The Symptoms Experienced by COVID-19 Patients Following the Recovery

Amaç: COVID-19'dan iyileşen ve taburcu edilen hastalarda semptomlar devam etmektedir. Bu nedenle COVID-19 hastalığı sonrası yaşanan semptomların belirlenmesi ve tedavisine yönelik yeterli çalışmaların yapılabilmesi için çalışmaların iyileşme sonrası döneme de odaklanması gereklidir. Bu araştırma, COVID19 teşhisi konan bireylerin iyileştikten sonra yaşadıkları semptomları belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Bu kesitsel çalışma, Nisan-Haziran 2021 tarihleri arasında Türkiye'nin bir ilinde COVID-19 tanısı konan ve iyileşen hastalarla yapılmıştır. Araştırmaya olasılıksız örnekleme yöntemlerinden birisi olan gelişigüzel örnekleme yöntemi kullanılarak toplam 1940 kişi katılırken, kriterleri karşılayan 1443 kişi dahil edilmiştir. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan anket formu ve semptom analiz formu ile toplanmıştır. Bulgular: COVID-19'lu kişilerin %97,7'si en az bir semptom yaşamaktadır. En sık görülen semptomlar sırasıyla yorgunluk/güçsüzlük, kemik veya eklem ağrısı, baş ağrısı, endişeli hissetme, unutkanlık ve sırt ağrısıdır. Ayrıca bireylerin iyileştikten sonra yaşadıkları semptom yükünün de sahip oldukları kronik hastalık sayısı ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Sonuç ve Öneriler: COVID-19 sonrası erken dönemde iyileşen ve başta kronik hastalıklar ve obezite olmak üzere potansiyel risk faktörlerine sahip kişilerin takibi önemlidir.