Ze skrzyni malowanej... O początkach i tworzeniu kolekcji strojów ludowych Lubelszczyzny w zbiorach Muzeum Narodowego w Lublinie

Początki kolekcji strojów ludowych Lubelszczyzny w zbiorach Muzeum Narodowego w Lublinie (wcześniej Muzeum Lubelskiego) wiążą się z lubelską Wystawą Rolniczo-Przemysłową z 1901 roku. Wówczas w jednym z pawilonów wystawienniczych zaprezentowano zabytki etnograficzne z wielu powiatów ówczesnej guberni lubelskiej. Wśród udostępnionych prywatnych zbiorów wyróżniała się kolekcja należąca do Jana Brandta (1860–1911) ze Smorynia w powiecie biłgorajskim, którą po zakończeniu wystawy w znacznej części podarowano projektowanemu Muzeum. W latach 20. XX wieku systematyczne badania etnograficzne strojów ludowych rozpoczął Janusz Świeży (1884–1962). Zgromadzone przez niego artefakty i fotografie oraz wykonane rysunki i wykroje dołączyły do zbiorów, a opracowania i publikacje poszerzyły wiedzę na ten temat. Jego naukowe działania kontynuowali etnografowie zarówno związani, jak i niezwiązani z Muzeum. Dzięki materiałom terenowym i kolejnym publikacjom zwiększał się zasób wiadomości o odmianach strojów regionu lubelskiego oraz wzrastała liczebność eksponatów. Przyczyniły się do tego wystawy, gdyż początkowo zakupy prowadzono pod kątem ich tematyki. Wielobarwny strój ludowy eksponowany był często – zarówno na ekspozycjach stałych w siedzibie Muzeum na zamku, jak i czasowych, w kraju i poza jego granicami.