NATURE AND SCIENCE最新文献

{"title":"Beneficial ways of using natural resources in tourism","authors":"Bəydaş Elçin oğlu Mirzəyev","doi":"10.36719/2707-1146/22/100-108","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/100-108","url":null,"abstract":"Təbii resursların iqtisadi dövriyyəyə və istehlak amilinə cəlb edilməsi, həmin resursların istifadəsi üçün infrastrukturaların reallaşması, son nəticə turizmin iqtisadi artım və sosial inkişafın tərkib elementinə çevrilir. Turizm ehtiyatları turizm məhsulunun və onun təklifinin əsas tərkib hissəsidir. İqtisadi ədəbiyyatlarda turizm ehtiyatlarının tərifinə və təsnifatına müxtəlif yanaşmalara da rast gəlinir. Ən ümumi mənada, konkret regionda turizm fəaliyyəti və turistlərin cəlb olunması üçün istifadə oluna bilən hər bir mövcudiyyat turizm ehtiyatları hesab edilə bilər. Hər bir sahənin öz funksiyalarını yerinə yetirməsi üçün müvafiq ehtiyatları (resursları) mövcud olur. Bu ehtiyatlar sahənin xarakterinə uyğun olaraq formalaşır. O cümlədən turizm sferasının da formalaşmasını və inkişafını təmin edən zəruri ehtiyatları vardır. Açar sözlər: turizm, inkişaf, ehtiyatlar, resurslar, region, tarix Baydash Elchin Mirzayev Beneficial ways of using natural resources in tourism Abstract Directing natural resources to economic circulation and consumption, realizing the use of these resources, the final result of tourism becomes an element of economic growth and social security. Approaches to the definition and classification of resources are also found in the economic literature. In the most general sense of tourism, the tourism resources of each object that can be used for tourism activities and attraction of tourists in a specific region are calculated. These reserves are formed according to the nature of the field. It also has resources to ensure the formation and development of the tourism sphere Keywords: tourism, development, reserves, resources, region, history","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"34 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"76522661","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Directions of intensive development of cattle breeding and increase of milk productivity","authors":"Bəxtiyar Afiq oğlu Nəbiyev","doi":"10.36719/2707-1146/22/50-56","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/50-56","url":null,"abstract":"Məqalədə xarici ölkələrdən idxal olunan yüksək genetik potensiala malik damazlıq Holşteyn-Friz və Simmental qaramal cinslərinin qapalı şəraitdə saxlamaqla yerli iqlim şəraitinə uyğunlaşdırılması tədqiq edilır. Tədqiqatçı qaramalın məhsuldarlıq keyfiyyətlərinin yaxşılaşdırılması, cins tərkibinin təkmilləşdirilməsi və yerli şəraitdə intensiv yetişdirilən cins qaramalın bioloji təsərrüfat xüsusiyyətlərini öyrənir, müxtəlif cinslərarası seleksiya işləri aparmaqla heyvanların təsərrüfat faydalı əlamətlərini, yüksək iqtisadi təsnifata malik məhsuldar yeni nəsil mələzlərin yaradılması, reqionda süd məhsudarlığının artırılması məqsədilə damazlıq naxırın formalaşdırılması haqqında mülahizələr irəli sürür. Ölkəmizdə özünütəmin mexanizminə töhfə olaraq əhalinin süd və süd məhsullarına olan təlabatını yerli istehsal hesabına ödənilməsi, idxaldan asılılığını aradan qaldırmaqla ixrac bazasının formalaşması mühüm amil hesab olunur. Açar sözlər: damazlıq cins, Simmental, Holşteyn-Friz, süni mayalanma, yem, yüksək məhsuldarlıq, F1 mələz inəklər, süd məhsuldarlığı Bakhtiyar AfigNabiyev Directions of intensive development of cattle breeding and increase of milk productivity Abstract In the article, the lack of high genetic potential obtained by foreign substances is studied in Holstein-Friesian and Simmental cattle breeds in indoor conditions according to local climatic conditions. The study is aimed at improving