Forum PoetykiPub Date : 2023-11-13DOI: 10.14746/fp.2023.32.40068
Aleksander Madyda
{"title":"„Rękopisy nie płoną”. O rekonstrukcji tekstu opowiadania Zygmunta Haupta Zołota hramota","authors":"Aleksander Madyda","doi":"10.14746/fp.2023.32.40068","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2023.32.40068","url":null,"abstract":"Artykuł jest poświęcony rekonstrukcji brakujących fragmentów opowiadania Zygmunta Haupta Zołota hramota, której dokonano na podstawie znajomości całego dorobku pisarskiego, charakteryzującego się powtarzalnością motywów i odpowiadających im sformułowań językowych. Przy wyborze konkretnej leksyki kierowano się również najbliższym kontekstem rekonstruowanego miejsca oraz względami gramatycznymi i stylistycznymi.","PeriodicalId":476068,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"43 15","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136282319","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2023-11-13DOI: 10.14746/fp.2023.32.40064
Michał Zając
{"title":"Inżynieria literacka Zygmunta Haupta","authors":"Michał Zając","doi":"10.14746/fp.2023.32.40064","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2023.32.40064","url":null,"abstract":"Prezentowany artykuł podejmuje tematykę konstrukcji świata przedstawionego, a zwłaszcza literackich postaci, w prozie Zygmunta Haupta z wykorzystaniem narzędzi psychoanalizy Sigmunda Freuda oraz Jacques’a Lacana. Szczególnie istotna w tym kontekście okazuje się koncepcja popędu jako artystycznego montażu wypracowana przez francuskiego psychoanalityka. Z jej pomocą analizie poddane zostały literackie portrety wybranych bohaterek Haupta. Proza ta, skonstruowana na zasadzie montażu wspomnień, wskazuje jednocześnie na sam mechanizm wyobrażeniowej reprezentacji napędzany przez sprężynę popędową. To ona jest podstawą sceny, na której prezentowane są poszczególne postaci, ona je napędza, ona wreszcie jest metaforą ukazującą mechanizm wspominania i pisania. Napędzane przez sprężynę popędową postaci Haupta przypominają lalki albo manekiny, wskazując tym samym również na surrealistyczną tradycję, w obrębie której przedstawienia te mogą być lokowane.","PeriodicalId":476068,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"43 3","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136282329","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2023-11-13DOI: 10.14746/fp.2023.32.40069
Paweł Panas
{"title":"„[…] Pana naprawdę pokochaliśmy”. Wstępne uwagi o korespondencji Zygmunta Haupta z Marią i Józefem Czapskimi","authors":"Paweł Panas","doi":"10.14746/fp.2023.32.40069","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2023.32.40069","url":null,"abstract":"Artykuł omawia wyniki wstępnych badań nad korespondencją Zygmunta Haupta z Marią i Józefem Czapskimi. Przechowywane w archiwach listy z lat 1950–1975 przynoszą niezwykle interesujący obraz wieloletniej przyjaźni pomiędzy korespondentami. Są także doskonałym źródłem informacji na temat życia polskiej emigracji po 1945 roku. Ich lektura pozwala jednocześnie lepiej zrozumieć osobowość twórczą autora Pierścienia z papieru, wygnańca i outsidera.","PeriodicalId":476068,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"42 18","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136282338","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2023-11-13DOI: 10.14746/fp.2023.32.40065
Przemysław Kaliszuk
{"title":"„Białe brzuchy ryb”. Zygmunt Haupt i alpinistyczne fascynacje nowoczesności","authors":"Przemysław Kaliszuk","doi":"10.14746/fp.2023.32.40065","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2023.32.40065","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy wątków górskich i alpinistycznych w wybranych tekstach Zygmunta Haupta. Autor analizuje sposoby opisywania przestrzeni górskich i doświadczeń związanych z górami, a także rozważa skalę zainteresowania alpinizmem. Rozpatruje, czy podsuwane przez Haupta inspiracje mogą posłużyć za podstawę rekonstrukcji hipotetycznych wpływów i potwierdzać skalę znajomości fachowego piśmiennictwa góroznawczego. Przedstawia, w jaki sposób włączanie gór i związanych z nimi nowych praktyk kulturowych, przede wszystkim wspinaczki i alpinizmu, w obszar eksplorowanych przez Haupta tematów i problemów łączyło się z refleksją pisarza odnośnie do procesów fundujących nowoczesność.","PeriodicalId":476068,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"46 8","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136347915","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2023-11-13DOI: 10.14746/fp.2023.32.40072
