КУЛЬТУРНОЕ РАЗВИТИЕ НЕМЕЦКОЙ И ПОЛЬСКОЙ ДИАСПОРЫ ВО ВТОРОЙ ПОЛОВИНЕ ХХ ВЕКА

ХХ ғасырдың екінші жартысы Қазақстанда социалистік құрылыстың екінші даму кезеңімен сипатталады. Елдің әлеуметтік-демографиялық жүйесінде күрделі өзгерістер орын алды. Бұл өзгерістерге тарихи шынайы бағасын берудің ғылыми ізденістері әлі күнге дейін белсенді жалғасуда. Осыған орай, бұл зерттеу жұмысының басты мақсаттарының бірі ретінде аталған кезеңдегі Қазақстанда өмір сүрген неміс және поляк диаспорасының мәдени даму ерекшеліктері мен қоғамдық рөліне тарихи талдау болып табылады. Зерттеудің негізгі міндеттерінің бірі ХХ ғасырдың екінші жартысындағы неміс және поляк этностарының мәдени даму қызметін анықтайтын тарихнаманың пайымдарын талқылау және өзіндік пікір таныту. Осы міндеттің аясында кеңестік және тәуелсіз Қазақстан кезеңдерінде тақырып бойынша жарыққа шыққан еңбектерге тарихнамалық салыстырмалы-талдау жасау алға қойылды. Сонымен қатар, мәселе тұрғысындағы жаңа архив деректерді ғылыми айналымға қосу да жұмыстың ғылыми тапсырмаларының қатарына жатады. 1950-60 жылдардағы «Жылымық» дәуірінде Кеңестер Одағындағы депортацияланған ұлттардың саяси-құқықтық мәртебелері қалпына келтіріліп, мәдени-әлеуметтік дамуларына мүмкінді берілді. Бұл оң өзгерістердің ықпалы поляк және неміс этностарына да ықпалын тигізбей қоймады. Зерттеу жұмысының нәтижесінде 1950-1990 жылдары арасында Қазақстанда өмір сүрген неміс және поляк мәдени ұйымдарының қызметінің тұрақты дамығандығына баға бере аламыз. Алайда, аталған мәселенің архив құжаттары тұрғысында кешенді тарихи талдаулармен жалғасын табу қажеттігін атап өтеміз. Түйін сөздер: КСРО, поляктар, немістер, диаспора, мәдени даму, этномәдени бірлестік, қоғам. Вторая половина ХХ века характеризуется вторым этапом развития социалистического строительства в Казахстане. В социально-демографической системе страны произошли серьезные изменения. Научные изыскания, чтобы дать историческую обьективную оценку этим явлениям, до сих пор активно продолжаются. В этой связи, одной из главных целейданной исследовательской работы является исторический анализ особенностей культурного развития и общественной роли немецкой и польской диаспоры, проживавшей в Казахстане в указанный период. Одной из основных задачисследования является анализ суждений историографии, определяю- щих деятельность культурного развития немецких и польских этносов второй половины ХХ века, и формулировать свою точку зрения. В рамках данной задачи был выдвинут историографический сравнительно-анализ трудов, изданных по теме в советский и независимый казахстанский периоды. Вместе с тем, внедрение в научный оборот новых архивных данных в контексте проблемы также является одной из научных задач работы.В эпоху «Оттепели» 1950-60-х годов были восстановлены политико-правовые статусы депортированных национальностей в Советском Союзе, открылся доступ к культурно-социальному развитию. Влияние этих положительных изменений нашло отражение в культурной жизни польских и немецких этносов. В результате исследовательской работы можно судить о устойчивом развитии деятельности немецких и польских организаций культуры, проживавших в Казахстане в 1950-1990-е годы. Однако отметим, что данный вопрос необходимо продолжить комплексным историческим анализом на основе архивных документов. Ключевые слова:СССР, поляки, немцы, диаспора, культурное развитие, этнокультурное объединение, общество. The second half of the twentieth century is characterized by the second stage of the development of socialist construction in Kazakhstan. Serious changes have taken place in the socio-demographic system of the country. Scientific research to give a historical objective assessment of these phenomena is still actively ongoing. In this regard, one of the main goals of this research work is a historical analysis of the features of cultural development and the social role of the German and Polish diaspora living in Kazakhstan during this period. One of the main objectives of the research is to analyze the judgments of historiography that determine the activities of the cultural development of German and Polish ethnic groups of the second half of the twentieth century, and to formulate their point of view. Within the framework of this task, a historiographical comparative analysis of works published on the topic in the Soviet and independent Kazakhstan periods was put forward. At the same time, the introduction of new archival data into scientific circulation in the context of the problem is also one of the scientific tasks of the work. In the era of the "Thaw" of the 1950s and 60s, the political and legal statuses of the deported nationalities in the Soviet Union were restored, access to cultural and social development was opened. The influence of these positive changes was reflected in the cultural life of Polish and German ethnic groups. As a result of the research work, it is possible to judge the steady development of the activities of German and Polish cultural organizations that lived in Kazakhstan in the 1950s and 1990s. However, we note that this issue needs to be continued with a comprehensive historical analysis based on archival documents. Kеуwоrds: USSR, Poles, Germans, diaspora, cultural development, ethno-cultural association, society.