{"title":"俄罗斯特使 G. I. 达尼列夫斯基对希瓦汗国的描述","authors":"Gülnar KARA","doi":"10.56252/turktarars.1371775","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"19. yüzyılın ortalarından itibaren Çarlık Rusya’sı, Türkistan hanlıklarıyla diplomatik ilişkilerini yoğunlaştırmaya gayret etmiştir. Hive Hanlığı da coğrafi ve stratejik konumu bakımından Rusya için önem arz eden devletlerden biriydi. Çarlık hükümet, Hive hanıyla gümrük vergilerinin düşürülmesi, ülkedeki Rus esirlerin serbest bırakılması ve iki devlet arasındaki sınırların belirlenmesi konusunda anlaşmaya varmak istiyordu. Bu maksatla 1841’de gönderilen heyetin faaliyetleri Rus elçisi Nikoforov’un kibirli tavırları nedeniyle amacına ulaşamamıştı. Müzakerelerin başarısız olmasına rağmen Hive hükümdarı Allakulu Han’ın Rus elçileriyle birlikte kendi elçilerini de göndermesi, Çarlık hükümet tarafından hanın uzlaşmaya hazır olduğuna yorumlanmıştı. Dolayısıyla 1842’de Hive’ye G. İ. Danilevskiy başkanlığında ikinci bir elçilik heyeti gönderilmiştir.
 Bu çalışmada Rus elçisi Danilevskiy’nin Hive Hanlığı hakkındaki gözlemleri dönemin ana kaynaklarından istifade edilerek irdelenmiştir. Çalışmanın temeli G. İ. Danilevskiy’nin Hive’ye düzenlenen elçilik seyahatinin neticesi olarak yayınladığı Hive Hanlığı’nın Tasviri (1866) adlı eseri üzerine kurulmuştur. Buradan edinilen bilgilere ek olarak dönemin konuyla ilgili farklı dillerdeki kaynaklarından da yararlanılmıştır. Çalışmada ilk önce G. İ. Danilevskiy’nin Hive Hanlığı’na elçilik seferinin nedenleri, müzakerelerin seyri ve elçilik heyetinin Hive’deki gizli topografik faaliyetleri incelenmiştir. Daha sonra Danilevskiy’nin bu seyahat sürecince ülke hakkındaki izlenimleri ve yerlilerden elde ettiği bilgiler üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ana kısmını oluşturan bu bölümde Rus elçisinin Hive Hanlığı’nın coğrafyası, etnik yapısı, nüfusu, ekonomik ve ticari sistemi hakkında tespit ettiği bilgiler dönemin diğer kaynaklarıyla karşılaştırılarak batılı araştırmacıların bakış açısıyla Hive Hanlığı’nın tasvirinin ortaya konulmasına çalışılmıştır.","PeriodicalId":494670,"journal":{"name":"Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi","volume":"83 4","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-11-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":"{\"title\":\"Rus Elçisi G. İ. Danilevskiy’nin Hive Hanlığı Tasviri\",\"authors\":\"Gülnar KARA\",\"doi\":\"10.56252/turktarars.1371775\",\"DOIUrl\":null,\"url\":null,\"abstract\":\"19. yüzyılın ortalarından itibaren Çarlık Rusya’sı, Türkistan hanlıklarıyla diplomatik ilişkilerini yoğunlaştırmaya gayret etmiştir. Hive Hanlığı da coğrafi ve stratejik konumu bakımından Rusya için önem arz eden devletlerden biriydi. Çarlık hükümet, Hive hanıyla gümrük vergilerinin düşürülmesi, ülkedeki Rus esirlerin serbest bırakılması ve iki devlet arasındaki sınırların belirlenmesi konusunda anlaşmaya varmak istiyordu. Bu maksatla 1841’de gönderilen heyetin faaliyetleri Rus elçisi Nikoforov’un kibirli tavırları nedeniyle amacına ulaşamamıştı. Müzakerelerin başarısız olmasına rağmen Hive hükümdarı Allakulu Han’ın Rus elçileriyle birlikte kendi elçilerini de göndermesi, Çarlık hükümet tarafından hanın uzlaşmaya hazır olduğuna yorumlanmıştı. Dolayısıyla 1842’de Hive’ye G. İ. Danilevskiy başkanlığında ikinci bir elçilik heyeti gönderilmiştir.
