{"title":"论伦理思想的起源和形式,以及 17 和 18 世纪学者和科学的道德观。","authors":"Z. Pietrzak","doi":"10.12775/rf.2023.014","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Rozważania o moralności i etyczności uczonych oraz wiedzy będącej efektem ich prac, sugerują, że twórcy i ich dzieła powinni być obdarzeni jakimiś wyjątkowymi predyspozycjami moralnymi, poznawczymi oraz intelektualnymi, a zatem muszą funkcjonować jakieś pożądane i akceptowane wzorce „cnót”, którymi powinien szczycić się uczony, a także sama nauka. Pojawia się pytanie, jakie miałyby one być? Powyższa kwestia jest interesująca w kontekście dyskursu kształtującego oblicze nauki nowożytnej, dyskursu, w którym formułowano oczekiwania, co do etyczności, moralności nauki i uczonych. Można byłoby powiedzieć, że te oczekiwania mają znaczenie także i dzisiaj, mimo że zmieniła się nauka, społeczeństwa i ustroje oraz wymagania ludzi wobec nauki. Uprawianie nauki wymagało (i nadal wymaga) swobody twórczej. Jednakże instytucjonalizacja środowiska akademickiego zakładała podległość wobec władz, podległość, która generowała (i generuje) napięcie między potrzebą niezależności naukowej, a wymaganiami „sponsorów”. Także relacje między nauką, a polityką były przedmiotem rozważań wielu uczonych i filozofów, szczególnie gdy uwzględnimy aspekt moralności nauki i moralnej odpowiedzialności uczonych. Rozważania na ten temat są efektem lektury książki Richarda Holmesa Wiek cudów. Jak odkrywano piękno i grozę nauki, w której autor – opisując życiorysy uczonych, ale przede wszystkim ich dokonania oraz przeciwności, na jakie natrafiali – nieustannie podkreśla moralne i etyczne aspekty związane z osobowością uczonych i ich działalnością.","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":"185 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2024-01-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"O źródłach i formach idei etyczności, a także moralności uczonych oraz nauki w XVII i XVIII wieku.\",\"authors\":\"Z. Pietrzak\",\"doi\":\"10.12775/rf.2023.014\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"Rozważania o moralności i etyczności uczonych oraz wiedzy będącej efektem ich prac, sugerują, że twórcy i ich dzieła powinni być obdarzeni jakimiś wyjątkowymi predyspozycjami moralnymi, poznawczymi oraz intelektualnymi, a zatem muszą funkcjonować jakieś pożądane i akceptowane wzorce „cnót”, którymi powinien szczycić się uczony, a także sama nauka. Pojawia się pytanie, jakie miałyby one być? Powyższa kwestia jest interesująca w kontekście dyskursu kształtującego oblicze nauki nowożytnej, dyskursu, w którym formułowano oczekiwania, co do etyczności, moralności nauki i uczonych. Można byłoby powiedzieć, że te oczekiwania mają znaczenie także i dzisiaj, mimo że zmieniła się nauka, społeczeństwa i ustroje oraz wymagania ludzi wobec nauki. Uprawianie nauki wymagało (i nadal wymaga) swobody twórczej. Jednakże instytucjonalizacja środowiska akademickiego zakładała podległość wobec władz, podległość, która generowała (i generuje) napięcie między potrzebą niezależności naukowej, a wymaganiami „sponsorów”. Także relacje między nauką, a polityką były przedmiotem rozważań wielu uczonych i filozofów, szczególnie gdy uwzględnimy aspekt moralności nauki i moralnej odpowiedzialności uczonych. Rozważania na ten temat są efektem lektury książki Richarda Holmesa Wiek cudów. Jak odkrywano piękno i grozę nauki, w której autor – opisując życiorysy uczonych, ale przede wszystkim ich dokonania oraz przeciwności, na jakie natrafiali – nieustannie podkreśla moralne i etyczne aspekty związane z osobowością uczonych i ich działalnością.\",\"PeriodicalId\":36471,\"journal\":{\"name\":\"Ruch Filozoficzny\",\"volume\":\"185 3\",\"pages\":\"\"},\"PeriodicalIF\":0.0000,\"publicationDate\":\"2024-01-27\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"Ruch Filozoficzny\",\"FirstCategoryId\":\"1085\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.12775/rf.2023.014\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"Q4\",\"JCRName\":\"Arts and Humanities\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Ruch Filozoficzny","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.12775/rf.2023.014","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"Q4","JCRName":"Arts and Humanities","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
摘要
对学者的道德和伦理以及他们的工作所产生的知识的思考表明,创作者及其作品应被赋予某种独特的道德、认知和智力倾向,因此必须有一些理想的和公认的 "美德 "模式,作为学者和科学本身应引以为豪。问题是,这些 "美德 "是什么?在塑造现代科学面貌的讨论中,上述问题很有意思,在这种讨论中,人们对科学和科学家的伦理性和道德性提出了期望。可以说,尽管科学、社会和制度以及人们对科学的要求已经发生了变化,但这些期望在今天仍然适用。科学的发展需要(现在仍然需要)创造性的自由。然而,学术界的制度化预先假定了对当局的从属关系,这种从属关系在科学独立的需要与 "赞助者 "的要求之间产生了(并产生了)紧张关系。此外,许多学者和哲学家都考虑过科学与政治之间的关系,特别是当我们考虑科学的道德性和学者的道德责任时。阅读理查德-霍姆斯(Richard Holmes)的《奇迹时代》(The Age of Wonders)一书,让我们对这一话题有所思考。在这本书中,作者描述了学者的传记,但最重要的是他们的成就和他们所遇到的逆境,并不断强调与学者的个性及其活动有关的道德和伦理问题。
O źródłach i formach idei etyczności, a także moralności uczonych oraz nauki w XVII i XVIII wieku.
Rozważania o moralności i etyczności uczonych oraz wiedzy będącej efektem ich prac, sugerują, że twórcy i ich dzieła powinni być obdarzeni jakimiś wyjątkowymi predyspozycjami moralnymi, poznawczymi oraz intelektualnymi, a zatem muszą funkcjonować jakieś pożądane i akceptowane wzorce „cnót”, którymi powinien szczycić się uczony, a także sama nauka. Pojawia się pytanie, jakie miałyby one być? Powyższa kwestia jest interesująca w kontekście dyskursu kształtującego oblicze nauki nowożytnej, dyskursu, w którym formułowano oczekiwania, co do etyczności, moralności nauki i uczonych. Można byłoby powiedzieć, że te oczekiwania mają znaczenie także i dzisiaj, mimo że zmieniła się nauka, społeczeństwa i ustroje oraz wymagania ludzi wobec nauki. Uprawianie nauki wymagało (i nadal wymaga) swobody twórczej. Jednakże instytucjonalizacja środowiska akademickiego zakładała podległość wobec władz, podległość, która generowała (i generuje) napięcie między potrzebą niezależności naukowej, a wymaganiami „sponsorów”. Także relacje między nauką, a polityką były przedmiotem rozważań wielu uczonych i filozofów, szczególnie gdy uwzględnimy aspekt moralności nauki i moralnej odpowiedzialności uczonych. Rozważania na ten temat są efektem lektury książki Richarda Holmesa Wiek cudów. Jak odkrywano piękno i grozę nauki, w której autor – opisując życiorysy uczonych, ale przede wszystkim ich dokonania oraz przeciwności, na jakie natrafiali – nieustannie podkreśla moralne i etyczne aspekty związane z osobowością uczonych i ich działalnością.