{"title":"1917’de Rusya’da Yaşanan Ekim Devrimi’nin Yaş Buharalılar Hareketine Etkisi ve 1920’de Buhara Emirliği’nin İşgal Süreci","authors":"Osman Şevi̇k","doi":"10.53662/esamdergisi.1366143","DOIUrl":"https://doi.org/10.53662/esamdergisi.1366143","url":null,"abstract":"Türkistan, jeopolitik konumu ve zengin doğal kaynakları nedeniyle XIX. yüzyılın ortalarından itibaren Çarlık Rusya ve İngiltere’nin, Asya hâkimiyeti ile emperyalist politikaları için önemli bir mücadele sahasına dönüşmüştü. İngiltere’nin bölge üzerinde ilgisinin artması, Rusya’da endişeye neden olmuş, bölgeye gönderdiği casusların hazırladığı raporlar doğrultusunda Türkistan işgalini hızlandırmıştı. Sonuçta iki emperyalist devlet arasında yaşanan mücadeleyi kazanan, jeopolitik konumununda kendisine sağladığı avantajını kullanan Rusya olmuştu. Türkistan’da ve Buhara Emirliği’nde iç dengeleri etkileyen siyasi gelişme ise Çarlık Rusya’sında yaşanan siyasi gelişmeler olmuştur. Rusya’da muhalif gruplarca monarşiye karşı 1917 yılı Şubat ayında gerçekleştirilen darbe neticesinde monarşi yönetimine son verilmiştir. Aynı yıl Bolşevikler ülkedeki siyasi boşluktan yararlanarak geçici hükümete Ekim Devrimi ile darbe yaparak iktidar olmuşlardır. Rusya’da halk hareketi ile iktidar olan Bolşevikler, Buhara Emirliği’nde bulunan reform yanlısı Yaş Buharalılara değişim için ümit vererek örnek teşkil etmişlerdir. Rusya’da yaşanan devrimden etkilenen Buharalı Ceditçilerin ülke içinde siyasi söylemlerini değiştirmeleri, emirlik yönetimini rahatsız etmiştir. Bunun neticesinde ülke içinde Yaşlara karşı gözaltı, tutuklama ve işkencelerin başlaması ile çok sayıda Yaş Buharalı canlarını kurtarmak için Bolşevik Rus kontrolü altında bulunan Türkistan şehirlerine kaçmıştır. Bolşeviklerin, Emir yönetiminden kaçan Yaş Buharalılara kucak açması, Yaş Buharalılar ile Bolşevikler arasında Buhara’nın işgali ile sonuçlanacak iş birliğinin başlamasına neden olmuştur.","PeriodicalId":490130,"journal":{"name":"ESAM Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi","volume":"107 ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140449381","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}