İçme Suyu Havzalarında Kentleşme Baskısı: Büyükçekmece Gölü Havzası’nda Arazi Kullanım Değişiminin Zamansal Analizi

İklim değişikliğinin etkisinin en fazla hissedileceği bölgelerden biri olan Akdeniz havzasında bulunan ülkemizde gelecekte ortaya çıkabilecek en önemli sorunlardan birisi de su kaynaklarının miktar ve kalitesi ile ilgilidir. Diğer bir ifade ile mevcut durumda su stresi yaşayan ülkemizin değişen iklim koşullarına karşı var olan su kaynaklarını sürdürülebilir bir planlama çerçevesinde kullanması gerekmektedir. Bu nedenledir ki suyun kalite ve rejimi üzerinde etkili olmasından dolayı su kaynaklarımızın, içerisinde yer aldığı havzadaki arazi kullanım şekilleri ile birlikte havza ölçeğinde planlanması ve değerlendirilmesi önem kazanmıştır. Diğer taraftan hızlı nüfus artışı, plansız kentleşme ve toplumun suya olan artan talebi ise su kaynakları ve arazi kullanım şekli üzerindeki baskıyı artırmıştır. Günümüzde İstanbul’un kentsel genişlemesinin su havzalarında gerçekleşmesi ise bu durumu daha da ciddi boyutlara taşımaktadır. Bu çalışmada da İstanbul’un içme suyu havzalarından biri olan Büyükçekmece Gölü Havzası’ndaki arazi kullanım şekillerinin zamansal değişimi ve kentleşme baskısı incelenmiştir. Bu kapsamda su havzası koruma kuşakları göz önüne alınarak havzanın 1990 ve 2018 yıllarına ait CORINE arazi kullanım şekilleri belirlenmiş ve zamansal değişimleri değerlendirilmiştir. Havzadaki kentsel alan 1990 yılında %4,3 iken 2018 yılında bu oran %8,7’e çıkmıştır. Havzada ve özellikle koruma kuşaklarındaki kentleşmenin artışı havzanın hidrolojik süreçlerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır. Bu sonuçların önüne geçilebilmesi için su havzalarının ekosistem bütünlüğünün korunması, arazi kullanım değişiminde su kaynaklarına zarar verecek dönüşümlere kesinlikle izin verilmemesi ve bu konuda mevcut yasal düzenlemelerin denetim ve yaptırım mekanizmalarının uygulamada fiilen yer alması sağlanmalıdır.