{"title":"روند تغییرات زمانی ردپای اکولوژیکی غذا در ایران و ارزیابی سناریوهای آینده","authors":"مهدی نصیری محلاتی, علیرضا جعفرزاده کوچکی, دل سرورخرم","doi":"10.22067/JAG.V10I4.40525","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"در این پژوهش روند تغییرات ردپای اکولوژیکی غذا و کل، ظرفیت زیستی و کمبود اکولوژیکی ایران در فاصله سالهای 1392-1370 شمسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و بر اساس روندهای بدست آمده مقدار این شاخص ها برای سال 1404 شمسی پیشبینی شد. نتایج نشان داد که ردپای کل و ردپای غذای کشور در طی دوره مطالعه به ترتیب به میزان 3/3 و 9/2 درصد در سال افزایش یافته و با تداوم این روند تا سال 1404 شمسی به ترتیب به 34/3 و 05/1 هکتار جهانی به ازاء هر نفر خواهند رسید. ظرفیت زیستی کشور در سال 1392 معادل 82/0 هکتار جهانی به ازاء هر نفر بدست آمد که کمتر از ظرفیت زیستی جهان (8/1 هکتار جهانی بر نفر) و میانگین خاورمیانه و آسیای مرکزی (92/0 هکتار جهانی بر نفر) میباشد. از کل ظرفیت زیستی کشور 47% مربوط به اراضی زراعی و 30 درصد مربوط به جنگلها و مراتع می باشد. تغییرات زمانی ظرفیت زیستی کشور روندی افزایشی با شیبی اندک دارد و پیشبینی میشود که تا سال 1404 شمسی به 85/0 هکتار جهانی به ازاء هر نفر برسد. کمبود اکولوژیکی کشور (تفاضل ردپای اکولوژیکی از ظرفیت زیستی) که در سال 1370 معادل 7/0 هکتار جهانی به ازاء هر نفر بوده با رشد سالانه 9/5 درصدی در سال 1392 شمسی به 9/1 هکتار جهانی رسید و پیشبینی میشود که تا سال 1404 شمسی به 5/2 هکتار جهانی به ازاء هر نفر افزایش یابد. تعادل بین میزان مصرف و تولید مواد غذایی و ردپای غذای کشور در سال 1404 شمسی بر اساس چهار سناریو مبتنی بر مقادیر مختلف مصرف فرآوردههای دامی (گوشت و لبنیات) مورد ارزیابی قرار گرفت. در تمامی سناریوها با افزایش مصرف فرآوردههای دامی عدم تعادل بین تولید و مصرف شدید تر شد و در نتیجه شاخص خودکفایی غذایی کشور کاهش و ردپای غذا افزایش یافت. نتایج نشان داد که افزایش کارآیی مصرف منابع (آب و نیتروژن) به میزان 20% نسبت به مقدار فعلی باعث بهبود شاخص خود کفایی شده و ردپای اکولوژیکی غذا را در کلیه سناریوهای آینده به میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد.","PeriodicalId":287764,"journal":{"name":"Journal of Agroecology","volume":"22 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2019-02-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Journal of Agroecology","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.22067/JAG.V10I4.40525","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
摘要
در این پژوهش روند تغییرات ردپای اکولوژیک غذا وکل، ظرفیت زیستی وکمبود اکولوژیک ایران در فاصله سالهای 1392-1370 شمسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و بر اساس روندهای بدست آمده مقدار این شاخص ها برای سال 1404 شمسی پیشبینی شد.نتایج نشان داد که ردپایکل و ردپای غذایکشور در طی دوره مطالعه به ترتیب به میزان 3/3 و 9/2 درصد در سالافزایش یافته و با تداوم این روند تا سال 1404 شمسی به ترتیب به 34/3 و 05/1 هکتار جهانی به ازاء هرنفر خواهند رسید.ظرفیت زیستی کشور در سال 1392 معادل 82/0 هکتار جهانی به ازاء هر نفر بدست آمدک هکمتر از ظرفیت زیستی جهان (8/1 هکتار جهانی بر نفر) و میانگین خاورمیانه و آسیای مرکزی (92/0 هکتار جهانی بر نفر) میباشد.