Tarih Metodolojisi Açısından Türkiye’deki Din Eğitimi Tarihi Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme

Tarih hem geçmişi adlandırmak için kullanılan hem de ‘yaşanmış geçmişi’ konu edinen ilmin adını ifade etmek için kullanılan bir kelimedir. İkinci anlamıyla tarih, “insan topluluklarının bütün faaliyetlerini, geçirdikleri gelişmeleri ve aralarında geçen olayları yer ve zaman göstererek sebep-sonuç ilişkisi içinde, belgelere dayanmak suretiyle araştıran ve günümüze nakleden sosyal ilim”dir (Özçelik 2001: 18). Sosyal bir ilim dalı olarak tarihin ilgi alanı, insan faaliyetleri sonucunda oluşan olaylardır. En genel anlamıyla görevi ise, insan düşüncesinin ifadesi olan ve zaman içinde meydana gelen olayları konu edinerek bunları şekillendiren kanunları belirlemeye, kuruluş-gelişme-çöküş koşul ve aşamalarını açıklığa kavuşturmaya çalışmaktır (Kütükoğlu 1997: 2). Geçmişine ilgi duyan ve bunun farkında olan tek varlık insandır. Dolayısıyla tarihi araştırma, insanın geçmişini öğrenmesine, bugününü anlama ve geleceğini tahmin edebilmesine büyük katkı sağlayarak onun belli bir entelektüel tecrübe, hayatını değiştirebilen bir hayal ve anlayış dinamizmi kazanmasına yardımcı olur (Bkz. Thomson 1983:1-2). Eğitim, geçmişte insan faaliyetleri sonucu oluşan en önemli olay ve olgulardandır. İnsan, varoluşunun ilk gününden itibaren öğrenmeye ve öğretmeye çalışmış zaman içinde bu faaliyetini geliştirerek kurumsallaştırmıştır. Dolayısıyla tarihi olaylar bütünü içinde insanın eğitim ve öğretim faaliyetlerinin tari• 259