{"title":"Wysiłki na rzecz ugody z Rosją. Publicystyka i aktywność polityczna Henryka Lisickiego w przededniu i w czasie wojny rosyjsko-tureckiej 1877–1878","authors":"Mariusz Nowak","doi":"10.12775/sdr.2023.2.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sdr.2023.2.01","url":null,"abstract":"W artykule dokonano analizy działań krakowskiego konserwatywnego publicysty Henryka Lisickiego w ramach aktywizacji środowiska ugodowego w Królestwie Polskim z Zygmuntem Wielopolskim na czele w końcu 1876 r. Wykorzystując zaangażowanie Rosji w konflikt na Bałkanach, dążyło ono do nakłonienia jej do odejścia od polityki represji i przywrócenia niektórych mechanizmów autonomicznych Królestwa. Środkiem ku temu było opracowanie, przy współudziale Lisickiego, broszury i adresu do cara. Mimo lojalistycznych deklaracji ze strony grupy Wielopolskiego Petersburg nie odpowiedział na ofertę ugodowców.","PeriodicalId":138362,"journal":{"name":"Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej","volume":"40 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140249072","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Konfiskaty kosztowności w świątyniach różnych związków religijnych w Mińsku i Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej w świetle dokumentu z maja 1922 roku. Przyczynek do realizacji bolszewickiej polityki ekonomicznej i wyznaniowej","authors":"A. Gil","doi":"10.12775/sdr.2023.1.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sdr.2023.1.10","url":null,"abstract":"W artykule autor przedstawia wybrane aspekty bolszewickiej polityki konfiskaty kosztowności przechowywanych w świątyniach związków wyznaniowych na terenie Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w 1922 r. Dopełnieniem treści jest przechowywane w Narodowym Archiwum Republiki Białoruś sprawozdanie Centralnej Białoruskiej Komisji ds. Konfiskaty Kosztowności Cerkiewnych na terytorium Sowieckiej Socjalistycznej Republiki Białorusi z maja 1922 r.","PeriodicalId":138362,"journal":{"name":"Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej","volume":"51 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140255771","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Lokalna władza i życie codzienne mieszkańców białoruskiej wsi pod niemieckim panowaniem w latach 1941–1944","authors":"Eugeniusz Mironowicz","doi":"10.12775/sdr.2023.1.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sdr.2023.1.06","url":null,"abstract":"Niemcy na obszarze okupowanej Białorusi na najniższe szczeble administracji powołali przedstawicieli miejscowej ludności. Ściśle określili zakres obowiązków, sposoby ich wykonania oraz system kar za zaniedbania. Głównym zadaniem lokalnej administracji było organizowanie obowiązkowych dostaw kontyngentów żywnościowych dla potrzeb wojska i ludności III Rzeszy oraz robotników do pracy na terenie Niemiec. Kierownicy administracji gminnej odpowiadali także za organizację robót publicznych, głównie przy budowach i remontach szlaków komunikacyjnych. Mieszkańcy wsi białoruskiej byli zmuszeni oddawać swoje zasoby żywnościowe Niemcom, walczącym z nimi partyzantom sowieckim i członkom różnych grup zbrojnych bez określonego charakteru politycznego.","PeriodicalId":138362,"journal":{"name":"Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej","volume":"48 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140255538","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Kilka refleksji na temat początków pieriestrojki w ZSRR","authors":"Jerzy Gordziejew","doi":"10.12775/sdr.2023.1.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sdr.2023.1.11","url":null,"abstract":"Niniejsze rozważania stanowią głos w dyskusji o stanie polskich badań nad pieriestrojką w ZSRR na podstawie analizy prac Alicji Stępień-Kuczyńskiej. W artykule podjęto próbę weryfikacji funkcjonujących w nauce schematów interpretacyjnych, a także zawarto wskazówki co do ewentualnych kierunków refleksji nad schyłkowym okresem dziejów tego państwa poprzez poszerzenie bazy źródłowej, m.in. wykorzystanie rosyjskich zasobów archiwalnych oraz analizę myśli politycznej i ekonomicznej.","PeriodicalId":138362,"journal":{"name":"Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej","volume":"185 S499","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140256065","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Działania wojenne oraz reakcje mocarstw na bitwę pod Cuszimą w czasie wojny japońsko-rosyjskiej na łamach „Kuriera Warszawskiego”","authors":"Marek Wegner","doi":"10.12775/sdr.2023.1.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sdr.2023.1.03","url":null,"abstract":"W niniejszym artykule zostały przedstawione i omówione wybrane fragmenty „Kuriera Warszawskiego” z końca maja 1905 r., odnoszące się do działań wojennych w czasie bitwy pod Cuszimą, planów dotyczących tej batalii oraz reakcji kilku mocarstw europejskich i Stanów Zjednoczonych.","PeriodicalId":138362,"journal":{"name":"Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej","volume":"181 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140256215","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Muzyka epoki hałasu. Recepcja Odlewni stali Aleksandra Mosołowa w międzywojennej Polsce","authors":"Sławomir Łotysz","doi":"10.12775/sdr.2023.1.