19. YÜZYILIN SONLARINDA KOSOVA VİLÂYETİNİN ETNİK, İDARÎ, SİYASÎ VE SOSYAL DURUMU VE VALİ HALİL RIFAT PAŞA’NIN FAALİYETİ

Öz: Bu çalışmada 19. yüzyıl sonlarında Balkan yarımadasında bir vilâyet olarak teşkilatlandırılan Kosova’nın öncelikle idari teşkilatı, etnik ve nüfus yapısı ele alınmıştır. Daha sonra ise bölgenin ekonomik faaliyetleri, tarım, sanayii ve ulaştırma alanlarındaki durumu irdelenmiştir. 1877 yılında Kosova bölge valisi olarak buraya tayin edilen Halil Rıfat Paşa’nın tayinine sebep olan başarılı çalışmaları ve bölgenin sosyo-kültürel ve siyasi anlamda karşılaştığı problemler ele alınmıştır. Özellikle bu tarihlerde başlayan Osmanlı-Rus Savaşının bölgeye çok yakın bir yerde cereyan etmesi, bölgenin zaten bozuk olan asayiş ve güvenliğini tehdit etmiştir. Bu olumsuz şartlar içerisinde valilik yapan Halil Rıfat Paşa, bir taraftan iç güvenlik sorunu ile uğraşırken, diğer taraftan bölgeye yığılan Müslüman muhacirler ile de ilgilenmiştir. Sonuç olarak, 1878 Berlin Antlaşması esnasında Kosova valiliğinden ayrılıp Selanik Valiliğine tayin edilene kadar bölgenin Osmanlı Devleti’nin elinde kalması için diğer devlet erkânı ve askerler ile beraber büyük gayret göstermiştir. ETHNIC, ADMINISTRATIVE, POLITICAL AND SOCIAL STATUS OF KOSOVO VILLAGE IN THE END OF THE 19TH CENTURY AND THE ACTIVITY OF GOVERNOR HALIL RIFAT PASHA Abstract: In this study, primarily the administrative organization, ethnic and population structure of Kosovo, which was organized as a province in the Balkan peninsula at the end of the 19th century, were discussed. Then, the economic activities of the region, its situation in agriculture, industry and transportation were examined. The successful work that led to the appointment of Halil Rıfat Pasha, who was appointed here as the regional governor of Kosovo in 1877, and the socio-cultural and political problems of the region are discussed. Especially, the fact that the Ottoman-Russian War, which started in these dates, took place very close to the region, threatened the already corrupt public order and security of the region. Halil Rıfat Pasha, who was the governor in these negative conditions, was dealing with the internal security problem on the one hand, and on the other hand, he was also interested in the Muslim immigrants who piled up in the region. As a result, he showed great effort together with other state officials and soldiers to keep the region in the hands of the Ottoman State until he left the governorship of Kosovo and was appointed to the governorship of Thessaloniki during the Treaty of Berlin in 1878.