{"title":"Azerbaycan fındık bahçesi topraklarının bazı verimlilik özelliklerinin değerlendirilmesi","authors":"Ayhan Horuz, Ümit Serdar, Fagan Aghayev, Burak Akyüz","doi":"10.33409/tbbbd.1477937","DOIUrl":"https://doi.org/10.33409/tbbbd.1477937","url":null,"abstract":"Fındık üretiminde verim üzerine etki eden faktörlerden biri toprak özellikleridir. Stratejik bir bitki olan fındıkta yetiştiriciliğin sürdürülebilir olması için gübrelemenin toprak analiz sonuçlarına göre yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada Azerbaycan’da yoğun olarak fındık tarımı yapılan Balakən, Zaqatal, Qax, Oğuz-Qəbələ ve Xaçmaz yörelerinde 0-30 cm toprak derinliğinden toplamda 37 adet toprak örneği alınmıştır. Çalışmada toprakların bazı özellikleri ile besin element kapsamları değerlendirilerek aralarındaki ilişkiler belirlenmiştir. Toprak analiz sonuçlarına göre bölge topraklarının büyük bir çoğunluğunun nötr reaksiyonda ve tuzsuz, organik maddece iyi, az kireçli, NO3, yarayışlı P, değişebilir K ve yarayışlı B kapsamı noksan, yarayışlı Zn çok az - yeterli arasında olmakla birlikte fazla olan alanların bulunduğu, değişebilir Ca ve Mg düşük-orta seviyede, yarayışlı Fe kapsamı yeterli olmakla birlikte bazı alanların noksan veya hidromorfik problemli olduğu belirlenmiştir. İncelenen örneklere göre toprakların %18.92’si hafif asit ve %62.16’nötr reaksiyonda, %100’ünün düşük EC değerine sahip ve tuzsuz olduğu, %70.28’i kireçsiz ve az kireçli olduğu, %81.08’i orta ve yüksek seviyede OM kapsadığı tespit edilmiştir. Toprakların NO3-N ve P kapsamı bakımından %100’ü, K kapsamı bakımından %75.68’i, Ca bakımından %48.65’i, Mg bakımından %51.36’sı, Zn bakımından %56.76’sı, Fe bakımından %21.62’si noksanlık riski seviyesinde ve B bakımından %83.79’u az ve yetersiz seviyelerinde bulunmuştur. Diğer taraftan Fe kapsamı bakımından %10.81’i hidromorfik riskli, Ca bakımından %2.70, Mg bakımından %13.5 ve Zn bakımından %13.51’i fazla seviyede bulunmuştur. Toprakların bazı özellikleri ile besin element kapsamları arasında incelenen ilişkiler sonucunda pH, OM ve kireç miktarının artmasının toprakların P, K, Ca, Mg ve B kapsamlarında artışa, Fe ve Zn kapsamlarında ise kısmi bir azalmaya neden olabileceği kanaatine varılmıştır. Sonuç olarak, Azerbaycan’da fındık yetiştirilen bahçelerde N, P, K, Mg, Fe, Zn ve B içeren gübrelerin verilmesi tavsiye edilmiştir.","PeriodicalId":507633,"journal":{"name":"Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi","volume":" 33","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141370815","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Fındık Atık Kompostunun Fındıkta Verim ve Yaprak Makro Besin Elementi İçeriğine Etkisi","authors":"Yasemin Yavuzkılıç, Coşkun Gülser","doi":"10.33409/tbbbd.1477141","DOIUrl":"https://doi.org/10.33409/tbbbd.1477141","url":null,"abstract":"Bu çalışmanın amacı, fındık zurufu ve budama atıklarından elde edilen kompostun farklı dozlarda fındık ocaklarına uygulanmasının yaprakta makro besin elementi içerikleri (N, P, K, Ca, Mg) ve fındık verimi üzerine etkisinin araştırılmasıdır. Kompost materyali Giresun İli Bulancak İlçe’sinde Tombul fındık çeşidinin hakim olduğu üretici bahçesinde 0, 0.5, 1.0, 1.5 ve 2.0 ton/da dozlarında fındık ocaklarında bitki taç izdüşümüne 50 cm genişliğinde 15 cm derinliğinde karıştırılarak tesadüf blokları deneme desenine göre 6 tekerrürlü olarak uygulanmıştır. Yaprak örnekleri hasat öncesi temmuz ayında alınarak N, P, K, Ca ve Mg içerikleri ve hasatta verim değerleri kg/ocak olarak belirlenmiştir. Kompost uygulama dozu artışıyla yaprakların