productivity, increasing productivity, and studying the biological economic characteristics of intensively bred black breeds in local conditions, the economic beneficial characteristics of animals by carrying out selection work of different breeds, the creation of productive generation products with high quality economy, and the creation of a new form of milk productivity in the region. brings forward considerations. Production of demand products for milk and milk products as a contribution to the self-sufficiency mechanism in our country, obtaining dependence on it, production of demand products is considered an important factor. Keywords: breeding breed, Simmental, Holstein-Fries, artificial insemination, feed, high productivity, F1 crossbred cows, milk yield.","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"10 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75492458","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Synthesis and study of new surface-active hexadecylammonium ethanoate and pentanoate salts","authors":"Təranə Əli qızı Poladova, Ələsgər Dadaş oğlu Ağa-zadə, Ülviyyə Nizami qızı Kərimova-Cəfərova","doi":"10.36719/2707-1146/22/87-94","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/87-94","url":null,"abstract":"Yüksək səthi aktivliyə malik olan katanion tipli səthi-aktiv duzların sintezi, tədqiqi və perspektivli tətbiq sahələrinin araşdırılması istiqamətində tədqiqat işləri aparılmışdır. Sintez edilmiş duzların əsas fiziki-kimyəvi göstəriciləri, o cümlədən ən mühüm səthi aktivlik parametrləri təyin olunmuşdur. Sintez edilmiş katanion duzun quruluşu İQ və UB spektroskopiya üsulları ilə identifikasiya edilmişdir. Alınmış duzların işığın dinamik səpilməsi metodu ilə müxtəlif qatılıqlı sulu məhlullarında zərrəciklərin ölçüləri də təyin edilmişdir. Bu duzların səthi aktivliyi tenziometr vasitəsi ilə su-hava sərhədində halqanın qopması üsulu ilə tədqiq edilmiş, müxtəlif qatılıqlı sulu məhlullarının elektrokonduktometriya üsulu ilə xüsusi elektrik keçiriciliyi təyin edilmişdir. Sintez edilmiş yeni duzların tətbiq yönümlü xassələrindən neftyığıcılıq qabiliyyətinin tədqiqinə xüsusi diqqət yetirilmişdir, çünki bu cür xassələrə malik olan səthi-aktiv reagentlər ekoloji cəhətdən təhlükəli olan nazik neft təbəqələrini su hövzələrinin səthindən kənar etməyə imkan verir. Açar sözlər: katananion duzlar, işığın dinamik səpilməsi metodu, heksadesiletilolammonium xlorid, neftyığma, elektrokonduktometriya üsulu Tarana Ali Poladova Alasgar Dadash Agha-zade Ulviyya Nizami Karimova-Japharova Synthesis and study of new surface-active hexadecylammonium ethanoate and pentanoate salts Abstract New surface-active catanionic-hexadecylethylolammonium ethanoate and pentanoate salts have been synthesized on the basis of hexadecylammonium chloride salt. Composition and structure of these reagents have been identified by IR and UV spectroscopy methods. By tensiometric measurements, their high surface activity at the water-air border has been shown. By electroconductometric method, specific electrical conductivity of the aqueous solutions of the complexes has been determined. The diameters of the aggregates formed by the synthesized surfactants in aqueous solutions have been determined via dynamic light scattering method. Petroleum-collecting properties of the synthesized complexes (in the pure state and in the form of 5% wt. aqueous solution) have been studied on the example of crude oil from the Pirallahi oil field in the Absheron Peninsula (Azerbaijan). The surfactant or its solution was added to a thin film (thickness 0.15-0.16 mm) of this petroleum on the surface of distilled water, fresh water and the Caspian Sea water (separately) in Petri dishes. By laboratory tests, their effectiveness for removal of