ТҮРКІ ӘЛЕМІНІҢ МӘДЕНИЕТ САЛАСЫНДАҒЫ ИНТЕГРАЦИЯСЫ: ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ МЕН ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

The modern sphere of influence of the imperialist powers in one way or another affects the prospects for the development of states, among which the Turkic world occupies a special place in the Eurasian continent. Given the moments of the military-political aspect of Russia and its rivalry with NATO, Kazakhstan is faced with the choice of a stable construction of a new Kazakhstan. Culture as the basis of development in the Turkic world should occupy a special place, since the ongoing programs of cultural interaction of the Turkic states strengthen them in an ideological sense. Today, the methodological aspects of studying the cultural integration of the Turkic world in the context of interstate associations are not sufficiently reflected in the scientific literature. In this regard, researchers, analysts and other institutions face the big task of scientifically designing the prospects for the development of integration processes within the already established associations. Thus, this article is devoted to the reflection of scientific analysis and the evolution of the cultural integration of the Turkic world in the system of global and geopolitical changes. Based on the goal set in this study, an attempt was made to apply the method of comparative analysis in the pleambour of common Turkic historical cultural understandings, as well as an integrated approach to highlighting chronological processes and agreements in the field of cultural integration. To achieve this goal, the following tasks were identified: the sequence of analysis, first of interstate bilateral-trilateral cultural and diplomatic relations, and then the identification of the processes of systematization of Turkic integration within the framework of the Turkic Council; concretization and identification of assessments of process the cultural integration of the Turkic world, since many decisions made on cooperation in the field of culture of the Turkic states were not actually implemented. The basis of the historiographical and source study base was the work of the first persons of the states, the literature covering the general analysis of this problem, interstate agreements reflected on the official Internet resources of the Heads of State, such associations as Turksoy, TurkPA, Turkic Council. Кеy words:The Turкic world, intеgration, culture,geopolitics, globalization. Империалистiк державалардың қазiргi ықпал ету аясы қандай да бiр түрде мемлекеттердiң даму болашағына әсер етедi, олардың iшiнде түркi әлемi Еуразия құрлығында ерекше орын алады. Ресейдiң әскери-саяси аспектiсiн және оның НАТО-мен бәсекелестiгiн ескере отырып, Қазақстан жаңа Қазақстанның тұрақты құрылысын таңдау алдында тұр. Мәдениет түркi әлемiнде дамудың негiзi ретiнде ерекше орын алуы керек, өйткенi түркi мемлекеттерiнiң жүзеге асырылып жатқан мәдени өзара iс-қимыл бағдарламалары оларды идеологиялық тұрғыдан нығайтады. Бүгiнгi таңда түркi әлемiнiң мәдени интеграциясын мемлекетаралық бiрлестiктер аясында зерттеудiң әдiснамалық аспектiлерi ғылыми әдебиеттерде жеткiлiктi түрде көрсетiлмеген. Осыған байланысты зерттеушiлер, сарапшылар және басқа да институттардың алдында құрылған бiрлестiктер аясындағы интеграциялық үдерiстердiң даму перспективаларын ғылыми тұрғыдан жобалаудың үлкен мiндетi тұр. Сонымен, бұл мақала жаһандық және геосаяси өзгерiстер жүйесiндегi түркi әлемiнiң мәдени интеграциясының эволюциясы мен ғылыми талдаудың көрiнiсiне арналған. Осы зерттеуде алға қойылған мақсатқа сүйене отырып, салыстырмалы талдау әдiсiн ортақ түркi тарихи мәдени түсiнiгiн, сондай-ақ мәдени интеграция саласындағы хронологиялық үдерiстер мен келiсiмдердi бөлiп көрсетуге кешендi көзқарасты қолдану әрекетi жасалды. Осы мақсатқа жету үшiн келесi мiндеттер айқындалды: алдымен мемлекетаралық екiжақты-үшжақты мәдени-дипломатиялық қарым-қатынастарды талдау, одан кейiн Түркi кеңесi шеңберiнде түркi интеграциясын жүйелеу процестерiн анықтау; түркi мемлекеттерiнiң мәдениет саласындағы ынтымақтастығы туралы қабылданған көптеген шешiмдер iс жүзiнде орындалмаған- дықтан, түркi әлемiнiң мәдени интеграциялану үдерiсiнiң өзiн бағалауды нақтылау және анықтау. Тарихнамалық және деректанулық базаның негiзiн мемлекеттердiң бiрiншi тұлғаларының еңбектерi, осы мәселенi жалпы талдауды қамтитын әдебиеттер, Түрксой, ТүркПА, Түркi кеңесi сияқты мемлекет басшыларының ресми интернет-ресурстарында көрсетiлген мемлекетаралық келiсiмдер құрады. Кiлт сөздер: Түркi әлемi, интеграция, мәдениет, геосаясат, жаһандану. Современная сфера влияния империалистических держав тем или иным образом влияют на перспективы развития государств, среди которых тюркский мир занимает особое место в Евразийском континенте.УчитываямоментыРоссийско-Украинской войны и его соперничество с НАТО, перед государством стоит выбор построения нового Казахстана на паритетных началах. Культура как основа развитияв тюркском мире занимает интегрирующие позиции, так как реализующиеся программы культурного взаимодействия членов Организации Тюркских государств (ОТГ) усиливает их в идеологическом понимании.Сегодня методологические аспекты изучения культурной интеграции тюркского мира в контексте межгосударственных объединений достаточно не отражена в научной литературе. В связи с этим перед исследователями, аналитиками и другими институтами стоит большая задача научного конструирования перспектив развитияинтеграционных процессов в рамках уже созданных объединении. Тем более официальный визит президента РК К-Ж.К. Токаева 10-11 мая 2022 года в Турцию положил начало усилению интеграционных процессов именно в культурно-образовательном смысле. Таким образом, данная статья посвящена отражению научного анализа иэволюции культурной интеграции тюркского мира в системе глобальных и геополитических изменений. Основываясь на поставленную цель в данном исследовании, была предпринята попытка применении метода компаративного анализа в контексте общетюркских исторических культурных пониманий, а также комплексного подхода освещения хронологических процессов и договоренностей в области культурной интеграции. Для достижения поставленной цели выявлены следующие задачи:последовательность анализа сначала межгосударственных дву-трехсторонних культурно- дипломатических отношений, а после выявление и систематизация тюркской интеграции в рамках ОТГ; конкретизация и выявление оценок самого процесса культурной интеграции тюркского мира так, как многие принятые решения сотрудничества в сфере культуры не были до конца реализованы на самом деле. Основой историографической и источниковедческой базы послужили работы первых лиц государств, литература охватывающая анализданной проблемы, межгосударственные соглашения нашедшие отражение на официальных интернет ресурсах Глав государств и таких обьединений как Тюрксой, ТюркПА, Тюркский Совет. Ключевые слова: Тюркский мир, интеграция, культура,геополитика, глобализация.