 Bu çalışmada Rus elçisi Danilevskiy’nin Hive Hanlığı hakkındaki gözlemleri dönemin ana kaynaklarından istifade edilerek irdelenmiştir. Çalışmanın temeli G. İ. Danilevskiy’nin Hive’ye düzenlenen elçilik seyahatinin neticesi olarak yayınladığı Hive Hanlığı’nın Tasviri (1866) adlı eseri üzerine kurulmuştur. Buradan edinilen bilgilere ek olarak dönemin konuyla ilgili farklı dillerdeki kaynaklarından da yararlanılmıştır. Çalışmada ilk önce G. İ. Danilevskiy’nin Hive Hanlığı’na elçilik seferinin nedenleri, müzakerelerin seyri ve elçilik heyetinin Hive’deki gizli topografik faaliyetleri incelenmiştir. Daha sonra Danilevskiy’nin bu seyahat sürecince ülke hakkındaki izlenimleri ve yerlilerden elde ettiği bilgiler üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ana kısmını oluşturan bu bölümde Rus elçisinin Hive Hanlığı’nın coğrafyası, etnik yapısı, nüfusu, ekonomik ve ticari sistemi hakkında tespit ettiği bilgiler dönemin diğer kaynaklarıyla karşılaştırılarak batılı araştırmacıların bakış açısıyla Hive Hanlığı’nın tasvirinin ortaya konulmasına çalışılmıştır.\",\"PeriodicalId\":494670,\"journal\":{\"name\":\"Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi\",\"volume\":\"83 4\",\"pages\":\"0\"},\"PeriodicalIF\":0.0000,\"publicationDate\":\"2023-11-08\",\"publicationTypes\":\"Journal Article\",\"fieldsOfStudy\":null,\"isOpenAccess\":false,\"openAccessPdf\":\"\",\"citationCount\":\"0\",\"resultStr\":null,\"platform\":\"Semanticscholar\",\"paperid\":null,\"PeriodicalName\":\"Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi\",\"FirstCategoryId\":\"1085\",\"ListUrlMain\":\"https://doi.org/10.56252/turktarars.1371775\",\"RegionNum\":0,\"RegionCategory\":null,\"ArticlePicture\":[],\"TitleCN\":null,\"AbstractTextCN\":null,\"PMCID\":null,\"EPubDate\":\"\",\"PubModel\":\"\",\"JCR\":\"\",\"JCRName\":\"\",\"Score\":null,\"Total\":0}","platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.56252/turktarars.1371775","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
摘要
自 19 世纪中期以来,沙皇俄国一直努力加强与突厥斯坦汗国的外交关系。希瓦汗国因其地理位置和战略地位而成为俄罗斯的重要邦国之一。沙皇政府希望与希瓦汗国就降低关税、释放俄国在该国的囚犯以及确定两国边界等问题达成协议。由于俄国大使尼科福罗夫的傲慢行为,1841 年为此目的派出的代表团的活动未能实现目标。尽管谈判失败了,但希瓦统治者阿拉库鲁汗派出了自己的使节与俄国使节一同前往,这被沙皇政府解释为该汗愿意和解。因此,1842 年,以 G. I. Danilevskiy 为首的第二个使节团被派往希瓦。本研究利用当时的主要资料,分析了俄国使节 Danilevskiy 对希瓦汗国的观察。研究的基础是 G. I. Danilevskiy 的 Desviri of Khiva Khanate(1866 年),该书是使团访问希瓦后出版的。除了从该著作中获得的信息外,还利用了当时不同语言的资料。首先,分析了 G. I. Danilevskiy 出使希瓦汗国的原因、谈判过程以及使馆代表团在希瓦的秘密地形活动。随后,讨论了丹尼列夫斯基对该国的印象以及他在旅行期间从当地人那里获得的信息。这一部分是本研究的主要部分,其中将俄罗斯使节确定的有关希瓦汗国地理、民族结构、人口、经济和商业体系的信息与当时的其他资料进行了比较,并试图从西方研究者的角度揭示对希瓦汗国的描述。
Rus Elçisi G. İ. Danilevskiy’nin Hive Hanlığı Tasviri
19. yüzyılın ortalarından itibaren Çarlık Rusya’sı, Türkistan hanlıklarıyla diplomatik ilişkilerini yoğunlaştırmaya gayret etmiştir. Hive Hanlığı da coğrafi ve stratejik konumu bakımından Rusya için önem arz eden devletlerden biriydi. Çarlık hükümet, Hive hanıyla gümrük vergilerinin düşürülmesi, ülkedeki Rus esirlerin serbest bırakılması ve iki devlet arasındaki sınırların belirlenmesi konusunda anlaşmaya varmak istiyordu. Bu maksatla 1841’de gönderilen heyetin faaliyetleri Rus elçisi Nikoforov’un kibirli tavırları nedeniyle amacına ulaşamamıştı. Müzakerelerin başarısız olmasına rağmen Hive hükümdarı Allakulu Han’ın Rus elçileriyle birlikte kendi elçilerini de göndermesi, Çarlık hükümet tarafından hanın uzlaşmaya hazır olduğuna yorumlanmıştı. Dolayısıyla 1842’de Hive’ye G. İ. Danilevskiy başkanlığında ikinci bir elçilik heyeti gönderilmiştir.
Bu çalışmada Rus elçisi Danilevskiy’nin Hive Hanlığı hakkındaki gözlemleri dönemin ana kaynaklarından istifade edilerek irdelenmiştir. Çalışmanın temeli G. İ. Danilevskiy’nin Hive’ye düzenlenen elçilik seyahatinin neticesi olarak yayınladığı Hive Hanlığı’nın Tasviri (1866) adlı eseri üzerine kurulmuştur. Buradan edinilen bilgilere ek olarak dönemin konuyla ilgili farklı dillerdeki kaynaklarından da yararlanılmıştır. Çalışmada ilk önce G. İ. Danilevskiy’nin Hive Hanlığı’na elçilik seferinin nedenleri, müzakerelerin seyri ve elçilik heyetinin Hive’deki gizli topografik faaliyetleri incelenmiştir. Daha sonra Danilevskiy’nin bu seyahat sürecince ülke hakkındaki izlenimleri ve yerlilerden elde ettiği bilgiler üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ana kısmını oluşturan bu bölümde Rus elçisinin Hive Hanlığı’nın coğrafyası, etnik yapısı, nüfusu, ekonomik ve ticari sistemi hakkında tespit ettiği bilgiler dönemin diğer kaynaklarıyla karşılaştırılarak batılı araştırmacıların bakış açısıyla Hive Hanlığı’nın tasvirinin ortaya konulmasına çalışılmıştır.