makro besin element içerikleri N hariç genelde kontrol uygulamasına göre azalmıştır. Fındık yapraklarının makro besin elementi içeriklerinin genelde yeterli düzeyde olduğu belirlenmiştir. Fındık verimi kontrol uygulamasına göre artan kompost doz uygulamasıyla azalan artış göstermiştir. En yüksek verim 3.68 kg/ocak ile 1 ton/da kompost uygulamasında sağlanırken, en düşük verim 1.89 kg/ocak ile kontrol uygulamasında belirlenmiştir. Fındık ocaklarına 0.5, 1.0, 1.5 ve 2.0 ton/da dozlarındaki kompost uygulaması ocak başına verimi kontrol uygulamasına göre sırasıyla %74.07, %94.71, %84.65 ve %72.48 oranlarında artırmıştır. Bu çalışmayla fındık bahçelerinde hasat sonrası atıklardan elde edilen kompostun 1 ton/da dozunda uygulanmasının fındıkta verim artışı için tavsiye edilebileceği, zuruf ve budama atıklarının kompost olarak toprağa karıştırılmasıyla geri dönüşümlerinin de sağlanabileceği sonucuna varılmıştır.","PeriodicalId":507633,"journal":{"name":"Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi","volume":"133 34","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141281862","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"CBS uygulamaları ile güncel toprak veri bankasının oluşturulmasının gerekliliği: Türkgeldi tarım işletmesi örneği","authors":"Y. K. Koca, Yavuz Şahin Turgut, Halil Aytop","doi":"10.33409/tbbbd.1378069","DOIUrl":"https://doi.org/10.33409/tbbbd.1378069","url":null,"abstract":"Bu makale, tarım üretiminde toprakların hayati rolünü vurgulayarak farklı arazi kullanımlarının toprak özelliklerini nasıl etkileyebileceğini belirtmektedir. Mevcut toprak özelliklerini anlamak, sürdürülebilir arazi yönetimi için hayati öneme sahiptir. Çalışma, Türkgeldi Tarım İşletmesi için 1986 tarihli bir toprak haritası ve raporuna dayanmaktadır. İşletmede coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanarak yedi toprak serisini tanımlamaktadır. İşletmenin topraklarının çoğunun kil tekstüre sahip olduğu belirtilmektedir. Çalışmada, eğim seviyelerini, drenaj sorunlarını ve değişen özellikler nedeniyle toprak verilerinin güncelleme ihtiyacı tartışılmıştır. Türkgeldi gibi kamu işletmeleri için toprak etüdlerinin yenilemenin/güncellemenin önemini vurgulanmıştır. Yapılacak yeni çalışmalar ve oluşturulacak güncel toprak veritabanları için yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerini kullanılmalı ve raporlar daha fazla kullanıcıya ulaşması açısından sayısal halde hazırlanmalıdır.","PeriodicalId":507633,"journal":{"name":"Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi","volume":" 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140688559","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"PARMAK EROZYONU SÜREÇLERİNİN WEPP MODELİ YAKLAŞIMI İLE İNCE BÜNYELİ TOPRAKLAR İÇİN DEĞERLENDİRİLMESİ","authors":"Şefika Aslan, Selen DEVİREN SAYGIN, Fikret Ari, Çağla Temi̇z, M. Ünal, Günay Erpul","doi":"10.33409/tbbbd.1374916","DOIUrl":"https://doi.org/10.33409/tbbbd.1374916","url":null,"abstract":"Bu çalışmada, yarı kurak iklim şartlarında altında gelişen, kil içeriği yüksek 5 farklı kuru tarım arazisine ait toprak örneklerinin parmak erozyon süreçlerine karşı olan duyarlılıkları WEPP model (Water Erosion Prediction Project/Su Erozyonu Tahmin Projesi) yaklaşımına uygun olarak değerlendirilerek, model performansı Nash-Sutcliffe model etkinliği (NSE) yaklaşımı ile belirlenmiştir. Modelde parmak erozyonu süreçleri parmak erozyon duyarlılığı (Kr, s m-1) ve kritik akış kesme gerilimi (τcr) olarak adlandırılan değişkenler ile ölçülmektedir. Bu değişkenlerin laboratuvar ortamında gerçekleştirilen