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sdr.2023.1.05","url":null,"abstract":"W 1931 r. miała w Polsce miejsce premiera utworu Odlewnia stali sowieckiego kompozytora Aleksandra Mosołowa. Kompozycja należała do popularnego wówczas nurtu „muzyka maszyn”. Wykonania tego utworu budziły duże emocje wśród polskiej publiczności nie tylko z uwagi na styl artystyczny, ale również na przekaz ideowy oraz poglądy polityczne kompozytora. Kwestia muzyki inspirowanej odgłosami przemysłu przeniknęła również do dyskusji wokół problemu hałasu w środowisku człowieka.","PeriodicalId":138362,"journal":{"name":"Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej","volume":"182 S476","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140256199","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Szkic do portretu urzędników guberni północno-zachodnich Rosji do końca lat pięćdziesiątych XIX wieku na przykładzie urzędników izb skarbowych","authors":"Maria Korybut-Marciniak","doi":"10.12775/sdr.2023.1.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sdr.2023.1.01","url":null,"abstract":"Artykuł stanowi próbę ukazania sytuacji społeczno-prawnej pracowników aparatu administracyjnego w guberniach północno-zachodnich Cesarstwa Rosyjskiego do końca lat pięćdziesiątych XIX w. Przybliża pochodzenie społeczne i narodowe, wykształcenie, sytuację rodzinną i ekonomiczną urzędników zatrudnionych w izbach skarbowych. W celu scharakteryzowania grupy zawodowej posłużono się materiałami zachowanymi w archiwach litewskich i białoruskich. Opisy stanu służby pracowników izb skarbowych: wileńskiej, grodzieńskiej i mińskiej pozwoliły zidentyfikować 225 urzędników. Przeprowadzona analiza ukazuje środowisko konstytuującej się warstwy inteligencji, wywodzącej się głównie ze zdeklasowanej szlachty polskiego pochodzenia.","PeriodicalId":138362,"journal":{"name":"Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej","volume":"170 S372","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140256759","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Stan wojenny w Królestwie Polskim (1861–1905)","authors":"Stanisław Wiech","doi":"10.12775/sdr.2023.1.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sdr.2023.1.02","url":null,"abstract":"Artykuł analizuje problem zniesienia stanu wojennego w Królestwie Polskim. W przeciwieństwie do jednorazowego i jednoznacznie brzmiącego aktu ogłaszającego wprowadzenie stanu wojennego, jego odwołanie i zniesienie nie zostało oficjalnie ogłoszone. Odbywało się etapami na mocy wielu wydanych po 1863 r. szczegółowych rozporządzeń i regulacji prawnych, które potraktowano jako wycofanie się z systemu rządów wojskowo-policyjnych. Zagadnienie omówione zostało z wieloma odniesieniami do Ziem Zabranych, z wykorzystaniem dokumentacji urzędowej centralnych władz Królestwa Polskiego przechowywanej w rosyjskich archiwach.","PeriodicalId":138362,"journal":{"name":"Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej","volume":"142 S266","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140256705","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Memoriał Rektora i Senatu Akademickiego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie w sprawie przynależności państwowej Wileńszczyzny w 1921 roku","authors":"P. Żukowski","doi":"10.12775/sdr.2023.1.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sdr.2023.1.09","url":null,"abstract":"W niniejszym artykule przedstawiono in extenso dwa memoriały dotyczące przyszłości odrodzonego w 1919 r. w Wilnie uniwersytetu w kontekście zabiegów dyplomatycznych w celu unormowania wzajemnych relacji litewsko-polskich po odzyskaniu przez oba narody prawa do samostanowienia w 1918 r.","PeriodicalId":138362,"journal":{"name":"Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej","volume":"172 S385","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140256698","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Na odsiecz Serbii. Nieznany epizod z kariery wojskowej gen. Jerzego Wołkowickiego w okresie służby pod banderą św. Andrzeja w latach pierwszej wojny światowej","authors":"Marek Herma","doi":"10.12775/sdr.2023.1.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/sdr.2023.1.04","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia nieopisany dotąd w literaturze przedmiotu epizod z kariery wojskowej gen. Jerzego Wołkowickiego w okresie jego służby w Rosyjskiej Cesarskiej Marynarce Wojennej. Podczas I wojny światowej Wołkowicki dowodził oddziałem marynarzy przeszkolonych w zakresie użycia broni minowej i torpedowej, który w 1914 r. został przerzucony dunajskim szlakiem rzecznym do Serbii z zadaniem postawienia zagród minowych na Dunaju i Sawie, aby ograniczyć możliwości prowadzenia działań operacyjnych przez austro-węgierską Flotyllę Dunajską na podejściach do Belgradu.","PeriodicalId":138362,"journal":{"name":"Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej","volume":"132 S223","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140256854","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}