{"title":"库姆卡皮的居尔谢尼哈尼:Muhsine Hâtun Tekke","authors":"Mahmut DEMİRDİL, Muhammed Ali YILDIZ","doi":"10.60163/hbv.108.09","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Muhsine Hâtun Tekkesi, Gülşeniyye tarîkatının İstanbul’da kurulan ilk tekkelerinden biridir. Şehrin ilk Gülşenîhâneleri, XV. yüzyılda tarîkatın kurucusu ve pîri İbrâhim Gülşenî tarafından halife bırakılan Hasan Zarîfî Efendi öncülüğünde kurulmuştur. Bu tekkeler; Rumelihisarı’nda bulunan Durmuş Dede Tekkesi ile Kumkapı’da kurulan, tahsis edildiği zamanlar kiliseden bozma bir mescit durumunda olan Muhsine Hâtun Tekkesi’dir. Hasan Zarîfî Efendi’nin uzun yıllar şeyhliğini yaptığı Durmuş Dede Tekkesi hakkında oldukça detaylı çalışmalar yapılmıştır. Ancak Gülşenîlik için şehirde ayrı bir değeri ve önemi olduğunu düşündüğümüz Muhsine Hâtun Tekkesi hakkında münhasıran bir çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle kadın vakıflarının ilgi çeken bir saha olduğu göz önünde bulundurularak Muhsine Hâtun Tekkesi’nin de ayrıca ele alındığı, araştırmacılara derlenmiş bilgiler sunacak bir çalışma yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Gülşenîliğin İstanbul süreci Sadrâzam İbrâhim Paşa, Kanûnî Sultan Süleyman ve İbrâhim Gülşenî ekseninde yaşanan gelişmeleri ile dikkat çekici bir arka plana sahiptir. Bu hâdiselerin, ileride ihyâ edilecek olan yapıda etkili olabileceği ihtimaline de kapı aralanmaktadır. Çalışmanın amacı, yaklaşık 500 yıllık mazisiyle Kumkapı’nın anıtsal yapılarından biri olan Muhsine Hâtun Tekkesi’nin tarihsel sürecinde yaşanan olayları, etkilendiği afetleri, mimari özellikleri ve şeyhleri ile incelenmeye çalışılmasıdır. Çalışmamız fotoğraflarla desteklendiği gibi yapının önceki yıllara ait durumlarıyla da karşılaştırılmıştır. Doküman/belgesel tarama ve saha incelemesi tekniklerinden yararlandığımız çalışma, Gülşeniyye tarîkatının İstanbul’daki Muhsine Hâtun Tekkesi ile sınırlandırılmıştır.","PeriodicalId":39168,"journal":{"name":"Turk Kulturu ve Haci Bektas Veli - Arastirma Dergisi","volume":"178 2","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-11-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"Kumkapı'da Bir Gülşenîhâne: Muhsine Hâtun Tekkesi\",\"authors\":\"Mahmut DEMİRDİL, Muhammed Ali YILDIZ\",\"doi\":\"10.60163/hbv.108.09\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"Muhsine Hâtun Tekkesi, Gülşeniyye tarîkatının İstanbul’da kurulan ilk tekkelerinden biridir. Şehrin ilk Gülşenîhâneleri, XV. yüzyılda tarîkatın kurucusu ve pîri İbrâhim Gülşenî tarafından halife bırakılan Hasan Zarîfî Efendi öncülüğünde kurulmuştur. Bu tekkeler; Rumelihisarı’nda bulunan Durmuş Dede Tekkesi ile Kumkapı’da kurulan, tahsis edildiği zamanlar kiliseden bozma bir mescit durumunda olan Muhsine Hâtun Tekkesi’dir. Hasan Zarîfî Efendi’nin uzun yıllar şeyhliğini yaptığı Durmuş Dede Tekkesi hakkında oldukça detaylı çalışmalar yapılmıştır. Ancak Gülşenîlik için şehirde ayrı bir değeri ve önemi olduğunu düşündüğümüz Muhsine Hâtun Tekkesi hakkında münhasıran bir çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle kadın vakıflarının ilgi çeken bir saha olduğu göz önünde bulundurularak Muhsine Hâtun Tekkesi’nin de ayrıca ele alındığı, araştırmacılara derlenmiş bilgiler sunacak bir çalışma yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Gülşenîliğin İstanbul süreci Sadrâzam İbrâhim Paşa, Kanûnî Sultan Süleyman ve İbrâhim Gülşenî ekseninde yaşanan gelişmeleri ile dikkat çekici bir arka plana sahiptir. Bu hâdiselerin, ileride ihyâ edilecek olan yapıda etkili olabileceği ihtimaline de kapı aralanmaktadır. Çalışmanın amacı, yaklaşık 500 yıllık mazisiyle Kumkapı’nın anıtsal yapılarından biri olan Muhsine Hâtun Tekkesi’nin tarihsel sürecinde yaşanan olayları, etkilendiği afetleri, mimari özellikleri ve şeyhleri ile incelenmeye çalışılmasıdır. Çalışmamız fotoğraflarla desteklendiği gibi yapının önceki yıllara ait durumlarıyla da karşılaştırılmıştır. Doküman/belgesel tarama ve saha incelemesi tekniklerinden yararlandığımız çalışma, Gülşeniyye tarîkatının İstanbul’daki Muhsine Hâtun Tekkesi ile sınırlandırılmıştır.