanie Bogu – Sile Większej własnego życia, budowanie poprzez modlitwę więzi z Bogiem, jakkolwiek jest On pojmowany. Studium przypadku przeprowadzono w oparciu o szereg wywiadów z młodą kobietę, deklarującą się jako katoliczka, silnie zdystansowana do instytucji Kościoła katolickiego, wierząca, wypełniająca odpowiadające jej praktyki religijne, mająca wysoki wskaźnik tolerancji religijnej, dla której Bóg jest istotą relacyjną – wyobrażeniem idealnego, kochającego w sposób bezwarunkowy Ojca.","PeriodicalId":193057,"journal":{"name":"Studia nad Rodziną","volume":"54 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134066864","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kara pozbawienia wolności – sytuacja kryzysowa w życiu skazanego i jego rodziny","authors":"Renata Deka","doi":"10.21697/snr.2018.47.2.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/snr.2018.47.2.08","url":null,"abstract":"Kara pozbawienia wolności to jeden z podstawowych instrumentów oddziaływa-nia na sprawców przestępstw. Jakkolwiek kara ta stanowi naturalną i w pełni uza-sadnioną konsekwencję społecznie nieakceptowanego czynu, nie można pominąć faktu, że jej zastosowanie także pociąga za sobą negatywne następstwa. Co warte podkreślenie, uwięzienie jednego z członków rodziny negatywnie rzutuje nie tylko na funkcjonowanie samego skazanego, ale również całego systemu rodzinnego. Niniejszy artykuł jest próbą ukazania problemów, z jakimi spotykają się w związku z uwięzieniem osadzony i jego rodzina, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji dzieci osób pozbawionych wolności. Całość tekstu zamykają wnioski, postulaty dotyczące opisanej problematyki.","PeriodicalId":193057,"journal":{"name":"Studia nad Rodziną","volume":"14 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134283840","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uzależnienia behawioralne w perspektywie teologii moralnej. Prezentacja i ocena","authors":"M. Cherubin","doi":"10.21697/snr.2018.49.4.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/snr.2018.49.4.07","url":null,"abstract":"W wysoce rozwiniętych społeczeństwach podkreśla się wolność wyboru. Problemem staje się jak rozumieć zdolność podejmowania decyzji: czy mój wybór może kierować się w stronę zła. Przejawem konsumpcyjnego życia są uzależnienia nie tylko od substancji psychoaktywnych, ale także od zachowań. Można się uzależnić od wszystkiego. Dlatego ważne jest rozumienie wolności, która się kieruje wartością – prawdą. Artykuł przedstawia wolność jako wartość dynamiczną, którą trzeba zdobywać i umacniać przez cnoty moralne. Jeśli nie ma rozwoju wewnętrznego, to pojawia się podatność na wszelkiego rodzaju uzależnienia. W dalszej części prezentuje się przykłady uzależnień od zachowań, ich genezę, fazy i skutki. Następnie autor przedstawia oceny zachowań od strony materii czynu oraz od strony podmiotu. W uzależnieniu może zachodzić pomniejszenie odpowiedzialności moralnej. Jednakże podkreśla się powinność walki z uzależnieniem. Przywrócona wolność w Chrystusie uwypukla wartość dobrego moralnie życia.","PeriodicalId":193057,"journal":{"name":"Studia nad Rodziną","volume":"77 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124707953","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Wzbudzanie emocji samoświadomościowych jako strategia wykorzystywana przez rodziców dorosłych dzieci uzależnionych od alkoholu do wywoływania u nich zmiany zachowania","authors":"A. Jaros","doi":"10.21697/snr.2018.49.4.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/snr.2018.49.4.03","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest przedstawienie jednej ze strategii wykorzystywanych przez rodziców do zaprzestania picia u ich dorosłych dzieci. Strategia ta opiera się na wzbudzaniu emocji samoświadomościowych. Do zilustrowania poruszonej problematyki wykorzystano wywiady swobodne i pogłębione przeprowadzone z rodzicami dorosłych dzieci z problemem alkoholowym. W oparciu o analizę uzyskanego materiału okazało się, że emocje takie jak wstyd i poczucie winy są powszechnie wykorzystywane w relacjach rodziców z ich dorosłymi pijącymi dziećmi. Wzbudzanie takich emocji ma na celu stymulowanie do zaprzestania picia i przestrzegania norm społecznych. Jednak nie wszystkie emocje, z perspektywy rodziców, sprzyjają zmianie zachowania.","PeriodicalId":193057,"journal":{"name":"Studia nad Rodziną","volume":"18 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126824378","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Uzależnienie od seksu z perspektywy teorii przywiązania","authors":"Anna Czyżkowska","doi":"10.21697/snr.2018.49.4.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.21697/snr.2018.49.4.05","url":null,"abstract":"Teoria przywiązania jest jedną z koncepcji psychologicznych wyjaśniających związek wczesnodziecięcych doświadczeń (w relacji z opiekunami) z wieloma problemami w dalszym życiu (zaburzeniami emocjonalnymi, zaburzeniami osobowości, zaburzeniami więzi). Badacze za jej pomocą próbują też wyjaśnić powstawanie uzależnień, w tym zwłaszcza uzależnienia od seksu. Droga od stylu przywiązania w dzieciństwie do uzależnienia może prowadzić poprzez mechanizm zaburzonej regulacji afektu, mechanizm neurologiczny i poznawczy. W literaturze opisana jest także specyfika rodziny pochodzenia (stylu wychowania, klimatu emocjonalnego) osób uzależnionych od seksu. Dodatkowo na plan pierwszy obok doświadczeń wczesnodziecięcych wyłania się etiologia kulturowo-społeczna zachowań seksualnych o cechach uzależnienia. Badacze postulują by spojrzeć na zachowania seksualne z kategorii hiperseksualizmu, OCSB (out-of-control sexual behaviour – zachowanie seksualne poza kontrolą) czy uzależnienia od seksu z nowej perspektywy. Przemiany społeczne, kulturowe i technologiczne sprawiły, że o ile do tej pory w grupie ryzyka uzależnień (w tym uzależnienia od seksu) były głównie osoby z trudnym dzieciństwem, o tyle w obecnej rzeczywistości społecznej wszyscy są w grupie ryzyka, a całe otoczenie staje się wielką kulturą uzależnień.","PeriodicalId":193057,"journal":{"name":"Studia nad Rodziną","volume":"59 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116389401","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}