XIX ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН КАЗАЧЕСТВОСЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ КҮНДЕЛІКТІ ӨМІРІНДЕГІ БАЛЫҚ АУЛАУ: МӘСЕЛЕНІҢ ТАРИХНАМАСЫ

Настоящая статья посвящена историографическому обзору вопроса рыбного промысла в среде казачества Казахстана в историографии. Проблема исследования истории рыбного промысла является актуальной во многих аспектах: социальном, хозяйственно-экономическом, гидрогеографическом. Вместе с тем данный вопрос имеет важную значимость не только в локальном, но и мировом масштабе, так как приобретает вопрос рационального использования рыбных ресурсов в целях сохранения окружающей среды, экосистем и экологического баланса. Рыбные ресурсы издревле были важны для людей. Именно присваивающее хозяйство стало основным источником существования людей в эпоху древности. Позднее, в условиях неолитической революции, несмотря на зарождение и развитие производящей экономики, рыбный промысел продолжал иметь важное место в жизни человека. По сей день его значимость рыбопромысловой деятельности велика, особенно для тех регионов, где рыба является единственным источником выживания. В период XIX столетия в среде казачества, рыбный промысел получает распространение. В Казахстане с момента создания царизмом казачьих войск промысловая нагрузка возросла. Рыба для уральских, оренбургских, сибирских и семиреченских казаков Казахстана стала не только источником пропитания, но и в отдельных случаях заработка. Ключевые слова: историография, экономическая повседневность, казачество Казахстана, рыбный промысел, добыча рыбы, Уральский учуг, уральские казаки, оренбургские казаки, сибирские казаки, семиреченские казаки Осы мақала тарихнамадағы Қазақстан казачествосы ортасындағы балық кәсіпшілігі мәселесіне тарихнамалық шолу жасауға арналған. Балық аулау тарихын зерттеу мәселесі көптеген аспектілерде өзекті: әлеуметтік, экономикалық және гидрогеографиялық. Сондай-ақ, бұл тақырып жергілікті ғана емес, сонымен қатар әлемдік ауқымда да маңызды мәнге ие, өйткені қоршаған ортаны, экожүйені және экологиялық тепе-теңдікті сақтау мақсатында балық ресурстарын ұтымды пайдалану мәселесі туындайды. Балық ресурстары ежелден адамдар үшін маңызды болған. Бұл меншіктеуші шаруашылық кәсіпшілік ежелгі дәуірде адамдардың өмір сүруінің негізгі көзі болды. Кейінірек, неолиттік революция жағдайында, өндіруші экономиканың пайда болуы мен дамуына қарамастан, балық аулау кәсібі адам өмірінде маңызды орынға ие болды. Бүгінгі күнге дейін оның балық аулау іс-әрекетінің маңызы зор, әсіресе балық өмір сүрудің жалғыз көзі болып табылатын аймақтар үшін. ХІХ ғасырда казактардың арасында балық аулау кеңінен таралды. Қазақстанда патша казак әскерлері құрылғаннан бері кәсіпшілік жүктеме артты. Қазақстанның Орал, Орынбор, Сібір және Жетісу казактары үшін балық тек тамақ көзі ғана емес, сонымен қатар кейбір жағдайларда табыс көзі болды. Түйін сөздер: тарихнама, экономикалық күнделікті өмір, Қазақстан казактары, балық аулау кәсіпшілігі, балық аулау, Орал учугы, Орал казактары, Орынбор казактары, Сібір казактары, Жетісу казактары. This article is devoted to a historiographical review of the issue of fishing among the Cossacks of Kazakhstan in historiography. The problem of studying the history of fishing is relevant in many aspects: social, economic, hydrogeographic. At the same time, this issue is of great importance not only locally, but also globally, as the issue of rational use of fish resources in order to preserve the environment, ecosystems and ecological balance is becoming more important. Fish resources have been important to people since ancient times. It was the appropriating economy that became the main source of human existence in the ancient era. Later, in the conditions of the Neolithic revolution, despite the emergence and development of the productive economy, fishing continued to have an important place in human life. To this day, its importance in fishing activities is great, especially for those regions where fish is the only source of survival. In the period of the XIX century among the Cossacks, fishing is becoming widespread. In Kazakhstan, since the creation of the Cossack troops by tsarism, the fishing load has increased. Fish for the Ural, Orenburg, Siberian and Semirechensk Cossacks of Kazakhstan has become not only a source of food, but also in some cases earnings. Keywords: historiography, economic everyday life, Cossacks of Kazakhstan, fishing, fish production, Ural uchug, Ural Cossacks, Orenburg Cossacks, Siberian Cossacks, Semirechensk Cossacks