ecologically-hazardous thin petroleum films from the water surface has been revealed. Since it was found that the presence of an alkyl radical in the composition of catanionic salts, as well as an increase in these radicals, contributes to an increase in the oil-collecting capacity. Keywords: catanionic salts, dynamic light scattering, hexadecylammonium chloride, petroleum collecting, electroconductometry method","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"26 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"85017902","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Osteoporosis and the jaw bone","authors":"Rumiyə Ağalar qızı Abbasova, Sevda Tariyel qızı Hüseynova, Qələndər Xanlar oğlu Əliyev, Şəhla Rafael qızı Yusubova","doi":"10.36719/2707-1146/22/27-31","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/27-31","url":null,"abstract":"Osteoporoz aşağı sümük kütləsi və sümük toxumasının mikro arxitekturasının pozulması, nəticədə sümüklərin kövrəkliyi və sınıqlarına həssaslığın artması ilə xarakterizə olunan sistemik skelet xəstəliyidir. Əvvəllər osteoporoz qocalma ilə əlaqəli fizioloji proses hesab edilirdi, lakin bu gün multifaktorial xroniki sistem xəstəlik kimi tanınır. Osteoporozun müalicəsi ilə yanaşı, sümüyə yayılmış xərçəngin müalicəsində bifosfonatlar və denosumab da istifadə olunur. Xərçəngi müalicə etmək üçün bu dərmanların daha yüksək dozalarını qəbul edən insanlar üçün çənənin osteonekroz riski, sadəcə olaraq osteoporozu müalicə edən insanlardan daha yüksəkdir. Açar sözlər: mandibulyar indekslər, osteoporoz, panoramik əsaslı indekslər, panoramik rentgenoqrafiya, postmenopozal qadınlar, qadınlar Rumiya Aghalar Abbasova Sevda Tariyel Huseynova Galandar Khanlar Aliyev Shahla Rafael Yusubova Osteoporosis and the jaw bone Abstract Osteoporosis is a systemic skeletal disease characterized by low bone mass and disruption of the microarchitecture of bone tissue, resulting in bone fragility and increased susceptibility to fractures. Previously, osteoporosis was considered a physiological process associated with aging, but today it is recognized as a multifactorial chronic system disease. In addition to treating osteoporosis, bisphosphonates and denosumab are also used to treat cancer that has spread to the bone. The risk of osteonecrosis of the jaw is higher for people who take higher doses of these drugs to treat cancer than for people who are just treated for osteoporosis. Keywords: mandibular indices, osteoporosis, panoramic-based indices, panoramic radiography, postmenopausal women, women","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"89483186","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Investigation of conditions for production of antimony thiostibiate","authors":"Əhməd Məmməd oğlu Qarayev, Sevda Həsən qızı Əliyeva","doi":"10.36719/2707-1146/21/55-59","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/21/55-59","url":null,"abstract":"Məqalədə natrium tiostibiat və kalium antimoniltartrat duzlarının qarşılıqlı təsirindən məhlulda sürmə tiostibiatın (SbSbS4) alınması şəraiti verilmişdir. Sürmə tiostibiat mineral sürtkü yağlarının hazırlanmasında istifadə edilir. Natrium tiostibiat və kalium antimoniltartrat duzlarının alınmasında başlanğıc materiallardan biri olan sürmə (III)sulfid Darıdağ sürmə filizindən sublimasiya üsulu( təmizlik dərəcəsi 10-2%) ilə alınmışdır. Reaksiya tənliyinə uyğun olaraq stexometrik nisbətdə götürülmüş maddələr - natrium tiostibiat və kalium antimoniltartrat məhlullarının qarışılıqlı təsirindən sintez edilmişdir. Prosesin gedişinə təsir rdən amillər, mühitin pH-ı, temperatur, komponentlərin qatılığı və vaxtdan asılılığı müəyyənləşdirilmişdir. Optimal şəraitdə alınmış nümunənin termoqravimetrik, rentgenfaza və kimyəvi analizləri