В. ФОН ГЕРННІҢ БАҚЫЛАУЛАРЫНДАҒЫ ҚАЗАҚТАР ТУРАЛЫ ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ ЖАЗБАЛАРЫ

Основной целью исследовательской работы является историко-культурный анализ интересных, содержательных письменных источников, касающихся многогранных аспектов истории и этнографии казахского народа. Особое внимание уделяется научному наследию В. Фон Герна, исследователя дореволюционного колониального периода, ученого, внесшего большой вклад в изучение истории и этнографии казахского народа. Одной из основных задач исследования является раскрытие значения культурно- этнографических ценностей казахского общества через творчество В. Фон Герна. В этом контексте важным является проведение историографического и источниковедческого исследования записей исследователя. Это связано с тем, что многие публикации, осуществленные ученым, были недостаточно освещены в научной сфере из-за ряда причин и преобладания имперских привилегий. В качестве актуальности статьи можно выделить оценку различий в культурно-духовном пространстве имперских подходов к познанию кочевого общества колониальной эпохи. Мы прекрасно знаем, что исследователи периода царской России получали определенные указания и поручения от властей. Несомненно, системное исследование культурно-этнографической структуры казахского общества открыли новые возможности для колониальной системы. Следует отметить, что ряд исследователей стремились к объективному мнению в изучении казахского общества. В результате исследования проведен сравнительно-анализ дореволюционных этнографических записей и выдвигаем объективный взгляд на историческое содержание научной деятельности В. Фон Герна. Ключевые слов: традиции, казахское общество, быт и культура, обычаи, хозяйство, этнография, ремесла. Зерттеу жұмысының басты мақсаты ретінде авторлар қазақ халқының тарихы мен этнографиясының сан қырлы аспектілеріне қатысты қызықты, мазмұнды жазба дереккөздерді тарихи- мәдени тұрғыда таладу көздейді. Оның ішінде төңкеріске дейінгі отаршылдық кезеңінің зерттеушісі, қазақ халқының тарихы мен этнографиясының дамуына зор үлес қосқан ғалым В. Фон Герннің ғылыми мұрасына ерекше назар аударылады. Зерттеудің негізгі міндеттерінің біріне В. Фон Герн шығармашылығы арқылы қазақ қоғамының мәдени-этнографиялық құндылықтарының мәнін ашу жатады. Осы тұрғыда зерттеушінің жазбаларына тарихнамалық және деректанулық зерттеу жүргізу маңызды болып табылады. Себебі, ғалымның іске асырған көптеген жарияланымдары бірқатар себептер мен империялық артықшылықтардың басымдығына байланысты ғылыми салада жеткілікті түрде қамтылмай қалды. Мақаланың өзектілігі ретінде отаршылдық дәуірдегі көшпенді қоғамды танудың империялық тәсілдерінің мәдени-рухани кеңістіктегі өзгешеліктерін бағалауды көрсете аламыз. Патшалық Ресей кезеңіндегі зерттеушілер билік тарапынан белгілі бір нұсқаулар мен тапсырмаларды алып отырғандығын жақсы білеміз. Қазақ қоғамның мәдени-этнографиялық құрылымын жетік тану, отаршылдық жүйеге жаңа мүмкіндіктерді ашатындығы сөзсіз еді. Бірқатар зерттеушілер қазақ қоғамын зерттеуде шынайы пікір танытуға ұмтылғандығын атап өту қажет. Зерттеудің нәтижесіне төңкеріске дейінгі этнорафиялық жазбаларға салыстырмалы-талдау жүргізілді және оның ортасындағы В. Фон Герннің ғылыми қызметінің тарихи мазмұнына шынайы көзқарас танытуды алға тартамыз. Түйін сөзде: салт-дәстүр, қазақ қоғамы, тұрмыс пен мәдениет, әдет-ғұрып, шаруашылық, этнография, қолөнер The main purpose of the research work is the historical and cultural analysis of interesting, informative written sources concerning the multifaceted aspects of the history and ethnography of the Kazakh people. Special attention is paid to the scientific heritage of V. Von Gern, a researcher of the pre-revolutionary colonial period, a scientist who made a great contribution to the study of the history and ethnography of the Kazakh people. One of the main objectives of the research is to reveal the significance of cultural and ethnographic values of the Kazakh society through the work of V. Von Gern. In this context, it is important to conduct a historiographical and source study of the researcher's records. This is due to the fact that many publications carried out by the scientist were insufficiently covered in the scientific field due to a number of reasons and the predominance of imperial privileges. The relevance of the article is an assessment of the differences in the cultural and spiritual space of imperial approaches to cognition of the nomadic society of the colonial era. We know perfectly well that researchers of the tsarist Russia period received certain instructions and instructions from the authorities. Undoubtedly, a systematic study of the cultural and ethnographic structure of Kazakh society has opened up new opportunities for the colonial system. It should be noted that a number of researchers sought an objective opinion in the study of Kazakh society. As a result of the study, a comparative analysis of pre-revolutionary ethnographic records was carried out and we put forward an objective view of the historical content of V. Von Gern's scientific activity. Keywords: traditions, Kazakh society, life and culture, customs, economy, ethnography, crafts