{"title":"语言学中乌拉尔-阿尔泰假说和阿尔泰假说的形成和发展史","authors":"Zhanseit Tui̇mebayev","doi":"10.59358/ayt.1382484","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Мақалада қазақ-моңғол, кеңірек айтсақ, түркі-моңғол тілдік параллельдер мәселесі алтай тілдерінің ортақтығы мәселесі қарастырылады. Түркі-моңғол лексикалық конвергенциялары ұзақ уақыт бойы орал-алтай және алтай теорияларына сәйкес зерттеліп келе жатқандықтан, бұл жұмыстың тақырыбы тіл біліміндегі гипотезалар орал-алтай және алтай тілінің қалыптасу және даму тарихын біршама егжей-тегжейлі қарастыруды талап етеді. Бұл өте өзекті мәселе, өйткені классикалық алтай теориясы ең алдымен түркі-чуваш-моңғол тілдік конвергенцияларға негізделген, соның арқасында дәстүрлі алтайтану чуваш тіліне стандартты түркі және моңғол тілдері арасындағы өтпелі немесе байланыстырушы мәртебесін береді. Бұл жұмыста өзінің табиғаты бойынша тұтас алтайтанудың даму тарихын қадағалап отыруға мүмкіндік беретін толық және құнды мәліметтер жарияланғанын көруге болады. Олар сондай-ақ әр зерттеу мазмұнының қысқаша мазмұнын беретін тиісті аннотациялары бар арнайы ғылыми әдебиеттер туралы маңызды ақпаратты қамтиды. Лингвист-тарихшылар этно және лингвогенездің мәселелерін зерттегенде салыстырмалы тарихи тіл білімінің дәлелдемелеріне мән беру қажеттігі көрсетілген. Осы негізде ғана лингвистикалық дереккөздерді біртұтас салыстырмалы түрде зерттеу ғылыми негізделген нәтижелерге әкелетіндігі көрсетіледі.","PeriodicalId":509659,"journal":{"name":"Turkology","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-12-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"History of the formation and development of the Ural-Altai and Altai hypotheses in linguistics\",\"authors\":\"Zhanseit Tui̇mebayev\",\"doi\":\"10.59358/ayt.1382484\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"Мақалада қазақ-моңғол, кеңірек айтсақ, түркі-моңғол тілдік параллельдер мәселесі алтай тілдерінің ортақтығы мәселесі қарастырылады. Түркі-моңғол лексикалық конвергенциялары ұзақ уақыт бойы орал-алтай және алтай теорияларына сәйкес зерттеліп келе жатқандықтан, бұл жұмыстың тақырыбы тіл біліміндегі гипотезалар орал-алтай және алтай тілінің қалыптасу және даму тарихын біршама егжей-тегжейлі қарастыруды талап етеді. Бұл өте өзекті мәселе, өйткені классикалық алтай теориясы ең алдымен түркі-чуваш-моңғол тілдік конвергенцияларға негізделген, соның арқасында дәстүрлі алтайтану чуваш тіліне стандартты түркі және моңғол тілдері арасындағы өтпелі немесе байланыстырушы мәртебесін береді. Бұл жұмыста өзінің табиғаты бойынша тұтас алтайтанудың даму тарихын қадағалап отыруға мүмкіндік беретін толық және құнды мәліметтер жарияланғанын көруге болады. Олар сондай-ақ әр зерттеу мазмұнының қысқаша мазмұнын беретін тиісті аннотациялары бар арнайы ғылыми әдебиеттер туралы маңызды ақпаратты қамтиды. Лингвист-тарихшылар этно және лингвогенездің мәселелерін зерттегенде салыстырмалы тарихи тіл білімінің дәлелдемелеріне мән беру қажеттігі көрсетілген. Осы негізде ғана лингвистикалық дереккөздерді біртұтас салыстырмалы түрде зерттеу ғылыми негізделген нәтижелерге әкелетіндігі көрсетіледі.\",\"PeriodicalId\":509659,\"journal\":{\"name\":\"Turkology\",\"volume\":null,\"pages\":null},\"PeriodicalIF\":0.0000,\"publicationDate\":\"2023-12-22\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"Turkology\",\"FirstCategoryId\":\"1085\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.59358/ayt.1382484\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"\",\"JCRName\":\"\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Turkology","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.59358/ayt.1382484","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
History of the formation and development of the Ural-Altai and Altai hypotheses in linguistics
Мақалада қазақ-моңғол, кеңірек айтсақ, түркі-моңғол тілдік параллельдер мәселесі алтай тілдерінің ортақтығы мәселесі қарастырылады. Түркі-моңғол лексикалық конвергенциялары ұзақ уақыт бойы орал-алтай және алтай теорияларына сәйкес зерттеліп келе жатқандықтан, бұл жұмыстың тақырыбы тіл біліміндегі гипотезалар орал-алтай және алтай тілінің қалыптасу және даму тарихын біршама егжей-тегжейлі қарастыруды талап етеді. Бұл өте өзекті мәселе, өйткені классикалық алтай теориясы ең алдымен түркі-чуваш-моңғол тілдік конвергенцияларға негізделген, соның арқасында дәстүрлі алтайтану чуваш тіліне стандартты түркі және моңғол тілдері арасындағы өтпелі немесе байланыстырушы мәртебесін береді. Бұл жұмыста өзінің табиғаты бойынша тұтас алтайтанудың даму тарихын қадағалап отыруға мүмкіндік беретін толық және құнды мәліметтер жарияланғанын көруге болады. Олар сондай-ақ әр зерттеу мазмұнының қысқаша мазмұнын беретін тиісті аннотациялары бар арнайы ғылыми әдебиеттер туралы маңызды ақпаратты қамтиды. Лингвист-тарихшылар этно және лингвогенездің мәселелерін зерттегенде салыстырмалы тарихи тіл білімінің дәлелдемелеріне мән беру қажеттігі көрсетілген. Осы негізде ғана лингвистикалық дереккөздерді біртұтас салыстырмалы түрде зерттеу ғылыми негізделген нәтижелерге әкелетіндігі көрсетіледі.