{"title":"تأثيرات الصدمات الخارجية والداخلية على اقتصاديات الحج والعمرة: تحليل ونمذجة نظرية","authors":"Hassan Ghassan","doi":"10.55237/jie.1208317","DOIUrl":"https://doi.org/10.55237/jie.1208317","url":null,"abstract":"يتناول البحث التحليل المبدئي النظري لتأثيرات الصدمات خارجية المنشأ وداخلية المنشأ على اقتصاديات الحج والعمرة والزيارة. وعبر استخدام منهج الإستقراء النظري والتحليل المقاصدي النظري الشرعي بالإضافة إلى المنهج النمذجي النظري لمتجهة الإنحدار الذاتي البنيوي، سعى البحث إلى دراسة نظرية للزيارة التعبدية، وعرض تفسير إفتراضي لتقلبات الدخل في قطاع الزيارة. تسمح هذه النمذجة برصد تأثيرات الصدمات البنيوية السالبة، وذلك باعتبار متغيرات تؤثر على دخل أم القرى، منها على وجه الخصوص حجم الاستثمار في قطاع الزيارة والذي يؤثر في الطاقة الإستعابية للفنادق، وأعداد الزائرين من العالم والذي يتأثر بتكلفة الحج و/أو العمرة المرتبطة مبدئيا بمؤشر الأسعار في الحرمين. وكذلك نفقة كل الزائرين التي تتم خلال زيارتهم، والتي تتغير تبعا لدخل الزوار من خارج المملكة ولدخل الزوار من داخل المملكة. كما نأخذ بعين الإعتبار مؤشرات تعكس الأزمات الإقتصادية والأمنية في بلاد الحرمين وفي غيرها من بلدان العالم، بالإضافة إلى مؤشرات حدوث الأوبئة أو الأمراض المعدية البارزة حول العالم مثل ما حدث مع وباء كورونا 19 الذي انتشر انتشارا واسعا عبر العالم. وبسبب هذه الجائحة العالمية سجل موسم حج 1441 هـ (يونيو 2020م) عددا صغيرا من حجاج الداخل فقط بحوالي 10000 في حين أن المتوقع دون الوباء أن يصل عدد الحجاج الى 2.5 مليون. وباستخدام نظرية المقاصد الشرعية في حفظ الدين والنفس والمال والعدل، ثم عبر النمذجة النظرية للصدمات البنيوية وما تفرزه من تفاعلات، يمكن الوصول إلى تصور واضح ووضع سياسة متكاملة للتعامل مع أزمات الأوبئة وما شابهها من مخاطر تؤثر على حياة الفرد المسلم في سفره من بيته إلى بيت الله في الحرم المكي وإلى زيارة الحرم المدني.","PeriodicalId":242035,"journal":{"name":"İslam Ekonomisi Dergisi","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123275046","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Evaluation of the Credit Guarantee Fund in terms of Islamic Economics and Fiqh","authors":"S. Yildiz","doi":"10.55237/jie.1285187","DOIUrl":"https://doi.org/10.55237/jie.1285187","url":null,"abstract":"Bu çalışma ülkelerin ekonomisinde en önemli sektörlerden biri olan küçük ve orta boy işletmelerin (KOBİ) finansman yetersizliğine çözüm olarak kurulmuş Kredi Garanti Fonu’nu (KGF) ele almaktadır. Ülkenin ekonomik hayatını yöneten devletin temel hedeflerinden biri de ekonominin can suyu olan, büyük işletmelerin faaliyetlerinde tamamlayıcı rol oynayan ve bölgesel kalkınma ve gelir dağılımındaki dengesizliğin kapatılmasında önemli rol üstlenen KOBİ’lerin finansal problemlerini çözmektir. Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de KGF’nin temel amacı finansal açıdan KOBİ’lere destek olmaktır. Ülkemizde 1991 yılında kurulan ve 1994 yılında ilk kredi kefaletini gerçekleştiren KGF hakkında bugüne kadar pek çok çalışma yapılmış ancak İslam iktisadı ve fıkıh açısından bir çalışmaya henüz konu olmamıştır. Hâlbuki KGF’nin amaçlarına bakıldığında İslam iktisadının hedefleri açısından önemli bir kurum olduğu görülmektedir. Çalışmada öncelikle KGF’nin işleyişi ele alınmış ve konumuzla alakalı temel noktalar başlıklar halinde verilmeye çalışılmıştır. Sistemin işleyişi kefalet akdine dayalı olduğundan konuya bu açıdan yaklaşılmış ve garanti akdi ile arasındaki