{"title":"“Namuslu kadın” ve “namuslu erkek” sosyal temsillerinin incelenmesi","authors":"Ezgi Kaşdarma, Leman Pınar Tosun","doi":"10.31828/turkpsikoloji.1477647","DOIUrl":"https://doi.org/10.31828/turkpsikoloji.1477647","url":null,"abstract":"Bu çalışmada, Türkiye’deki namuslu kadın ve namuslu erkeğe dair sosyal temsillerin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla, “namuslu bir kadın” ve “namuslu bir erkek” kavramlarına ilişkin serbest çağrışım görevi, 157 katılımcıya (76 erkek, 81 kadın) uygulanmıştır. Katılımcıların verdikleri cevaplar üzerinde prototip analizi ve kümeleme analizi yapılmıştır. Sonuçlar, çalışmanın beklentileriyle uyumlu bir biçimde, namuslu kadına ve namuslu erkeğe ilişkin sosyal temsil içeriklerinden bazılarının birbiriyle örtüşürken, diğer bazılarının tek bir cinsiyete özgü olduğunu göstermiştir. Spesifik olarak, prototip analizi sonuçları “iffetli” ve “terbiyeli” özelliklerinin sadece namuslu kadını tanımlamada, “çalışkan” “adil” ve “eşini aldatmayan” özelliklerinin ise sadece namuslu erkeği tanımlamada kullanıldığını ortaya koymuştur. Kümeleme analizi sonuçları, namuslu kadın sosyal temsiline ait tematik kümelerin bir kısmının içeriklerinin namuslu erkek sosyal temsilinin içerikleriyle benzeştiğini, bir kısmının ise (örneğin, kadınlık rolü ve erkeklik rolü tematik kümeleri) farklılaştığını göstermiştir.","PeriodicalId":259970,"journal":{"name":"Türk Psikoloji Dergisi","volume":" 15","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-05-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141129798","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"MAHKUMLARIN KENDİNE ZARAR VERME DAVRANIŞLARININ İŞLEVİNİ YORDAMADA DUYGU DÜZENLEME GÜÇLÜKLERİNİN VE BAŞA ÇIKMA TUTUMLARININ ROLÜ","authors":"Malik Kubilay Cadi̇rci̇oglu, Mine Aladağ","doi":"10.31828/turkpsikoloji.1365371","DOIUrl":"https://doi.org/10.31828/turkpsikoloji.1365371","url":null,"abstract":"Bu araştırmada, mahkumların duygu düzenleme güçlüklerinin ve stresle başa çıkma tutumlarının kendine zarar verme davranışının işlevlerini ne düzeyde yordadığını tespit etmek amaçlanmıştır. Manisa-Akhisar Açık ve T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumlarında bulunan 314 mahkum uygulamaya katılmış ve uygulama esnasında kendine zarar verme davranışı öyküsü olduğu tespit edilen 188 katılımcı örneklemi oluşturmuştur. Veriler Kendine Zarar Verme Davranışı Değerlendirme Envanteri, Duygu Düzenleme Güçlükleri Ölçeği ve Stresle Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde geriye doğru seçim yöntemi ile çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Analiz sonuçları incelendiğinde, kendine zarar verme davranışının (KZVD) sosyal işlevleri ve kaçınmacı başa çıkma tutumları arasında anlamlı ve pozitif yönde bir korelasyon olduğu ancak KZVD sosyal işlevlerinin bağımsız değişkenler tarafından anlamlı bir şekilde yordanmadığı bulunmuştur. Öte yandan, bağımsız değişkenlerden oluşan modellerin, KZVD otonom işlev puanlarını anlamlı bir şekilde yordadığı, duygu düzenleme güçlüklerinin, otonom işlevler puanlarını tek başına yordayabildiği ve varyansın %8,8’ini açıklayabildiği görülmüştür. Duygu düzenleme güçlükleri ve kaçınmacı başa çıkma tutumlarından oluşan model ise otonom işlevlerdeki varyansın %9,8’ini açıklayabilmiştir. Son olarak, araştırmada kullanılan bağımsız değişkenlerin oluşturduğu modelin KZVD’nin toplam işlev puanlarını anlamlı bir şekilde yordadığı ve varyansın %8,3’ünü açıklayabildiği bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, alanyazın çerçevesinde tartışılmış, araştırmacılara ve uygulayıcılara gelecek çalışmalar ve uygulamalar için önerilerde bulunulmuştur.","PeriodicalId":259970,"journal":{"name":"Türk Psikoloji Dergisi","volume":"45 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140421932","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Şükran OKUR-ATAŞ, S. Akkaya, Seren Güneş, Sibel Kazakberument
