AKŞEMSEDDİN’İN MAKÂMÂT-I EVLİYÂ ADLI ESERİ

ÖZET “Makâmât-ı Evliyâ” Akşemseddîn’in Türkçe bir risâlesidir. Müellif eserinde “velâyet ve velîlik, fenâ ve bekâ, hikmet ve hakîmlik, âdem ve diğer peygamberlerin makâm ve mânâları, cezbe ve vecd, manevî tasarruf ve ehl-i ricâl, kümmel (kâmiller), mâşûkluk, sülûk ve sâlik, dört nebî ve dört unsur, velîlerin terki, salât, marifet ehli, tevhîdin hakîkati” gibi konu ve kavramları ele almaktadır. Biz bu çalışmada söz konusu eserin burada ilk kez değerlendirilecek olan mufassal nüshasıyla bu nüshaların muhtevasını değerlendireceğiz. Makâmât-ı Evliyâ’nın Türkiye ve dünya kütüphanelerinde altmışa yakın yazması vardır. Bu çalışmada söz konusu yazmaların önemli bir kısmı görülmüştür. Çalışmamızda yazmaların en genişi ve farklısı olan Süleymaniye Reşid Efendi Bl. 345 ve İÜ. Ktp. Ty. 852 numaradaki nüsha esas alınmıştır. Bu mufassal nüshalar daha önceki çalışmalarda fark edilmediği için araştırmamızın Akşemseddin araştırmalarına önemli bir katkıda bulunacağımıza inanıyoruz. Makâmât ilk kez Nuruosmaniye nüshası (yz. 2229) esas alınarak Nafi Erdoğan (1963) tarafından incelenmiş, bilahire rahmetli Ali İhsan Yurd’un “Akşemseddîn, Hayatı ve Eserleri” (İstanbul 1972) adlı eserinde neşredilmiştir. Bu çalışmaları Süleyman Ateş’in (İstanbul 2000), Muhammet Ali Yıldız’ın (Ankara 2008) ve Metin Çelik’in (İstanbul 2013) araştırmaları takip etmiştir. Bu çalışmalarde eserin mufassal nüshaları kullanılmamıştır. Araştırmamız söz konusu nüshalar üzerine inşa edilmiş ve Akşemseddin’in görüşleriyle ilgili önemli bilgilere ulaşılmıştır.