aparılmış və alınan nəticələr nümunənin tərkibinin SbSbS4 formuluna uyğun gəldiyi təsdiqləmişdir. Açar sözlər: natrium tiostibiat, kalium antimoniltartrat, sürmə tiostibiat, Darıdağ, sürmə(III)sulfid Ahmаd Mammad Garayev Sevda Hasan Aliyeva Investigation of conditions for production of antimony thiostibiate Abstract In the article was given the conditions for obtaining antimony thiostibiotic (SbSbS4) in solution from the interaction of sodium thiostibiate and potassium antimonylartrate salts. Antimony thiostibiat is used in the preparation of mineral lubricating oils. Antimony (III) sulfide, one of the starting materials for the production of sodium thiostibiate and potassium antimonylartrate salts, was obtained from Daridagh antimony ore by sublimation method (degree of purity 10-2%). Substances taken in stoichometric proportions according to the reaction equation - synthesized from the mutual effect of sodium thiostibiate and potassium antimonyltartrate solutions. Factors influencing the course of the process, pH of the medium, temperature, component density and time dependence were determined. Thermogravimetric, X-ray phase and chemical analyzes of the sample taken under optimal conditions were conducted and the results confirmed that the composition of the sample corresponded to the formula SbSbS4. Keywords: sodium thiostibiate, potassium antimonyltartrate, antimony thiostibiate, Daridagh, antimony (III) sulfide","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"3 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"85343960","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Aphis punicae Passerin in Absheron, 1863 (Hemiptera, Aphidoidea) – pine meaning and about his entomophages","authors":"Gülzar Əliheydər qızı Mustafayeva, Cəbrayıl Təzəxan oğlu Ağayev, Elşən Dinməmməd oğlu Mustafayev","doi":"10.36719/2707-1146/21/11-28","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/21/11-28","url":null,"abstract":"İlk dəfə olaraq Abşeronda nar mənənəsinin, onun entomafaqlarının bioekoloji xüsusiyyətləri öyrənilmişdir. Nar mənənəsi monofaqdır. Dişi fərdlər dişi mənənələr doğmaqla çoxalır. Qanadlı və qanadsız dişilər olur. İki cinsli nəsildən sonra yumutrtalar qoyulur. Yumurta mərhələsində qışlayır. Mənənələrin həddən artıq çoxalması məhsulun kəmiyyətinin xeyli aşağı düşməsinə səbəb olur. 4 növ parabizən (Coleoptera, Coccinellidae) - Coccinella septempunctata Linnaeus. - 7 nöqtəli parabizən, Adonia variegata (Geoze.) – dəyişkən parabizənAdalia bipunctata (Linnaeus.) - 2 nöqtəli adalia parabizəni, Propulace 14 punctata L. - 14 nöqtəli propuleya parabizən nar mənənəsinin say tənzimində mühüm rol oynayır. 1 növ parazit aşkanrlanmışdır (Hymenoptera, Braconidae) - Aphidius colemani Viereck. Parazit bu mənənin entomofaqı kimi ilk dəfə qeyd olunur, polifaqdır. Torqanadlılar (Neuroptera) dəstəsindən qızılgözlər (Chrysopidae) adi qızılgöz- - Chrysopa carnea Stephens və Diptera dəstəsindən Sirfid milçəklərdən (Syrphidae) Syrphus balteatus, Syrphus ribesii də nar mənənəsinin entomofaqlarıdır. Acar sözlər: nar mənənəsi, parabizənlər, parazit entomofaqlar, qızılgözlər, sirfid milçəklər, mənənənin say tənzimləyiciləri Gulzar Alihaydar Mustafayeva Jabrayıl Tazakhan Agayev Elshan Dinmammad Mustafayev Aphis punicae Passerin in Absheron, 1863 (Hemiptera, Aphidoidea) – pine meaning and about his entomophages Abstract For the first time, the bioecological features of pomegranate aphids - Aphus punicae Pass. were studied. Overwinters eggs of pests. The females are viviparous. There is also reproduction in the field. After fertilization, the females lay eggs and they hibernate. Coccinellids (Coleoptera, Coccinellidae) 4 species - Coccinella septempunctata Linnaeus., Adonia variegata (Geoze.), Adalia bipunctata (Linnaeus.), Propulace 