[Investigation of the Combination of Silver Nanoparticles Hybridized with Essential Oil Components with Antileishmanial Drugs].

Layşmanyaz; hijyen, altyapı ve vektör kontrolü gibi önleyici tedbirlerin yetersiz olduğu ülkelerde, yaklaşık 12-15 milyon insanı etkileyen önemli bir tropikal hastalıktır. Yoğun araştırmalara rağmen layşmanyaz için tam anlamıyla etkili bir önlem ve tedavi yöntemi hala bulunmamaktadır. Antiparaziter ilaçların yan etkileri ve ciddi sorunlara yol açabilmeleri nedeniyle, uygun tedavi yöntemlerinin keşfi ve geliştirilmesi veya güçlü antilayşmanyal bileşiklerin bulunmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada, gümüş nanoparçacık (NP)'lar ile birlikte sentezlenen sinnamaldehit (Sin), karvakrol (Kar) ve timol (Tim) gibi uçucu yağ bileşenlerinden oluşan hibrit NP'lerin sitotoksik aktivitesinin, antilayşmanyal etkinliğinin ve antilayşmanyal ilaçlarla kombinasyonunun araştırılması amaçlanmıştır. Gümüş (Ag)'ün, NP olarak sentezlenmesi sırasında indirgeyici olarak amiloz tercih edilmiştir. Sentez sonucunda merkezinde okside amiloz bulunan Sin Ag (OA-SinAgNP), Kar Ag (OA-KarAgNP) ve Tim Ag (OA-TimAgNP) olmak üzere üç farklı hibrit NP sentezlenmiştir. Sentezlenen NP'ler, FT-IR spektrometresi ve buna ek olarak geçirimli elektron mikroskobu [transmission electron microscope (TEM)] ve taramalı elektron mikroskobu [scanning electron microscope (SEM)] analizleriyle karakterize edilmiştir. NP'lerin sitotoksisitesi L929 fibroblastlara, antilayşmanyal aktivitesi ise Leishmania tropica (MHOM/AZ/1974/SAF-K27) suşuna karşı sıvı mikrodilüsyon yöntemiyle belirlenmiştir. NP komplekslerinin antilayşmanyal ilaçlar olan pentostam ve miltefosin ile etkileşimleri ise dama tahtası yöntemiyle belirlenmiştir. Karakterizasyon analizleri, amiloz yüzeyinin Ag, Sin, Kar ve Tim ile kaplandığını ve oluşan hibrit komplekslerin başarılı bir şekilde sentezlenebildiğini göstermiştir. Hibrit NP komplekslerinin SEM analizlerinde, yapının merkezini oluşturan okside amilozun yüzeylerinde Ag iyonları ile uçucu yağ bileşenlerinin yerleştiği ve NP kompleksinin başarıyla sentezlendiği görülmüştür. Alınan görüntülerde NP'lerin morfolojik şekillerinin yuvarlak görünümden düzensiz kenarlı görünümlere kadar değiştiği saptanmıştır. TEM analizinde ise NP boyutlarının değişken olup OA-SinAgNP için 9.34-14.45 nm aralığında, OA-KarAgNP için 9.88-32.3 nm aralığında ve OA-TimAgNP için 12.01-20.01 nm aralığında olduğu saptanmıştır. OA-SinAgNP, OA-KarAgNP ve OA-TimAgNP hibrit NP komplekslerinin fibroblast hücrelerine karşı sitotoksik etkinliklerinin 24, 48 ve 72. saatlerde, sırasıyla, 209.6-169.5 µg/mL, 190.4- 172.3 µg/mL ve 286.4-259.8 µg/mL aralığında; antilayşmanyal aktivitelerinin ise sırasıyla, 66.04-53.87 µg/mL, 54.44-47.01 µg/mL ve 78.14-58.33 µg/mL arasında olduğu gözlenmiştir. NP'lerin antilayşmanyal etkinliğinin yüksek olduğu ve seçicilik indeksinin > 3 olduğu saptanmıştır. Başarıyla sentezlenen tüm hibrit NP komplekslerinin pentostam ve miltefosinle kombinasyonlarında sinerjik etkileşim tespit edilmiştir. Layşmanyazın tedavisinde geleneksel ilaçlara kıyasla toksisitesi düşük yeni biyoaktif bileşiklerin araştırılması giderek önem kazanmaktadır. Bu açıdan farmakolojik potansiyele sahip doğal ürünlerin nanoteknoloji uygulamalarıyla geliştirilmesi tedaviye önemli katkılar sunabilir. Antilayşmanyal etkinlikleri gösterilmiş olan Sin, Kar ve Tim gibi etkili uçucu yağ bileşenlerinin Ag NP'ler ile hibridize edilmesi ve bu yeni nesil moleküllerin güçlü antilayşmanyal etkinlikleri yanında mevcut antilayşmanyal ilaçlar ile sinerjik etkileşim göstermesi; yeni nesil ilaç kombinasyonlarının tasarlanması, yan etkilerin azaltılması ve direnç gelişiminin önlenmesi adına literatürdeki önemli boşlukları doldurma ve gelecek çalışmalara yön verme potansiyeline sahiptir.