Tadeusz Sucharski
{"title":"„U nas…”, czyli o „powiecie latyczowskim” Haupta","authors":"Tadeusz Sucharski","doi":"10.14746/fp.2023.32.40072","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2023.32.40072","url":null,"abstract":"W artykule podejmuję refleksję nad przestrzeniami inspiracji, „praiłami” twórczości Zygmunta Haupta. Dostrzegam specyficzną, „zaimkową” orientację przestrzenną w jego tekstach, wykorzystywanie przez pisarza wyrażenia przyimkowego „u nas”, kontrastowych zestawień „tam” – „tu” i szukam odpowiedzi, jaką przestrzeń „ukrywały” owe zaimki. Odrzucam prostą tezę, iż była to Ukraina, ponieważ świat przedstawiony w tekstach Haupta obejmuje tylko jej zachodni skrawek. Pisarz z jednej strony poetyzował przestrzeń „swojego kraju”, z drugiej zaś wpisywał ją, często nieprecyzyjnie, w geograficzny konkret. Najlepszym określeniem owej przestrzeni, które rozrosło się do metafory „miejsc pochodzenia”, wydaje się „powiat latyczowski”, gdzie natchnień mogą szukać twórcy oderwani od swoich „praiłów”. Zmienne granice owego „powiatu” wytycza za każdym razem tylko wyobraźnia konkretnego artysty.","PeriodicalId":476068,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"68 9","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136347494","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2023-11-13DOI: 10.14746/fp.2023.32.40070
Barbara Krupa
{"title":"Audycje Zygmunta Haupta w Głosie Ameryki: amerykańska literatura, sztuka, nauka i życie społeczne","authors":"Barbara Krupa","doi":"10.14746/fp.2023.32.40070","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2023.32.40070","url":null,"abstract":"W artykule omówiono audycje przygotowywane przez Zygmunta Haupta dla Głosu Ameryki w latach 1951–1958. Skrypty audycji stanowią część archiwum pisarza znajdującego się w Kolekcji Zbiorów Specjalnych Biblioteki im. C.H. Greena na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii. Audycje poświęcone życiu literackiemu, kulturalnemu i naukowemu w USA są istną kopalnią wiedzy o współczesnej Hauptowi Ameryce. Większość z nich ma charakter ściśle informacyjny i popularyzatorski, chociaż nie brak audycji o wydźwięku propagandowym. Szczególną wartość informacyjną mają audycje o poszczególnych utworach, gatunkach i prądach literackich oraz muzycznych. Inne omawiają poszczególnych autorów i kompozytorów. Kolejne przedstawiają kulturę, naukę, zwyczaje i codzienne życie Amerykanów. W artykule przeanalizowano kilka serii: American Literature (Literatura amerykańska), What America Is Reading? (Co Ameryka czyta), American Panorama (Panorama amerykańska), Music in America (Muzyka w Ameryce), Musicals from Broadway (Musicale z Broadwayu) oraz Cultural Life In America (Życie kulturalne Ameryki).","PeriodicalId":476068,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"76 4","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136346465","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2023-11-13DOI: 10.14746/fp.2023.32.40067
Wiesław Ratajczak
{"title":"Conradowskie inspiracje w prozie Zygmunta Haupta","authors":"Wiesław Ratajczak","doi":"10.14746/fp.2023.32.40067","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2023.32.40067","url":null,"abstract":"Conradowskie inspiracje nie są w prozie Zygmunta Haupta częste, jednak odgrywają ważną rolę. Dzięki odkrywaniu podobieństw i różnic służą autorowi Pierścienia z papieru do określenia własnej metody pisarskiej. Jako czytelnik Conrada interesuje się poetyką ukrywania i ujawnienia oraz relacją między pamięcią i wyparciem. Odkrywa poetyckość i symbolizm tej twórczości, a także jej osobisty charakter, związany z doświadczeniami dzieciństwa i mrocznymi wspomnieniami kraju. Poznając sposób korzystania z Conradowskich fabuł i idei przez Haupta, wnikliwiej zrozumieć można jego zasadę skrótu, zagęszczenia znaczeń, łączenia swojskiego z egzotycznym, lirycznego z tragicznym, osobistego z uniwersalnym, poważnego z żałosnym.","PeriodicalId":476068,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"43 12","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136282321","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2023-11-13DOI: 10.14746/fp.2023.32.40063