simülasyonlar ile elde edilmesinde, V şekilli küçük oluk ölçüm düzeneğinden (mini-flume) yararlanılmış olup, değerlendirilen farklı toprak türleri için, değişen yüzey akış oranları altında parçalanma oranı ve akış gerilimleri ölçülmüştür. Model performansının değerlendirilmesi amacı ile, WEPP modeli için içsel toprak özelliklerinden yararlanılarak geliştirilen deneysel eşitlikler ile tahmin edilen duyarlılık ve kritik akış kesme gerilimi değerleri ile laboratuvar ortamında mini-flume ölçümlerinden elde edilen değerler NSE yaklaşımı ile karşılaştırılmıştır. Bulgular, örneklerin silt kapsamı arttıkça model performansının yükseldiğini göstermiştir. Bu durum modelin geliştirildiği toprak koşulları göz önüne alındığında uyumlu olarak değerlendirilmiştir. Kritik akış kesme gerilimleri açısından ölçülen ve tahmin edilen değerler karşılaştırıldığında, laboratuvar ortamında ölçülen τcr değerleri model tahminlerine göre oldukça düşük, model performansını ortaya koyan NSE değerleri de son derece düşüktür. Bu durum, modelin örneklem setinin değişen bünye koşullarını açısından sınırlı olması ile açıklanabilmektedir.","PeriodicalId":507633,"journal":{"name":"Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi","volume":"339 ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139202693","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Evaluation of some basic geographical features and land-soil data of Ardahan province with Geographic Information Systems (GIS) (NE Anatolia)","authors":"V. Dede","doi":"10.33409/tbbbd.1373909","DOIUrl":"https://doi.org/10.33409/tbbbd.1373909","url":null,"abstract":"Yer şekilleri, yükselti, eğim, bakı ve jeolojik özellikler toprak gelişiminin belirleyici unsurları arasındadır. Topraklar genellikle arazi kullanımı ve yönetimindeki değişikliklere yavaş tepki vermektedir. Bu nedenle geri dönüşü olmayan bir hasar meydana gelmeden önce toprak kalitesindeki değişiklikleri tespit etmek gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, Ardahan ilindeki bazı temel toprak, arazi ve coğrafi özelliklerin belirlenmesi ve konumsal dağılım haritalarının üretilmesidir. Ardahan (1825 m), Kuzeydoğu Anadolu’da, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Erzurum-Kars Bölümü içerisinde bulunmaktadır. Çalışma alanı genel olarak 40°37'- 41°35' kuzey enlemleri ile 42°15'- 43°28' doğu boylamları arasında yer almaktadır. Elde edilen sonuçlara göre, Ardahan ilinin yaklaşık yarısına yakınında (% 46.12) bazaltik topraklar dağılım göstermektedir. Arazi kullanımına göre ilin % 59.69’luk kısmı mera, % 17.89’luk kısmı ise kuru tarım arazilerinden oluşmaktadır. Erozyon durumu açısından Ardahan ilinin % 33.41’ü şiddetli ve çok şiddetli erozyona maruz kalmaktadır. İşlemeli tarıma uygun araziler ilde oldukça sınırlıdır. Ardahan ili toplam alanının yaklaşık % 23.9’luk kısmı farklı sınıf kabiliyetine sahip alanlardan (I., II. ve III.) oluşmaktadır.","PeriodicalId":507633,"journal":{"name":"Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi","volume":"52 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139237644","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Çöp Kompostunun Farklı Tekstüre Sahip Toprakların Agregat Stabilitesine Etkisi","authors":"Volkan Atav, Orhan Yüksel","doi":"10.33409/tbbbd.1349464","DOIUrl":"https://doi.org/10.33409/tbbbd.1349464","url":null,"abstract":"Sürdürülebilir tarım uygulamaları toprakların fiziksel özelliklerinin korunmasını ve iyileştirilmesini gerektirmektedir. Bu çerçevede belediye katı atıklarından elde edilen çöp kompostları, birçok ülkede organik toprak