Supplementation for athletes – part 1 – creatine

Kreatyna jest pochodną aminokwasu, pełniącą kluczową rolę w procesie pozyskiwania energii w organizmie człowieka. Powstaje z argininy, glicyny i metioniny. W ustroju magazynowana jest pod postacią kreatyny wolnej i fosfokreatyny (PCr), głównie w mięśniach szkieletowych. PCr stanowi wysokoenergetyczne fosforanowe źródło energii, wykorzystywane przy resyntezie adenozynotrójfosforanu (ATP), o szczególnym znaczeniu w sytuacjach stresowych (aktywność fizyczna, umysłowa, choroby), jak również w sytuacjach niedokrwienia/niedotlenienia komórek. Kreatyna ma także zdolność modulacji stężeń czynników wzrostu oraz maksymalizacji procesu powstawania komórek miosatelitowych, przyczyniając się do wzrostu masy mięśniowej. Pomijając suplementację, głównym źródłem pokarmowym kreatyny są produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego. Wśród osób unikających spożycia mięsa stężenie kreatyny jest istotnie obniżone. Najdłużej dostępną na rynku i najlepiej przebadaną formą chemiczną kreatyny jest monohydrat, charakteryzujący się wysoką biodostępnością, bezpieczeństwem stosowania oraz licznymi wynikami badań naukowych potwierdzających jego właściwości. Mimo mnogości form kreatyny dostępnych na rynku nie wykazano potencjału większego zwiększania mięśniowego stężenia kreatyny podczas ich stosowania. Kreatyna znajduje zastosowanie w wielu dyscyplinach sportu, szczególnie opartych o wysiłek o wysokiej intensywność, trwający do 30 sekund. W organizmie kobiety dochodzi do znacznych wahań stężenia kreatyny na przestrzeni życia oraz wraz ze zmianami cyklu menstruacyjnego, co wiązane jest z częstością występowania rozmaitych zaburzeń zdrowotnych, których częstotliwość i nasilenie wydają się być możliwe do zmiany poprzez podaż kreatyny. Praca stanowi podsumowanie aktualnego stanu wiedzy dotyczącego roli kreatyny w ustroju człowieka, możliwości jej zastosowania w suplementacji, protokołów stosowania, dawek suplementacyjnych oraz bezpieczeństwa suplementacji. Zawiera również odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania i problematyczne kwestie dotyczące suplementacji kreatyną.