Rafał Szczerbakiewicz
{"title":"Ameryka Haupta. Próba entropicznej powieści. Szkice: Luizjana, W barze Harry’ego, Zamierzchłe echa, Oak Alley nad Missisipi, Cyklon","authors":"Rafał Szczerbakiewicz","doi":"10.14746/fp.2023.32.40063","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2023.32.40063","url":null,"abstract":"Motyw entropii w twórczości Zygmunta Haupta był unikatowym momentem kojarzącym spekulatywność nowoczesnego scjentyzmu z modernistyczną prozą. Wyjaśnienie naukowe – fizyka – posłużyło interpretacji historii naturalnej i społecznej świata. Drugie prawo dynamiki, na ogół rozumiane w humanistycznym ujęciu jako pesymistyczna perspektywa przemijania energetycznej żywotności życia, świata ludzkiego, cywilizacji, u Haupta rozszerzyło swoje konotacje. Ameryka u progu jej doświadczenia przez pisarza niosła przesłanie zarazem nadziei i beznadziei. W artykule sygnalizuję podobieństwa prozy Haupta i Faulknera. I nakładanie się na formalne podobieństwo pokrewieństwa światopoglądowego. Piszących o Delcie Missisipi nowoczesnych prozaików interesuje brak równowagi między naturą i cywilizacją, który prowadzi do kryzysu tak natury, jak i ludzkiego społeczeństwa. Entropia okazuje się tutaj paradoksalnym śladem nadziei we wzrastającym nieporządku, który może zwiastować „pączkowanie” nowego systemu, a wraz z nim formę młodszej entropii.","PeriodicalId":476068,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"43 21","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136282508","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2023-11-13DOI: 10.14746/fp.2023.32.40071
Jagoda Wierzejska
{"title":"Zygmunt Haupt we Lwowie. Wyimek z mikro- i makrohistorii intelektualnej i artystycznej","authors":"Jagoda Wierzejska","doi":"10.14746/fp.2023.32.40071","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2023.32.40071","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje krytyczną rekonstrukcję wczesnego okresu twórczości Zygmunta Haupta na tle życia intelektualnego i artystycznego Lwowa w latach 30. XX wieku. Lwów był wówczas miastem o bardzo skomplikowanej sytuacji polityczno-społecznej i kulturalnej. Stanowił wielonarodowy, barwny ośrodek urbanistyczny, ale był naznaczony bodaj najpoważniejszymi animozjami narodowościowymi w II RP. We Lwowie wciąż trwała stagnacja w dziedzinie literatury i nauki o literaturze. W połowie lat 30. życie intelektualne i artystyczne miasta zaczęło się jednak zmieniać. Artykuł na tle tych przemian naświetla charakter wczesnych przedsięwzięć artystycznych Haupta i jego związków z grupą literacką zwaną Rybałtami. Podejmie przy tym próbę odpowiedzi na pytania, w jakim stopniu okres lwowski okazał się formacyjny w życiu artystycznym Haupta oraz jakie znaczenie artystyczne i towarzyskie mieli dla Haupta Rybałci, wśród których nie był on przecież personą pierwszoplanową.","PeriodicalId":476068,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"43 17","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136282512","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Forum PoetykiPub Date : 2023-11-13DOI: 10.14746/fp.2023.32.40066
Jerzy Borowczyk
{"title":"Pierścień w archiwum. Genetyka i płynność opowiadań Zygmunta Haupta (spuścizna pisarza w Stanford Libraries)","authors":"Jerzy Borowczyk","doi":"10.14746/fp.2023.32.40066","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/fp.2023.32.40066","url":null,"abstract":"Artykuł przynosi próbę analizy procesu tekstotwórczego opowiadania Zygmunta Haupta pod tytułem Entropia. Wykorzystano bruliony utworu znajdujące się wśród spuścizny pisarza przechowywanej w zbiorach specjalnych biblioteki Stanford University. Analizę umieszczono w kontekście obserwacji badaczy, którzy podkreślają złożoność zabiegów literackich autora Lutni skupionego na próbie ukazania skomplikowanego statusu podmiotu w świecie nowoczesnym. Autor tekstu chce udowodnić, że bruliony Haupta są integralną, żywą częścią jego pisarstwa, w którym nigdy nie kończy się batalia o ukazanie wciąż na nowo odkrywanych wartości płynących z relacji człowieka i miejsca.","PeriodicalId":476068,"journal":{"name":"Forum Poetyki","volume":"76 3","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"136346466","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}