Furkân Sûresinin 30. Âyetine Dair Müfessirlerin Yaklaşımları Ve Hz. Peygamber’in Allah’a Münâcâtının Makâsidî Tefsir Açısından Yorumu

Kur’ân’da arkaik zamanlardan ve nüzûl dönemi muhataplarından olmak üzere iki tür ilâhî iktibâs bulunmaktadır. Her iki türdeki atıflar çoğunlukla “kâle” ve türevleri üslûbuyla aktarılmakta ve bunlar iki kapak arasında bulunan metnin yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. Kur’ân’ın nüzûl dönemi muhataplarından yapmış olduğu bir iktibâs da Furkân sûresinin 30. âyetinde Hz. Muhammed’in sözü olarak nakledilmektedir. Bu âyette konuşanın Hz. Muhammed olduğu ve kavminin Kur’ân’a karşı ilgisiz olmasını Allah’a şikâyet ettiği görülmektedir. Bu çalışmada söz konusu âyette geçen ve anahtar kelime konumunda olan mehcûr kelimesinin anlam alanı, semantik yapısı, âyetin nüzûl dönemi ve sonrasında yüklenilen manaların izi sürülmektedir. Keza dirâyet ve rivâyet tefsirleri kronolojik olarak incelenerek müfessirlerin ilgili âyete ilişkin yaptığı yorumlar ve değerlendirmeler ele alınmak suretiyle tarihsel süreçte bu âyete dair semantik kırılma noktaları, değişim ve dönüşümler görülmeye çalışılmaktadır. Son olarak tefsir tarihinde söz konusu âyeti makâsidî tefsir ve gâî ilke açısından yorumlayan müfessirlerin yaklaşımları saptanmaktadır. Bu doğrultuda serdedilen yaklaşımlar önce deskriptif bir üslupla aktarılmakta, akabinde bunlar analitik bir bakış açısıyla irdelenmektedir.