Aducanumab and lecanemab – two novel antibodies against pathologic species of amyloid beta in the treatment of Alzheimer’s disease

Choroba Alzheimera (AD) jest najczęstszą przyczyną demencji na świecie. Według powszechnie akceptowanej teorii jej przyczyną jest neurodegeneracja spowodowana odkładaniem się w mózgu patologicznego białka, amyloidu β. Amyloid β może agregować tworząc neurotoksyczne oligomery, które ponadto przyczyniają się do wystąpienia innych zmian patologicznych: hiperfosforylacji białka Tau i odkładania się go w postaci splątków neurofibrylarnych oraz zapalenia w ośrodkowym układzie nerwowym. Mimo znacznych wysiłków środowiska naukowego i firm farmaceutycznych, przez ostatnie dekady nie udało się zarejestrować nowego leku przeciwko AD. Ponadto, dostępne obecnie w Europie 4 leki działają tylko objawowo, nie hamując progresji zmian patofizjologicznych będących przyczyną choroby. Na przestrzeni ostatnich dwóch lat amerykańska Agencja Leków i Żywności (FDA) dopuściła do stosowania dwa nowe leki modyfikujące przebieg AD. Są to przeciwciała monoklonalne przeciw toksycznym formom amyloidu β: adukanumab i lekanemab. Oba leki zarejestrowano z wykorzystaniem przyspieszonej ścieżki w oparciu o ich skuteczność w redukcji zawartości amyloidu w mózgach pacjentów. Wzbudziło to kontrowersje wśród środowiska naukowego, ponieważ preparaty te dopuszczono do stosowania w oparciu o zastępcze punkty końcowe badań klinicznych, których pierwszorzędowe punkty końcowe, tj. istotne spowolnienie postępu zmian otępiennych, nie zostały osiągnięte, a zatem nie udowodniono jednoznacznie skuteczności terapeutycznej tych przeciwciał. Kolejne obawy dotyczą bezpieczeństwa terapii. W badaniach obu leków stwierdzano występowanie zmian w mózgach pacjentów, takich jak obrzęki, mikro- i makrokrwotoki. Do tej pory oba przeciwciała nie uzyskały pozytywnej opinii Europejskiej Agencji Leków (EMA). Ponieważ sądzi się, że bierna immunizacja za pomocą humanizowanych przeciwciał monoklonalnych może być nową, przełomową formą terapii AD, przebieg badań nad adukanumabem i lekanemabem zasługuje na uwagę. W pracy szczegółowo omówiono dane z badań przedklinicznych i klinicznych opublikowane przez producentów obu preparatów.