14 punctata L., 1 species of entomophage Aphidius colemani Viereck. and predatory entomophages from the order Neuroptera (Chrysopidae) 1 species - Chrysopa carnea Stephens, from the order Diptera - species Syrphus balteatus, Syrphus ribesii play a role and regulate the number of these aphids. Keywords: pomegranate aphids, coccinellids, predator entomophages, Chrysopa carnea, syrphid flies, regulate of aphids","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"13 9 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"72669977","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Application of the discussion method in teaching the subject “The place of man in the genealogical tree of animals”","authors":"Elnurə Fazil qızı Səfərova","doi":"10.36719/2707-1146/21/50-54","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/21/50-54","url":null,"abstract":"İnsan təbiətdəki bütün canlıların ən kamili, gözəli, təbiətin ən yüksək, nəcib, mükəmməl əsəri, iftixarıdır. İnsanın fəaliyyəti də digər canlılardan şüurlu, məqsədəuyğun olması ilə yüksəkdə durur. İnsan təkcə bioloji varlıq deyil, həm də sosioloji, ictimai varlıqdır. İnsan cəmiyyətdə yaşayır və onun bir hissəsini təşkil edir. İnsan yarandığı gündən etibarən ictimai münasibətlər daxilində olmuş və fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. Ona görə də insana konkret fərd kimi deyil, bu və ya başqa cəmiyyətin üzvü kimi yanaşmaq düzgün olardı. İnsan insanın dostu, yoldaşı və qardaşıdır. Dünyanın xalqlarına irqi, milli xüsusiyyətlərinə fərq qoyulmadan hamısına hörmət edilməlidir. Ümumtəhsil məktəblərində Biologiyanın tədrisində müzakirə metodunun tətbiqi ilə “Canlıların nəsil ağacında insanın yeri” mövzusunun tədrisi ilə mövzu daha ətraflı təhlil edilir [2]. Məqalədə “Canlıların nəsil ağacında insanın yeri” mövzusunun tədrisi nümunəvi dərs icmalı formasında verilmişdir. Açar sözlər: təbiət, məktəb, biologiya, müzakirə, metod, dərs Elnura Fazil Safarova Application of the discussion method in teaching the subject “The place of man in the genealogical tree of animals” Abstract Man is the most perfect, beautiful of all creatures in nature, the highest, noble, perfect creation, pride of nature. Human activity is also higher than other living beings because it is conscious and purposeful. Man is not only a biological being, but also a sociological, social being. Man lives in society and is a part of it. Man has been involved in social relations since the day of his creation and began to act. Therefore, it would be correct to treat a person not as a specific individual, but as a member of this or that society. Man is man's friend, companion and brother. All the peoples of the world should be respected regardless of their racial and national characteristics. By applying the discussion method in the teaching of Biology in general education schools, the topic is analyzed in more detail by teaching the topic \"Man's place in the family tree of living things\". In the article, the teaching of the topic \"Man's place in the family tree of living things\" is presented in the form of a sample lesson overview. Кеуwords: nature, school, biology, discussion, method, lesson","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"2 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"82108812","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"On zoomorphical components in the spiritual culture of the people of Azerbaijan","authors":"Pərviz Ağasəməd oğlu Yəhyalı","doi":"10.36719/2707-1146/21/29-33","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/21/29-33","url":null,"abstract":"Mənəvi mədəniyyət insan zəkasının yaratdığı, onun iç dünyasından xəbər verən, arzu və istəklərindən doğan maddi mədəniyyətlə kəskin sərhəd ayrılığı olmayan mədəniyyətdir. Buraya