Bazı zeytin çeşitlerinin çöğür anacı olarak kullanılma potansiyellerinin belirlenmesi

Turkiye’de zeytin fidani uretiminde kullanilan tescil edilmis cogur anaclari, Frantoio, Leccino, Arbequina, Girit Zeytini ve Uslu zeytin cesitlerinin tohumlarindan elde edilmektedir. Bu calismada, Turkiye’nin farkli bolgelerine ait zeytin cesitlerden daha ustun nitelikli yeni cogur anaci adaylarinin saptanmasi amaclanmistir. Bu amacla zeytin cekirdeklerinin cimlenmesini kolaylastirici on uygulamalar arastirilmistir. Calismanin ikinci asamasinda, elde edilen cogurlerin uzerine Domat cesidi asilanarak, asi basarisi saptanmistir. Kimyasal asindirma uygulamalari zeytin cekirdeklerinin cimlenmelerini, kontrole gore %10-33 arasinda degisen oranlarda artirmistir. %3 NaOH uygulamasi cimlenme oranlarini arttirirken, saf H ₂ SO ₄ cimlenmeyi azaltmistir. Cesit ve uygulamalara bagli olarak cimlenme oranlari %5.8-76.4 arasinda degismistir. Bu calisma ile tescil edilmis anaclarin yani sira, denenen Cekiste, Edincik Su ve Yag Celebi gibi diger bazi cesitlerin de yeterli oranlarda cimlendikleri saptanmistir. Asi basarisi acisindan, cekirdeklerinin cimlenme orani yuksek bazi cesitlerin, asi tutma oranlari dusuk olmustur. En yuksek asi tutma orani (%70) Marantelli cogurlerinde gozlenirken, en dusuk oran (%23.3) Yag Celebi’de saptanmistir. En uzun asi surgunu (43.4 cm) Girit Zeytini’nde olculmustur. Ozellikle Gemlik, Sari Ulak ve Sinop no 1’de dusuk surgun uzunlugu degerlerinin (25.1-27.4 cm) saptanmasi nedeniyle, bunlarin uzerlerine asilanan cesitlerde belli oranda bodurluk saglayabilecegi sonucuna varilmistir.