अग्नि महाकाव्यमा जातीय सबाल्टर्न तथा शैक्षणिक उपयोगिता
引用次数: 0
摘要
प्रस्तुतलेख सबाल्टर्न सिद्धान्तका आधारमा अग्नि महाकाव्यको विश्ेलषण गर्ने विषयमाकेन्द्रित छ । एन्टोनयोिग्राम्सीबाट अवधारणीकृत तथा रञ्जित गुहा र गायत्री चक्रवर्तीद्वारा प्रतिपादित एवम वर्णित सबाल्टर्नसिद्धान्तका आधारमा अभिजातर शोषित वर्ग तथा जातिको पहिचानर गी प्रस्तुतलेखमा अग्नि महाकाव्यले प्रस्तुतगरेको दलित जातिको सबाल्टर्न स्थितिलाई केलाइएको छ । अग्नि महाकाव्यमा प्रस्तुत गरिएको दलिता जतिको पहिचान、प्रतिनिधित्व र प्रतिरोधको स्थितिलाई समस्याका रूपमा लिई समष्टिगत रूपमा जातीय सबाल्टर्नको संज्ञा दिई विश्लेषण गर्नु प्रस्तुत लेखको उद्देश्य रहेको छ । गुणात्मक अध्ययन पद्धतिमा आधारितप्रस्तुत लेखमा विषयवस्तु विश्लेषण (Content Analysis) विधिका आधारमा विश्लेषण गरिएको छ । अग्नि महाकाव्यलाई प्राथमिक स्रोतका रूपमा सङ्कलन गरिएको प्रस्तुत लेखमा जातीय सबाल्टर्नभित्र शिक्षाको आधार,कर्मको आधार, परम्पराको आधार、धर्मको आधार, सिपको आधार तथा सम्पत्तिको आधारलाई विश्लेषणको उपकरण बनाइएको छ । उक्त विश्लेषणपश्चात् कामी (विश्वकर्मा) जाति अशिक्षित भएका कारण सबाल्टर्न बनाइएको,सनातन परम्पराका कारण मन्दिरमा कामी जातिलाई भित्र पस्न नदिएको、आरनमा काम गर्ने वा आगोसँग काम गर्ने तथा हतियार उत्पादन गर्ने कर्म गरेका आधारमा कामीलाई सबाल्टर्न बनाइएको, सनातन हिन्दू धर्मको शैलीको प्रभावका कारण कामीलाई घर तथा स्कुलभित्र पस्न नदिएको,उसले छोएको नखाई भुइँमा फ्याँकिदिएको、तथा गरिब भएकै कारण कामीाति सबाल्टर्न बनेको जस्ता कुराको निष्कर्ष निर्माण भएको छ ।दलित जातिको किनारीकृत प्षलाई मुख्य आधारबनाई सिर्जना गरिएको उक्त अग्नि महाकाव्यले नपाली समाजको विभेदजन्य स्थितिलाई प्रस्तुत गरेकाले उक्त आधारमा सीमान्तीकृत वर्ग、जाति, पेस,ा लिङ्ग तथा समुदायको पहिचान र सामाजिक संरचनाको अध्ययन गर्नका लागि प्रस्तुतल ेखको पयोगिता रहेको छ ।本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。
अग्नि महाकाव्यमा जातीय सबाल्टर्न तथा शैक्षणिक उपयोगिता
प्रस्तुत लेख सबाल्टर्न सिद्धान्तका आधारमा अग्नि महाकाव्यको विश्लेषण गर्ने विषयमा केन्द्रित छ । एन्टोनियो ग्राम्सीबाट अवधारणीकृत तथा रञ्जित गुहा र गायत्री चक्रवर्तीद्वारा प्रतिपादित एवम् वर्णित सबाल्टर्न सिद्धान्तका आधारमा अभिजात र शोषित वर्ग तथा जातिको पहिचान गरी प्रस्तुत लेखमा अग्नि महाकाव्यले प्रस्तुत गरेको दलित जातिको सबाल्टर्न स्थितिलाई केलाइएको छ । अग्नि महाकाव्यमा प्रस्तुत गरिएको दलित जातिको पहिचान, प्रतिनिधित्व र प्रतिरोधको स्थितिलाई समस्याका रूपमा लिई समष्टिगत रूपमा जातीय सबाल्टर्नको संज्ञा दिई विश्लेषण गर्नु प्रस्तुत लेखको उद्देश्य रहेको छ । गुणात्मक अध्ययन पद्धतिमा आधारित प्रस्तुत लेखमा विषयवस्तु विश्लेषण (Content Analysis) विधिका आधारमा विश्लेषण गरिएको छ । अग्नि महाकाव्यलाई प्राथमिक स्रोतका रूपमा सङ्कलन गरिएको प्रस्तुत लेखमा जातीय सबाल्टर्नभित्र शिक्षाको आधार, कर्मको आधार, परम्पराको आधार, धर्मको आधार, सिपको आधार तथा सम्पत्तिको आधारलाई विश्लेषणको उपकरण बनाइएको छ । उक्त विश्लेषणपश्चात् कामी (विश्वकर्मा) जाति अशिक्षित भएका कारण सबाल्टर्न बनाइएको, सनातन परम्पराका कारण मन्दिरमा कामी जातिलाई भित्र पस्न नदिएको, आरनमा काम गर्ने वा आगोसँग काम गर्ने तथा हतियार उत्पादन गर्ने कर्म गरेका आधारमा कामीलाई सबाल्टर्न बनाइएको, सनातन हिन्दू धर्मको शैलीको प्रभावका कारण कामीलाई घर तथा स्कुलभित्र पस्न नदिएको, उसले छोएको नखाई भुइँमा फ्याँकिदिएको, तथा गरिब भएकै कारण कामी जाति सबाल्टर्न बनेको जस्ता कुराको निष्कर्ष निर्माण भएको छ । दलित जातिको किनारीकृत पक्षलाई मुख्य आधार बनाई सिर्जना गरिएको उक्त अग्नि महाकाव्यले नेपाली समाजको विभेदजन्य स्थितिलाई प्रस्तुत गरेकाले उक्त आधारमा सीमान्तीकृत वर्ग, जाति, पेसा, लिङ्ग तथा समुदायको पहिचान र सामाजिक संरचनाको अध्ययन गर्नका लागि प्रस्तुत लेखको उपयोगिता रहेको छ ।
求助全文
通过发布文献求助，成功后即可免费获取论文全文。
去求助
求助内容：
应助结果提醒方式：
京公网安备 11010802042870号
