САҚТАҒАН БӘЙІШЕВ – ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ БИЛІКТІҢ КӨРНЕКТІ ӨКІЛІ

The article considers the socio-political activities and creative heritage of Academician Saktagan Baishev from the point of independent historical knowledge. S.Baishev was recognized as a person who actively participated in the socio-political life of the country in the 30-60s of the last century. The fact that he took part in the Great Patriotic War and held a political post is quite personified in military history. He is also a person who held high positions in the field of the country’s ideology and left a deep mark on the historical events of that difficult period. His service as Vice President of the Academy of Sciences was also the most prolific of that period. The socio-political activity and creative heritage of the person, who left a creative style in Kazakh science as a historian-economist, and passed the test of time and needs to be reassessed in accordance with modern historical knowledge. In the article, these issues are analyzed on the basis of archival data, the works of the scientist and the memoirs of contemporaries, and critical conclusions are drawn. The purpose of the article is to conduct a scientific analysis of the biographical information and creativity of academician S. Baishev on a documentary basis, as well as to evaluate the activities of a figure who served Soviet ideology with new theoretical conclusions. Key words: party-state nomenclature, Saktagan Baishev, Personalistics, critical analysis Мақала академик Сақтаған Бәйішовтың қоғамдық-саяси қызметі мен шығармашылық мұрасын тәуелсіз тарихи таным қағидаларымен қарастыруға арналған. Сақтаған Бәйішов өткен ғасырдың 30-60 жылдары еліміздің қоғамдық-саяси өміріне белсенді араласқан тұлға ретінде танылды. Оның Ұлы Отан соғысының қатысушысы ретінде және саяси қызмет атқарғандығы әскери тарихта жеткілікті тұлға деп танылғаны белгілі. Сол сияқты еліміздің идеология саласында түрлі биік лауазымды қызметтер атқарып, күрделі кезеңнің тарихи оқиғаларына терең із қалдырған тұлға саналады. Оның Ғылым академиясының вице-президенті қызметі де сол кезең үшін барынша жемісті болды. Қазақ ғылымында тарихшы- экономист ретінде шығармашылық қолтаңбасы қалған қайраткердің қоғамдық-саяси қызметі мен шығармашылық мұрасы уақыт тезінен өтіп, қазіргі тарихи таным ұстанымдарына сай қайта бағалауды қажет етеді. Мақалада осы мәселелер архивтік деректер мен ғалымның шығармалары және замандастарының естеліктері негізінде ғалыми талданып, сыни қорытындылар жасалады. Мақаланың басты мақсаты академик аталған кезеңдегі қоғам және саяси қайраткер Сақтаған Бәйішевтің өмірбаяндық мәліметтері мен шығармашылығына ғылыми талдау жүргізу, сондай-ақ кеңестік идеологияға қызмет еткен қайраткердің қызметін жаңа теориялық тұжырымдармен бағалау болып табылады. Кілт сөздер: партиялық-мемлекеттік номенклатура, Сақтаған Бәйішов, тұлғатану, сыни талдау Статья посвящена рассмотрению общественно-политической деятельности и творческого наследия академика Сактагана Баишева на принципах независимого исторического познания. С. Баишев был признан человеком, активно участвовавшим в общественно-политической жизни страны в 30-60-х годах прошлого века. То, что он принимал участие в Великой Отечественной войне и занимал политический пост, достаточно персонифицировано в военной истории. Он так же является человеком, занимавшим высокие посты в области идеологии страны и оставившим глубокий след в исторических событиях сложного периода. Его служба в качестве вице-президента Академии наук была также самой плодотворной для того периода. Общественно-политическая деятельность и творческое наследие деятеля, оставившего творческий почерк как историка-экономиста в казахской науке, прошел испытание временем и нуждается в переоценке в соответствии с современными историческими знаниями. В статье эти вопросы научно анализируются на основе архивных данных, трудов ученого и воспоминаний современников, и делаются критические выводы. Цель статьи провести научный анализ биографических сведений и творчества академика С. Баишева на документальной основе, а также оценить деятельность деятеля, служившего советской идеологии, с новыми теоретическими выводами. Ключевые слова: партийно-государственная номенклатура, Сактаган Баишев, персоналистика, критический анализ.