farklara değinilmiştir. Kefalet akdi ele alınırken fıkhi birikim, günümüz mer’i hukukla karşılaştırmalı olarak ele alınmış, böylece birleştikleri ve ayrıldıkları hususlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca işleyişte görülen kefalet karşılığında ücret veya komisyon alınması, faizli borçlara kefil olunması vb. fıkhi problemler ele alınmış ve bunlara çözüm yolları aranmaya çalışılmıştır. Çalışmada salt fıkhi ilkelerle yetinilmemiş ve konu, İslam iktisadının temel ilkeleri açısından da değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu açıdan konvansiyonel iktisat ile İslam iktisadı arasındaki farklara dikkat çekilmeye çalışılmış ve sistemin daha verimli olması açısından yapılan eleştirilerin yanı sıra çözüm yolları da zikredilmeye çalışılmıştır.","PeriodicalId":242035,"journal":{"name":"İslam Ekonomisi Dergisi","volume":"378 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-16","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123589858","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"السياسات الضريبية الإسرائيلية والواقع الاقتصادي الاجتماعي للفلسطينيين في مدينة القدس","authors":"Mohammed A A Nassar","doi":"10.55237/jie.1246409","DOIUrl":"https://doi.org/10.55237/jie.1246409","url":null,"abstract":"تهدف الدراسة إلى التعرف على الواقع الاجتماعي والاقتصادي الذي يعيشه السكان الفلسطينيون في القدس، من خلال استعراض مؤشرات اقتصادية واجتماعية مختارة، واستعراض أبرز أنواع الضرائب التي تفرضها إسرائيل على المقدسيين. وقد اعتمدت الدراسة على المنهج الوصفي التحليلي من خلال استعراض التقارير المنشورة من قبل الجهاز المركزي للإحصاء الفلسطيني، وتقارير دائرة الإحصاء المركزية الإسرائيلية، والمقالات المنشورة في هذا المجال. \u0000وكانت أهم نتائج الدراسة أن سكان القدس الفلسطينيين يعيشون في مستوى معيشي أقل من السكان اليهود في المدينة، ولكنهم يعيشون في مستوى اقتصادي أفضل من المستوى المعيشي لباقي الفلسطينيين، كما أن السياسات الإسرائيلية المطبقة على رسوم ترخيص السكن والضرائب المفروضة على الفلسطينيين في القدس تجعل أوضاعهم المعيشية صعبة، حيث تهدف هذه السياسات غالباً إلى ترحيل السكان الفلسطينيين وإغلاق مصالحهم التجارية، واستبدالهم بسكان يهود. \u0000وكان أبرز توصيات الدراسة تشجيع الوفود السياحية على زيارة المناطق العربية في القدس، وإطلاق حملات لدعم المنتجات المقدسية، وتشجيع الاستثمار في القدس الشرقية من خلال تقديم قروض ميسرة من البنوك الفلسطينية، وأخيراً إنشاء صندوق مالي لدعم المقدسيين.","PeriodicalId":242035,"journal":{"name":"İslam Ekonomisi Dergisi","volume":"42 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114745795","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"İslami Finans Standartlarının Fıkhi Dayanakları","authors":"İmran GÜRBÜZ SAÇİN","doi":"10.55237/jie.1280756","DOIUrl":"https://doi.org/10.55237/jie.1280756","url":null,"abstract":"İslami finans sistemi, faiz hassasiyeti olan bireylerin birikimlerini ekonomiye kazandırmak esaslı olarak geliştirilmiştir. Zamanla İslami finans alanının büyümesi, uluslararası ilişkiler kurulması ve kuruluşların uygulama farklılıkları, İslami finans kurumlarının ilke ve işleyişlerine uygun olacak şekilde uluslararası bir standardizasyon ihtiyacını doğurmuştur. Standart geliştirme noktasında yapılan en önemli çalışma AAOIFI (Faizsiz Finans Kuruluşları Muhasebe ve Denetim Organizasyonu)’nin geliştirdiği standartlar olmuştur. Tanıtımını yaptığımız eser, İsmail