adət və ənənələr, din, fəlsəfi görüşlər, inam və etiqatlar, xalq yaradıcılığı daxildir. Azərbaycsn xalqının mənəvi mədəniyyəti, onun tarix boyu keçdiyi inkişaf mərhələləri ilə, zamanla formalaşdırdığı dəyərlərlə mübarizə tarixi ilə zəngin bir irs təşkil edir. İnam və inanc dünyasında hifz edib yaşatdığı zoomorfik komponentlər minilliklərdən boylanan canlı tarixdir. Təsərrüfat məşğuliyyəti, təbiətlə ünsiyyəti özündə ehtiva edən zoomorfik elementlər holavarlarda, sayaçı sözlərdə, əmək nəğmələrində, bayatılarda, dastan və rəvayətlərdə, əfsanələrdə, nağıllarda, oxşama və əzizləmələrdə, atalar sözlərində, məsəllərdə, tapmacalarda öz əksini tapmışdır. Landşaft, iqlim amili ilə bağlı yerli coğrafi arealda yaşayan fauna şübhəsiz insan mənəvi dünyasında önəm daşıyan yer tutur. Tədqiq edilən tədqiqat subyekti məqalənin imkan verdiyi həcm səviyyəsində araşdırılaraq aşağıdakı nəticəyə köklənir. Azərbaycan xalqının mənəvi mədəniyyəti bu mədəniyyətin əhatə etdiyi sahələrin hamısında zəngin zoomorf etnoqrafik rəngarəngliyə malikdir. Bu inam və etiqatların alt qatlarında insanın özünü və dünyanı dərk etmə istəyi, hümanist yanaşılan insan-təbiət münasibətləri durur. Ən başlıcası isə həşəratlardan tutmuş iri məməlilərə qədər faunanın insan həyatındakı əvəzsiz roluna çox böyük hörmətlə yanaşılması, təbiətin bəxş etdiyi bütün canlılara öz mənəvi dünyasında məhəbbətlə yer verməsi ana xətt təşkil edir. Açar sözlər: zoomorf, azıxantrop, canlılar, fauna, təbiət Parviz Agasamed Yahyali On zoomorphical components in the spiritual culture of the people of Azerbaijan Abstract Spiritual culture is a culture created by the human intellect, which reveals its inner world, and has no sharp boundary with the material culture born of its desires and aspirations. These include customs and traditions, religion, philosophical views, beliefs and creations, folk art. The spiritual culture of the Azerbaijani people is a rich heritage with the stages of its development throughout history and the history of struggle with the values formed over time. The zoomorphic components it preserves in the world of faith and belief is a living history that spans thousands of years. Zoomorphic elements, which include economic activity and communication with nature, are reflected in holavars, counting words, labor songs, bayats, sagas and legends, legends, tales, parables, proverbs, and riddles. Due to the landscape and climatic factors, the fauna living in the local geographical area undoubtedly occupies an important place in the human spiritual world. The research subject is researched at the level allowed by the article and is based on the following conclusion. The spiritual culture of the Azerbaijani people has a rich zoomorphic ethnographic diversity in all areas covered by this culture. Underlying these beliefs and convic","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"89386539","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Dynamics of morbidity of the population with viscerial leishmaniasis in the Republic of Azerbaijan","authors":"Akif Əyyub oğlu Salehov, Şeyda Tələt qızı Şıxəliyeva, Fatma Hidayət qızı Hüseynova, Elmira Ayətulla qızı Hacıbəyova","doi":"10.36719/2707-1146/21/6-10","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/21/6-10","url":null,"abstract":"Son illərdə viseral leyşmaniozun qalıq ocaqları aktivləşib və leyşmanioz bütün Azərbaycan Respublikasında yayılıb və dislaziya 46-dan çox rayon və şəhərdə qeydə alınıb. Son 30 il ərzində əhali arasında 660 xəstə müəyyən edilmişdir ki, onlardan 357-si (92,7±1,33) 17 yaşa qədər uşaqlardır. Xüsusilə son 5 il ərzində müəyyən edilmiş xəstələrin sayı hər il artır. Tədqiq olunan ərazilərdə: Şəki, Şamaxı, Ağdam, Ordubad, Cəlilabad, Göyçay, Bərdə, Ağdaş kimi rayonlarda leyşmanioz daşıyıcılarının