{"title":"Atan Sözcüğünün Etimolojisi Üzerine","authors":"Özlem Ayazlı","doi":"10.26650/tuded2020-0032","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Atan sozcugu, tarihi Turk dillerinde (Eski Turkce, Orta Turkce) birkac kez atan /atgan “igdis edilmis deve” biciminde gecmis ve sozcuk uzerine bugune degin birkac etimoloji yapilmistir. Bu calismanin amaci, atan sozcugu ile ilgili yapilan etimolojileri aktarmak ve sozcukle ilgili yeni bir etimoloji onermektir. Bu amacla calisma; Giris, Tarihi Turk Dillerinde Atan Sozcugu, Cagdas Turk Dillerinde Atan Sozcugu, AtanSozcugu Ile Ilgili Etimolojiler, Yeni Bir Etimoloji Onerisi ve Sonuc olmak uzere alti baslik altinda toplanmaktadir. Sonuc olarak, Yakutca at “igdis edilmis” sozcugunden turemis attaa- (< *at+laa-) “igdis etmek, enemek” govdesinden hareketle atansozcugu icin *at+a-n etimolojisi onerilmektedir. Buna ek olarak, tarihi Turk dillerinde sozcugun yalnizca “igdis edilmis deve” anlami mevcut iken cagdas Turk dil ve lehceleri ile sozcugun sahip oldugu anlamlari gelistirmenin mumkun oldugu da tespit edilmistir. Ornegin; Yeni Uygurca, Ozbekce, Nogayca, Kirim Tatarcasi atan “igdis edilmis deve”, Hak. adan “1. yuk devesi, 2. mec. tef; igĭr adan ‘Şaman tefi’ (harf. ‘kambur deve’), alti imcektĭgigĭr adan ‘alti telli saman tefi’; Alt. adan “Şaman tefi”; Kaz. atan “1. dort yasindan buyuk kisirlastirilmis deve; 2. mec. buyuk, iri yari”; Bsk. atan “1. damizlik icin tutulan erkek deve, 2. devenin ilk yavrusu”.","PeriodicalId":29693,"journal":{"name":"Turk Dili ve Edebiyati Dergisi-Journal of Turkish Language and Literature","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.1000,"publicationDate":"2020-12-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Turk Dili ve Edebiyati Dergisi-Journal of Turkish Language and Literature","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.26650/tuded2020-0032","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"0","JCRName":"LANGUAGE & LINGUISTICS","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
摘要
Atan sozcugu是用土耳其语(前土耳其人、中土耳其人)日夜在“igdis edilmis deve”的自行车上制造的。这个calisman的目的是将一种新的乙醇转移并装载到尾部。这个目标是calismus;在土耳其历史上,阿坦索兹库古、阿坦索兹库古、阿坦索兹库古、伊犁第一艾蒂莫洛吉、新艾蒂莫洛吉遗产和成果都是在六大压力下汇集而成的。因此,雅库卡马被“igdis edilmis”卫星吸引到“igdis,mommy”政府。*在+a-n etimolojis被检测到。此外,有人注意到,在土耳其语cagdas中发展“被解开的巨人”的含义是一件令人愉快的事,因为cagdas的舌头和舌头都很冷。Ornegin;新的维吾尔语、乌兹别克语、诺加耶卡语、基里姆语、鞑靼语被称为“插入骆驼”,即哈克语。adan'1。yuk devesi,2岁。Mectef;igĭr adan‘Şaman tefi’(harf.‘kambur deve’),alti imcektĭ; gigĭr adan’alti telli saman tefi’;“Shaaman tefi”;卡兹。atan'1。这是一剂糖汁;第二buyuk,iri yari';Bsk.atan“1。雄骆驼为塑料,2。成为第一个孩子。”
Atan sozcugu, tarihi Turk dillerinde (Eski Turkce, Orta Turkce) birkac kez atan /atgan “igdis edilmis deve” biciminde gecmis ve sozcuk uzerine bugune degin birkac etimoloji yapilmistir. Bu calismanin amaci, atan sozcugu ile ilgili yapilan etimolojileri aktarmak ve sozcukle ilgili yeni bir etimoloji onermektir. Bu amacla calisma; Giris, Tarihi Turk Dillerinde Atan Sozcugu, Cagdas Turk Dillerinde Atan Sozcugu, AtanSozcugu Ile Ilgili Etimolojiler, Yeni Bir Etimoloji Onerisi ve Sonuc olmak uzere alti baslik altinda toplanmaktadir. Sonuc olarak, Yakutca at “igdis edilmis” sozcugunden turemis attaa- (< *at+laa-) “igdis etmek, enemek” govdesinden hareketle atansozcugu icin *at+a-n etimolojisi onerilmektedir. Buna ek olarak, tarihi Turk dillerinde sozcugun yalnizca “igdis edilmis deve” anlami mevcut iken cagdas Turk dil ve lehceleri ile sozcugun sahip oldugu anlamlari gelistirmenin mumkun oldugu da tespit edilmistir. Ornegin; Yeni Uygurca, Ozbekce, Nogayca, Kirim Tatarcasi atan “igdis edilmis deve”, Hak. adan “1. yuk devesi, 2. mec. tef; igĭr adan ‘Şaman tefi’ (harf. ‘kambur deve’), alti imcektĭgigĭr adan ‘alti telli saman tefi’; Alt. adan “Şaman tefi”; Kaz. atan “1. dort yasindan buyuk kisirlastirilmis deve; 2. mec. buyuk, iri yari”; Bsk. atan “1. damizlik icin tutulan erkek deve, 2. devenin ilk yavrusu”.