НЕКОТОРЫЕ ДАННЫЕ О СУЗАКСКОМ ВОССТАНИИ

The purpose of the study. The article analyzes the tragic events that occurred in the Suzak district in the 20-30s of the twentieth century. The uprising in Suzak in the early 1930s, which, according to sources of those times, was described as a "counter-revolutionary armed uprising against the Soviet government." Tasks. The events in Suzak should be considered in inseparable connection with the problems of collectivization, confiscation of property, famine, transition to settlement that took place in the history of Kazakhstan in the 20- 29s of the twentieth century. The revolutionary implementation of certain transformations could not but cause discontent among the broad strata of the population. It follows from the letter of the chairman of the Central Election Commission of Turkestan Turar Ryskulov to I.V. Stalin that forced collectivization was accompanied by a violation of a number of rules of the traditional nomadic way of life, ignoring which led to an increase in public discontent and indignation. Relevance. In 1929-1931, a wave of armed demonstrations took place in Kazakhstan. There were 372 uprisings, in which about 80 thousand people participated. As a result of these unrest, only in 1931 about 281230 peasant farms left Kazakhstan, 5551 participants in the uprisings were convicted of speaking out against the Soviet government. 883 of their number were shot. Цель исследования. В статье анализируются трагические события произошедшие в Сузакском районе в 20-30-е годы ХХ века. Восстание в Сузаке в начале 1930-х годов, которое, по источникам тех времен, было охарактеризовано как «контрреволюционное вооруженное восстание против Советской власти». Задачи. События в Сузаке следует рассматривать в неразрывной связи с имевшими место в истории Казахстана в 20-29-е годы ХХ века проблемами коллективизации, конфискации имущества, голода, перехода к оседлости. Революционное осуществление тех или иных преобразований не могло не вызвать недовольства широких слоев населения. Из письма председателя ЦИК Туркестана Турара Рыскулова И.В. Сталину следует, что насильственная коллективизация сопровождалась нарушением ряда правил традиционного кочевого уклада, игнорирование которых влекло за собой рост общественного недовольства и возмущения. Актуальность. В 1929-1931 годах в Казахстане прошла волна вооруженных выступлений. Произошло 372 восстания, в которых участвовало около 80 тысяч человек. В результате этих волнений, только в 1931 году Казахстан покинули около 281230 крестьянских хозяйств, 5551 участник восстаний был осужден за выступления против советской власти. 883 человека из их числа были расстреляны. Зерттеу жұмысының мақсаты. Мақалада ХХ ғасырдың 20-30 жылдары Созақ ауданында болған қайғылы оқиғалар талданады. 1930 жылдардың басындағы Созақ көтерілісі, сол кездегі дереккөздер бойынша, «Кеңес өкіметіне қарсы революцияға қарсы қарулы көтеріліс» деп сипатталған. Созақтағы оқиғаларды ХХ ғасырдың 20-29 жылдарында Қазақстан тарихында орын алған ұжымдастыру, мүлікті тәркілеу, аштық, отырықшылыққа көшу проблемаларымен тығыз байланыста қарау керек. Зерттеу жұмысының міндеттері. Белгілі бір өзгерістердің революциялық жүзеге асырылуы жалпы халықтың наразылығын тудыруы мүмкін емес. Түркістан Орталық сайлау комиссиясының төрағасы Тұрар Рысқұловтың И.В. Сталинге жазған хатында көрсетілгені: «күштеп ұжымдастыру дәстүрлі көшпелі өмір салтының бірқатар ережелерін бұзумен қатар жүрді, оларды елемеу қоғамдық наразылық пен наразылықтың өсуіне әкеп соқтырды». Зерттеу жұмысының өзектілігі. 1929-1931 жылдары Қазақстанда қарулы көтерілістер толқыны өтті. 372 көтеріліс болды, оған 80 мыңға жуық адам қатысты. Зерттеудің нәтижесі. Осы толқулардың нәтижесінде тек 1931 жылы ғана 281230-ға жуық шаруа қожалықтары Қазақстаннан көшіп кетті, көтерілістердің 5551 қатысушысы Кеңес өкіметіне қарсы шыққаны үшін сотталды. Олардың арасынан 883 адам атылды.