{"title":"Korunma Altındaki Çocukların Gelişimlerinin Bakım Tiplerine ve Mizaç Özelliklerine Göre Karşılaştırılması","authors":"Şükran OKUR-ATAŞ, S. Akkaya, Seren Güneş, Sibel Kazakberument","doi":"10.31828/turkpsikoloji.1349648","DOIUrl":"https://doi.org/10.31828/turkpsikoloji.1349648","url":null,"abstract":"Uyaran eksikliği ve çocuklarla birebir etkileşimde bulunan bir yetişkinin olmaması, devlet koruması altındaki çocukların gelişimi için risk oluşturmaktadır. Farklılaşan hassasiyet teorisine göre, çocukların içinde bulundukları koşullardan etkilenme düzeyleri, çocukların bireysel özelliklerine göre değişkenlik gösterebilir. Bu çalışmada, yuva, sevgi evi, çocuk evi, koruyucu aile ve hiç koruma altına alınmamış düşük sosyoekonomik düzey (SED) ailelerin çocuklarının, dil-bilişsel ve sosyal beceri-öz bakım gelişim farklarının/gecikmelerinin karşılaştırılması; ayrıca, çocukların tepkisellik ve algısal hassasiyet mizaç özelliklerinin bakım tipi ve çocukların gelişim farkları ilişkisindeki düzenleyici rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini, yuva, sevgi evi, çocuk evi, koruyucu aile yanında kalan ve hiç koruma altına alınmamış düşük SED ailelerden gelen 357 çocuk ve anne/bakım verenleri oluşturmaktadır. Çocukların gelişim farkları Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE) ile değerlendirilmiştir. Bulgulara göre, dil-bilişsel alanda, yuvada kalan çocuklar koruyucu ve düşük-SED’li ailelerin çocuklarına, sevgi evi ve çocuk evinde kalanlar da düşük-SED’li ailelerin çocuklarına kıyasla; sosyal beceri-öz bakım alanında ise yuva, sevgi evi ve çocuk evinde kalan çocuklar koruyucu ve düşük-SED’li ailelerin çocuklarına göre daha fazla gelişimsel fark göstermişlerdir. Ayrıca, gruplar arasındaki gelişimsel farklarda, tepkisellik ve algısal hassasiyet mizaç özelliklerinin düzenleyici rolü olduğu bulunmuştur. Çalışmanın bulguları, sosyal politikaların düzenlenmesi ve müdahale programlarının geliştirilmesi açısından tartışılmıştır.","PeriodicalId":259970,"journal":{"name":"Türk Psikoloji Dergisi","volume":"71 16","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139783900","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Şükran OKUR-ATAŞ, S. Akkaya, Seren Güneş, Sibel Kazakberument
{"title":"Korunma Altındaki Çocukların Gelişimlerinin Bakım Tiplerine ve Mizaç Özelliklerine Göre Karşılaştırılması","authors":"Şükran OKUR-ATAŞ, S. Akkaya, Seren Güneş, Sibel Kazakberument","doi":"10.31828/turkpsikoloji.1349648","DOIUrl":"https://doi.org/10.31828/turkpsikoloji.1349648","url":null,"abstract":"Uyaran eksikliği ve çocuklarla birebir etkileşimde bulunan bir yetişkinin olmaması, devlet koruması altındaki çocukların gelişimi için risk oluşturmaktadır. Farklılaşan hassasiyet teorisine göre, çocukların içinde bulundukları koşullardan etkilenme düzeyleri, çocukların bireysel özelliklerine göre değişkenlik gösterebilir. Bu çalışmada, yuva, sevgi evi, çocuk evi, koruyucu aile ve hiç koruma altına alınmamış düşük sosyoekonomik düzey (SED) ailelerin çocuklarının, dil-bilişsel ve sosyal beceri-öz bakım gelişim farklarının/gecikmelerinin karşılaştırılması; ayrıca, çocukların tepkisellik ve algısal hassasiyet mizaç özelliklerinin bakım tipi ve çocukların gelişim farkları ilişkisindeki düzenleyici rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini, yuva, sevgi evi, çocuk evi, koruyucu aile yanında kalan ve hiç koruma altına alınmamış düşük SED ailelerden gelen 357 çocuk ve anne/bakım verenleri oluşturmaktadır. Çocukların gelişim farkları Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE) ile değerlendirilmiştir. Bulgulara göre, dil-bilişsel alanda, yuvada kalan çocuklar koruyucu ve düşük-SED’li ailelerin çocuklarına, sevgi evi ve çocuk evinde kalanlar da düşük-SED’li ailelerin çocuklarına kıyasla; sosyal beceri-öz bakım alanında ise yuva, sevgi evi ve çocuk evinde kalan çocuklar koruyucu ve düşük-SED’li ailelerin çocuklarına göre daha fazla gelişimsel fark göstermişlerdir. Ayrıca, gruplar arasındaki gelişimsel farklarda, tepkisellik ve algısal hassasiyet mizaç özelliklerinin düzenleyici rolü olduğu bulunmuştur. Çalışmanın bulguları, sosyal politikaların düzenlenmesi ve müdahale programlarının geliştirilmesi açısından tartışılmıştır.","PeriodicalId":259970,"journal":{"name":"Türk Psikoloji Dergisi","volume":"231 ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139843571","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}