Soil investigation of Lancea tibetica Hook.F.Et Thoms.

The aim of this paper is to summarize the results of soil investigations of Lancea tibetica grown in the water-meadow of North Mongolia. It is very important to determine the minerals in the soil of meadow lands where the endangered plants in Mongo-lia are grown. Medicinal plants, their extracts and soil deserve special attention because of the important influence they have on human health. They are easily contaminated with metals during growth, development and processing. In this study, we determined distribution of 43 mineral elements in surface soil of meadow lands, whichconstituted of determined 10 elements in oxide forms, metallic and mobile elements Cu 28 mg/kg, Cr 90 mg/kg, Zn 92 mg/kg, Pb 24 mg/kg, Ni 41 mg/kg and Co 13 mg/kg. We also in-vestigated soil morphological description and hygienic microbiological study such as E.coli, thermophilic bacteria, gut flora, Clos-tridium perfringens, soil pH, quantity of microorganism per 1 gram soil, quantity of fungi per 1 gram soil. In addition, we deter-mined the physical and chemical property of soil such as pH, calcium carbonate, humus, capacity electrical conductive, amount of mobile phosphorus, potassium and mechanical composition of soil such as a particle size of sand, dust and clay. Төвөд ланцай (Lancea tibetica Hook.F.Et Thoms.) ургамлын хөрсний судалгааны үр дүнгээс Хураангуй: Энэ өгүүллийн зорилго нь Умард Монголын татмын нугад ургасан Төвөд ланцай ургамлын хөрсний судалгааны үр дүнг нэгтгэн дүгнэх байв. Дэлхийн цаг уурын өөрчлөлт, цаг уурын хэт хуурайшилт ба хагас хуурайшилтын үр дүн нь хөрсөнд гол асуудал болж байна. Иймээс бид Монгол оронд устаж буй зэрэглэлд орсон Төвөд ланцай ургамал ургасан нугын хөрсөнд эрдэслэг элементүүдийн агууламжыг тодорхойлов. Бид нугын өнгөн хөрсөнд 43 эрдэслэг элементийн тархалтыг илрүүлснээс 10 элемент исэл хэлбэртэй байв. Металл болон хөдөлгөөнт хэлбэрийн элементээс Cu 28 мг/кг, Cr 90 мг/кг, Zn 92 мг/кг, Pb 24 мг/кг, Ni 41 мг/кг, Co 13 мг/кг агуулагдаж байна. Хөрсөн дэх хүнд металууд нь хөдөлгөөнгүй ба хөдөлгөөнт хэлбэртэй. Хүнд металлуудын хөдөлгөөнтэй ба бололцооны хөдөлгөөнт хэлбэрүүд нь хүрээлэн буй орчинд ихэнхдээ гол хортой аюулын нэг нь байх магадлалтай. Татмын нугад ургасан Төвөд ланцайн хөрсөнд зүсэлт хийж үзэхэд “хүлрэнцэр бараан хөрс” болохыг тодорхойлов. Хур бороо бага, гандуу 2017, хур бороо ихтэй 2018 онд Төвөд ланцай ургасан татмын нугын хөрсийг авч физик, химийн шинж чанарыг өнгөн хөрсөнд (0-10 см гүн) тодорхойлоход рН-ийн дундаж утга сул шүлтлэг рН 7.63, 2018 онд хөрсний гүн 10-20 см, 20-35 см-ийн зүсэлт хийхэд рН-ийн дундаж 6.83 (сул хүчиллэг) байв. Хөрсний бохирдлыг хянах зорилгоор хөрсөнд Clostridium perfringens, гэдэсний бүлгийн нян, гэдэсний бүлгийн дулаанд тэсвэртэй нян болон Е.coli-г тодорхойлоход 1.0> гарч стандарттай харьцуулахад уг хөрс нь бохирдол бага, цэвэр болохыг илрүүлэв. Түлхүүр үгс: хөрс, ялзмаг, морфологи, микро ба макроэлемент, нян