Cebeci tarafından, AAOIFI’nin geliştirdiği bu standartların fıkhî dayanaklarını değerlendirme amacıyla kaleme alınmıştır.","PeriodicalId":242035,"journal":{"name":"İslam Ekonomisi Dergisi","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125628917","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Supplier Finance and Participation Banking Application in Türkiye","authors":"Hakan Yaşar, Ali Polat","doi":"10.55237/jie.1245592","DOIUrl":"https://doi.org/10.55237/jie.1245592","url":null,"abstract":"Tedarikçi finansmanı, özellikle KOBİ niteliğindeki firmalar için yeni bir çözüm önermektedir. Kriz dönemlerinde daha da ciddileşen krediye ulaşım sorunu, nakit yönetimi ve tedarik zincirlerinin bozulması konularında olumlu bir yaklaşımı olan bu enstrüman, İslami finans uygulayıcısı olan Katılım Bankaları için de yeni bir alan açmakta ve kurumsal müşteriler için katılım finansı prensiplerine uygun bir çözüm önermektedir. Dünya’da “Supplier Chain Finance” olarak ifade edilen bu enstrüman özellikle nakit akışı ve finans yönetimi açısından son yıllarda önem arz etmektedir. Bu ürünün çok yakın zamanda katılım finans sistemine dâhil olması nedeni ile yapılan akademik çalışmaların sayısı oldukça sınırlıdır. Tedarikçi finansmanının KOBİ’lerin kısa vadede yapabilecekleri finansal planlama ve değer oluşturma süreçlerinin ve verimliliklerinin artmasına katkıda bulunması beklenmektedir. Katılım finansı prensipleri çerçevesinde ihtiyaç duyulan ticari işlemlerin gerçekleştirilebilmesi başta faiz hassasiyeti olmak üzere katılım finansı hassasiyeti olan firmalar için yeni bir kapı açmıştır. Çalışmamızın amacı, katılım bankacılığı uygulaması ile birlikte tedarikçi finansmanı enstrümanının KOBİ’lere olan finansal ve operasyonel faydalarını açıklamaktır. KOBİ’lerin ödeme periyodu sürelerine olan etkisini ve uzun vadeli, stratejik faydaları gibi konular ise bu çalışmanın dışında tutulmuştur.","PeriodicalId":242035,"journal":{"name":"İslam Ekonomisi Dergisi","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129180144","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Ali Muhyiddîn el-Karadâğî. Theory of Contract in Islamic Economics. Transl. Abdullah Kahraman (Book Review, Nida Publication, İstanbul, 2021, 295 p.)","authors":"Alihan Durukan","doi":"10.55237/jie.1226039","DOIUrl":"https://doi.org/10.55237/jie.1226039","url":null,"abstract":"Sosyal Bilimler içerisinde hukuk ve iktisat önemli iki ayrı bilim dalı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu iki bilim, birbirinden farklı bir yapı arz etse de ortak çalışma alanları da bulunmaktadır. Özel hukukun içerisinde yer alan borçlar hukuku, İktisat bilimi için çatı ve/veya temel alan mahiyetindedir. İslâm borçlar hukuku ve İslâm iktisadı alanları için de aynı durum söz konusudur. İslâm’da iktisadî-malî işlemler ve sistemler, fıkıh ilmi temelinde düzenlenmiş ve geliştirilmiştir. Bugüne kadar bu hususta pek çok eser kaleme alınmıştır. Bu anlamda Ali Muhyiddîn el-Karadâğî’nin İslâm İktisâdı Akit Teorisi bu alanda kaleme alınan ve önemli bir boşluğu dolduran eserlerden biridir.","PeriodicalId":242035,"journal":{"name":"İslam Ekonomisi Dergisi","volume":"4 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114596731","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}