\",\"PeriodicalId\":39168,\"journal\":{\"name\":\"Turk Kulturu ve Haci Bektas Veli - Arastirma Dergisi\",\"volume\":\"178 2\",\"pages\":\"0\"},\"PeriodicalIF\":0.0000,\"publicationDate\":\"2023-11-02\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"Turk Kulturu ve Haci Bektas Veli - Arastirma Dergisi\",\"FirstCategoryId\":\"1085\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.60163/hbv.108.09\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"Q3\",\"JCRName\":\"Arts and Humanities\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Turk Kulturu ve Haci Bektas Veli - Arastirma Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.60163/hbv.108.09","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"Q3","JCRName":"Arts and Humanities","Score":null,"Total":0}
Muhsine Hâtun Tekkesi, Gülşeniyye tarîkatının İstanbul’da kurulan ilk tekkelerinden biridir. Şehrin ilk Gülşenîhâneleri, XV. yüzyılda tarîkatın kurucusu ve pîri İbrâhim Gülşenî tarafından halife bırakılan Hasan Zarîfî Efendi öncülüğünde kurulmuştur. Bu tekkeler; Rumelihisarı’nda bulunan Durmuş Dede Tekkesi ile Kumkapı’da kurulan, tahsis edildiği zamanlar kiliseden bozma bir mescit durumunda olan Muhsine Hâtun Tekkesi’dir. Hasan Zarîfî Efendi’nin uzun yıllar şeyhliğini yaptığı Durmuş Dede Tekkesi hakkında oldukça detaylı çalışmalar yapılmıştır. Ancak Gülşenîlik için şehirde ayrı bir değeri ve önemi olduğunu düşündüğümüz Muhsine Hâtun Tekkesi hakkında münhasıran bir çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle kadın vakıflarının ilgi çeken bir saha olduğu göz önünde bulundurularak Muhsine Hâtun Tekkesi’nin de ayrıca ele alındığı, araştırmacılara derlenmiş bilgiler sunacak bir çalışma yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Gülşenîliğin İstanbul süreci Sadrâzam İbrâhim Paşa, Kanûnî Sultan Süleyman ve İbrâhim Gülşenî ekseninde yaşanan gelişmeleri ile dikkat çekici bir arka plana sahiptir. Bu hâdiselerin, ileride ihyâ edilecek olan yapıda etkili olabileceği ihtimaline de kapı aralanmaktadır. Çalışmanın amacı, yaklaşık 500 yıllık mazisiyle Kumkapı’nın anıtsal yapılarından biri olan Muhsine Hâtun Tekkesi’nin tarihsel sürecinde yaşanan olayları, etkilendiği afetleri, mimari özellikleri ve şeyhleri ile incelenmeye çalışılmasıdır. Çalışmamız fotoğraflarla desteklendiği gibi yapının önceki yıllara ait durumlarıyla da karşılaştırılmıştır. Doküman/belgesel tarama ve saha incelemesi tekniklerinden yararlandığımız çalışma, Gülşeniyye tarîkatının İstanbul’daki Muhsine Hâtun Tekkesi ile sınırlandırılmıştır.
期刊介绍:
Turkish Culture and Hacı Bektas Veli Research Quarterly is an international refereed journal, which fills the gap in its field, sets forth the most contemporary and striking opinions about the related issues, and gives place to unique scientific studies. Articles that will be sent to our journal should not be previously published and they should not be under consideration for publication elsewhere. If a study was presented before in a scientific conference or workshop, name, place, and date of that conference or workshop have to be specified. If a study is supported by a research center or fund, name of the supporting institution and project ID have to be specified.