sayı kifayət qədər miqdarda aşkar edilib. Beləliklə, visserial leyşmanioz hal-hazırda Azərbaycan Respublikası üçün ciddi problemdir və bu problemin həllində elmi əsaslandırılmış mübarizə və profilaktika taktikası tələb olunur. Açar sözlər: leyşmanioz, mığmığa, tropica, profilaktika, törədici Akif Ayyup Salehov Sheyda Talat Shikhaliyeva Fatma Hidayat Huseynova Elmira Ayetulla Hajibeyova Dynamics of morbidity of the population with viscerial leishmaniasis in the Republic of Azerbaijan Abstract In recent years, residual foci of viscerial leishmaniasis has become more active and leishmaniasis has spread throughout the Republic of Azerbaijan and the dislace was registered in more than 46 districts and cities. Over the past 30 years, 660 patients were identified among the population, of which 357 (92,7±1,33) were children under 17 years of age. The number of indentified patients is increasing every year, especially over the past 5 years. The number of carriers of Leishmaniasis – maskits was defected in sufficient numbers in the studied areas: Sheki, Shemakha, Agdam, Ordubad, Zhalilabad, Geogchay, Barda, Agdash. Thus viscerial leishmaniasis is currently a serious problem for the Republic of Azerbaijan, and in solving this problem, scientifically based tactics of control and prevention are required. Keywords: leishmaniasis, mygmyga, tropica, prevention, causative, agent","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"30 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"87631205","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Effects of organic and mineral fertilizers on the height and productivity of grapes tin","authors":"Əlizaman Talıb oğlu Rəsulov","doi":"10.36719/2707-1146/20/12-16","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/20/12-16","url":null,"abstract":"İtaliyada üzümçülük qədim dövrdən inkişaf etmişdir. İtaliya üzümün sahəsinə görə dünyada birinci yer tutur. Şərab istehsalı üzrə Fransadan sonra ikinci yerdədir. Üzümlüklər təmiz sortlardan ibarət olmaqla həm də qarışıq üzümlüklər (yəni bir neçə sortdan ibarət) də vardır. Üzümlüklər əsasən yamaclarda yerləşir. Bəzi yerlərdə terraslarda da üzümlüklər salınmışdır. Orta məhsuldarlıq üzümlüklərdə 1 hektardan 5-10 tona çatır. Üzüm məhsulu əsasən qırmızı şərab istehsalına yönəldilir. Süfrə üzümü yerli əhalini təmin etmək və xaricə göndərmək üçün istehsal edilir. Marselan sortu əsasən Siciliya adasında vulkan püskürməsi sayəsində əmələ gələn torpaqlarda becərilir. Son illərdə süfrə üzümü yetişdirməyə daha çox fikir verilir. Açar sözlər:üzüm tənəyi, boyu, məhsuldarlıq, yaşıl zoğun boyu, ümumi məhsuldarlıq, bir tənəyin məhsulu Alizaman Talıb Rasulov Effects of organic and mineral fertilizers on the height and productivity of grapes tin Abstract Viticulture has been developed in Italy since ancient times. Italy ranks first in the world for its vineyards. It is the second largest wine producer after France. While the vineyards are pure varieties, there are also mixed vineyards (in several varieties). The vineyards are located mainly on the slopes. In some places, vineyards have been planted on the terraces. The average productivity in vineyards reaches 5-10 tons per hectare. Grape production is mainly focused on the production of red wine. Table grapes are produced to supply the local population and export. Marcelan is grown mainly on volcanic eruptions on the island of Sicily. In recent years, more attention is paid to the cultivation of table grapes. Key words: grape vines, height, productivity, height of green shoots, total productivity, the product of a vine","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"28 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"86166485","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}