از کل ظرفیت زیستی کشور 47% مربوط به اراضی زراعی و 30 درصد مربوط به جنگلها و مراتع می باشد.تغیرات زمانی ظرفیت زیستیکشور روندی افزایشی با شیبی اندک دارد و پیشبینی میشود که تا سال 1404 شمسی به 85/0 هکتار جهانی به ازاء هر نفر برسد.مکبود اکولوژیککشور (تفاضل ردپای اکولوژیکی از ظرفیت زیستی) که در سال 1370 معادل 7/0 هکتار جهانی به ازاء هر نفر بوده با رشد سالانه9/5 درصدی در سال 1392 شمسی به 9/1 هکتار جهانی رسید و پیشبینی میشود که تا سال 1404 شمسی به 5/2 هکتار جهانی به ازاء هر نفر افزایش ی ابد.تعادل بین میزان مصرف و تولید مواد غذای و ردپای غذای کشور در سال 1404 شمسی بر اساس چهار سناریو مبتنی بر مقادیر مختلف مصرف فرآوردهای دامی (گوشت و لبنیات) مورد ارزیابی قرار گرفت.در تمامی سناریوها با افزایش مصرف فرآوردههای دامی عدم تعادل بین تولید و مصرف شدید تر شد ودر نتیجه شاخص خودکفای غذایک شور اهکش و ردپای غذا افزایش ی افت.نتایج نشان داد که افزایشک ارآی مصرف منابع (آب و نیتروژن) به میزان 20% نسبت به مقدار فعلی باعث بهبودشاخص خود کفای شده و ردپای اکولوژیک غذا را در کلی سناریوهای آینده به میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد.
روند تغییرات زمانی ردپای اکولوژیکی غذا در ایران و ارزیابی سناریوهای آینده
در این پژوهش روند تغییرات ردپای اکولوژیکی غذا و کل، ظرفیت زیستی و کمبود اکولوژیکی ایران در فاصله سالهای 1392-1370 شمسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و بر اساس روندهای بدست آمده مقدار این شاخص ها برای سال 1404 شمسی پیشبینی شد. نتایج نشان داد که ردپای کل و ردپای غذای کشور در طی دوره مطالعه به ترتیب به میزان 3/3 و 9/2 درصد در سال افزایش یافته و با تداوم این روند تا سال 1404 شمسی به ترتیب به 34/3 و 05/1 هکتار جهانی به ازاء هر نفر خواهند رسید. ظرفیت زیستی کشور در سال 1392 معادل 82/0 هکتار جهانی به ازاء هر نفر بدست آمد که کمتر از ظرفیت زیستی جهان (8/1 هکتار جهانی بر نفر) و میانگین خاورمیانه و آسیای مرکزی (92/0 هکتار جهانی بر نفر) میباشد. از کل ظرفیت زیستی کشور 47% مربوط به اراضی زراعی و 30 درصد مربوط به جنگلها و مراتع می باشد. تغییرات زمانی ظرفیت زیستی کشور روندی افزایشی با شیبی اندک دارد و پیشبینی میشود که تا سال 1404 شمسی به 85/0 هکتار جهانی به ازاء هر نفر برسد. کمبود اکولوژیکی کشور (تفاضل ردپای اکولوژیکی از ظرفیت زیستی) که در سال 1370 معادل 7/0 هکتار جهانی به ازاء هر نفر بوده با رشد سالانه 9/5 درصدی در سال 1392 شمسی به 9/1 هکتار جهانی رسید و پیشبینی میشود که تا سال 1404 شمسی به 5/2 هکتار جهانی به ازاء هر نفر افزایش یابد. تعادل بین میزان مصرف و تولید مواد غذایی و ردپای غذای کشور در سال 1404 شمسی بر اساس چهار سناریو مبتنی بر مقادیر مختلف مصرف فرآوردههای دامی (گوشت و لبنیات) مورد ارزیابی قرار گرفت. در تمامی سناریوها با افزایش مصرف فرآوردههای دامی عدم تعادل بین تولید و مصرف شدید تر شد و در نتیجه شاخص خودکفایی غذایی کشور کاهش و ردپای غذا افزایش یافت. نتایج نشان داد که افزایش کارآیی مصرف منابع (آب و نیتروژن) به میزان 20% نسبت به مقدار فعلی باعث بهبود شاخص خود کفایی شده و ردپای اکولوژیکی غذا را در کلیه سناریوهای آینده به میزان قابل توجهی کاهش خواهد داد.