düzenleyici olarak tarım alanlarında kullanılmaktadır. Araştırma kapsamında; farklı tekstüre sahip topraklarda (SCL, CL, C) çöp kompostunun, toprakların agregat stabilitesi özellikleri üzerine etkisi incelenmiştir. Araştırma, 3 tekerrürlü saksı denemesi kurularak yürütülmüştür. Çöp kompostu, kuru ağırlık üzerinden 0, 5, 10, 15 t da-1 oranlarında saksılara uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; kompost uygulamaları agregat stabilitesi değerlerini, her üç toprak tipinde de önemli ölçüde arttırmıştır. Özellikle yüksek dozlarda toprakların agregat stabilitesi değerleri daha belirgin bir artış göstermiştir. Kompost uygulaması en yüksek etkiyi, kaba bünyeli yapısı nedeniyle kumlu kil tın tekstüre sahip olan toprakta göstermiştir. Çalışmada, çöp kompostu uygulamalarının, toprakta agregasyonu düzenleyici ve stabilizasyonu artırıcı etkileri gözlemlenmiştir. Bu bulgular, çöp kompostunun farklı tekstüre sahip topraklarda agregasyon üzerine etkisinin olumlu olduğunu ancak etkisinin tekstüre bağlı olarak farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur.","PeriodicalId":507633,"journal":{"name":"Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi","volume":"125 ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139245030","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"KOMPOSTLAŞTIRILMIŞ BÜYÜKBAŞ HAYVAN GÜBRESİNİN AŞISIZ KARPUZ ÜRETİMİNDEKİ KULLANIM ETKİNLİĞİ","authors":"Ahmet Maltaş","doi":"10.33409/tbbbd.1355060","DOIUrl":"https://doi.org/10.33409/tbbbd.1355060","url":null,"abstract":"Bu çalışmada kompostlaştırılmış büyük baş hayvan gübresinin kumlu topraklarda aşısız karpuz yetiştiriciliğinde kullanılmasını etkileri araştırılmıştır. Çalışma U1: kimyasal gübre, U2: 250 kg/da büyük baş hayvan gübresi+kimyasal gübre, U3: 500 kg/da büyük baş hayvan gübresi+kimyasal gübre U4: 1000 kg/da büyük baş hayvan gübresi+kimyasal gübre olmak üzere 4 konu 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Uygulamaların meyve verimi üzerine etkileri incelendiğinde, en yüksek verim her iki dönemde de 500 kg/da büyük baş hayvan gübresi+kimyasal gübre uygulamasından elde edilmiştir. Meyve verimi U4 uygulamasında kontrole oranla 4.58, U3 uygulamasına göre 14.29 azalmıştır. Organik gübre uygulamalarının karpuz bitkisinin meyvesinin kabuk kalınlığını 1. dönemde düşürdüğü, 2. dönemde ise artırdığı belirlenmiştir. Meyve içi sertlik kriteri incelendiğinde en yüksek değer 3000 kg/da büyük baş hayvan gübresi+kimyasal gübre uygulamasından elde edilmiştir. Organik gübre uygulamaları meyve dış kabuk renginin L değerini artmış, meyve eti renginin L değeri ise 2. dönemde düşmüştür. Organik gübre uygulamaları meyve eti renginin C değerini azaltmıştır. Karpuz yapraklarının makro element kapsamları incelendiğinde toplam azot, toplam kalsiyum ve toplam magnezyum artarken toplam fosfor ve toplam potasyum organik gübre uygulamalarına bağlı olarak azalmıştır. Karpuz bitkisinin yapraklarında bulunan potasyum kapsamı 1. döneme göre, 2. dönemde %12.58 artmıştır. Organik gübre uygulamaları karpuz yapraklarında bulunan demir ve çinko kapsamını artırmış mangan kapsamını azalmıştır. Kumlu topraklarda aşısız karpuz yetiştiriciliğinde bitki beslenmesi, meyve verimi ve kalitesi bakımından en iyi sonucun 500 kg/da kompostlaştırılmış büyük baş hayvan gübresi kullanımından elde edildiği düşünülmektedir.","PeriodicalId":507633,"journal":{"name":"Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi","volume":"3 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139242751","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}