Nihilistische caritas in de zorg

In enkele recente publicaties, waarvan Ik geloof dat ik geloof 1 in ons taalgebied wellicht de meest gekende is, noemt de Italiaanse filosoof Gianni Vattimo de ‘nihilistische caritas’ de ware kern van het laatmoderne christendom. Deze ‘goede boodschap’ kan ons pas bereiken nu het denken ethischer, vriendelijker – in Vattimo’s woorden: pietas – is geworden. De term ‘nihilistische caritas’ doet vermoeden dat uit Vattimo’s vertoog weinig kan worden gepuurd dat enige relevantie draagt voor de zorgsector en de christelijke zorgvoorzieningen. Dat klopt ook grotendeels. Vattimo is immers in de eerste plaats een denker van de secularisatie, niet van de zorg. Toch is een nadere kennismaking met zijn denken niet overbodig voor de zorgethiek, precies wegens het provocerende karakter van dit religieus nihilisme. De mate waarin de nihilistische caritas onhoudbaar blijkt, zal de plausibiliteit aangeven van het aanhouden van de christelijke identiteit in dat segment van de zorgsector dat beweert zich op de christelijke naastenliefde te beroepen. Tevens toont het de wenselijkheid aan van het positief herdenken van de transcendentie in de katholieke traditie – een wenselijkheid die alleen maar wordt versterkt door het vermoeden dat deze transcendentie nog de enige bewaarplaats is van wat Europa weghoudt van het totale antihumanisme.