{"title":"ANADOLU’NUN XI. - XIII. YÜZYILLAR ARASINDAKİ TARİHÎ COĞRAFYASI HAKKINDA BİR KAYNAK: DÂNİŞMEND GAZİ DESTANI","authors":"Mutlu Adak","doi":"10.56694/karadearas.1172203","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Türkiye’de gelişmekte olan “Tarihî Coğrafya” disiplini hakkında yapılan çalışmaların sayısı azdır. Özellikle Anadolu’nun Orta Çağ’daki coğrafyası hakkında çalışmalar çok sınırlıdır. Bu nedenle Orta Çağ’da Anadolu’nun coğrafya kaynaklarının tespiti ve değerlendirilmesi önem arz etmektedir. Çalışmadaki amaç Dânişmend Gazi Destanı’nın tarihî coğrafya kaynağı olarak kullanılabileceğinin tespitidir. Zira Anadolu’nun Orta Çağı’na özellikle Türkler tarafından fethinin gerçekleştirildiği dönemlere dair ülkemizde tarihî coğrafya kaynağı çok sınırlıdır. Bunun sonucu olarak dönemin coğrafî özellikleri hakkında bilinenler yetersiz kalmaktadır. Dânişmend Gazi Destanı edebiyat ve tarih disiplinleri açısından birçok çalışmaya konu olmuştur; ancak bugüne dek destanın tarihî coğrafya disiplini açısından bir değerlendirmesi yapılmamıştır. Bu çalışmada Dânişmend Gazi Destanı’nda verilen bilgilerden hareketle Orta Karadeniz Bölgesinin (özellikle Tokat, Amasya, Çankırı ve Çorum illerinin) XI.-XIII. yüzyıllar arasındaki coğrafî özellikleri hakkında bilgi verilecektir. Özellikle deprem, sel baskını, bitki türleri, önemli yerleşim merkezleri, yer adları, yerleşmelerin fiziki durumları, yerleşmelerde topoğrafyanın etkisi, bitki ve hayvan türleri hakkında Dânişmend Gazi Destanı önemli veriler sunmaktadır. Bu veriler kaynakların sınırlı olduğu (Orta Çağ’da) Anadolu’nun tarihî coğrafyası hakkında Dânişmend Gazi Destanı’nın da bir başvuru kaynağı olabileceğini göstermektedir.","PeriodicalId":156690,"journal":{"name":"Karadeniz Araştırmaları","volume":"37 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-09-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Karadeniz Araştırmaları","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.56694/karadearas.1172203","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
摘要
对土耳其正在发展的 "历史地理学 "学科的研究数量很少。尤其是对中世纪安纳托利亚地理的研究非常有限。因此,确定和评估中世纪安纳托利亚的地理资源非常重要。本研究的目的是确定《达尼门德-加齐史诗》是否可用作历史地理资料。因为我国有关安纳托利亚中世纪的历史地理资料非常有限,尤其是土耳其人征服安纳托利亚的时期。因此,对这一时期地理特征的了解是不够的。达尼门德-加齐史诗》已成为文学和历史学科的许多研究课题,但迄今为止,尚未从历史地理学科的角度对该史诗进行评估。在本研究中,将根据《达尼什曼德-加齐史诗》中提供的信息,介绍十一至十三世纪黑海中部地区(尤其是托卡特、阿马西亚、昌克勒和乔鲁姆等省)的地理特征。Dânişmend Gazi 史诗》提供了重要的数据,尤其是关于地震、洪水、植物物种、重要聚落中心、地名、聚落的自然条件、地形对聚落的影响以及动植物物种的数据。这些数据表明,在资源有限的安纳托利亚(中世纪),《达尼门德-加齐史诗》也可以作为历史地理的参考资料。
ANADOLU’NUN XI. - XIII. YÜZYILLAR ARASINDAKİ TARİHÎ COĞRAFYASI HAKKINDA BİR KAYNAK: DÂNİŞMEND GAZİ DESTANI
Türkiye’de gelişmekte olan “Tarihî Coğrafya” disiplini hakkında yapılan çalışmaların sayısı azdır. Özellikle Anadolu’nun Orta Çağ’daki coğrafyası hakkında çalışmalar çok sınırlıdır. Bu nedenle Orta Çağ’da Anadolu’nun coğrafya kaynaklarının tespiti ve değerlendirilmesi önem arz etmektedir. Çalışmadaki amaç Dânişmend Gazi Destanı’nın tarihî coğrafya kaynağı olarak kullanılabileceğinin tespitidir. Zira Anadolu’nun Orta Çağı’na özellikle Türkler tarafından fethinin gerçekleştirildiği dönemlere dair ülkemizde tarihî coğrafya kaynağı çok sınırlıdır. Bunun sonucu olarak dönemin coğrafî özellikleri hakkında bilinenler yetersiz kalmaktadır. Dânişmend Gazi Destanı edebiyat ve tarih disiplinleri açısından birçok çalışmaya konu olmuştur; ancak bugüne dek destanın tarihî coğrafya disiplini açısından bir değerlendirmesi yapılmamıştır. Bu çalışmada Dânişmend Gazi Destanı’nda verilen bilgilerden hareketle Orta Karadeniz Bölgesinin (özellikle Tokat, Amasya, Çankırı ve Çorum illerinin) XI.-XIII. yüzyıllar arasındaki coğrafî özellikleri hakkında bilgi verilecektir. Özellikle deprem, sel baskını, bitki türleri, önemli yerleşim merkezleri, yer adları, yerleşmelerin fiziki durumları, yerleşmelerde topoğrafyanın etkisi, bitki ve hayvan türleri hakkında Dânişmend Gazi Destanı önemli veriler sunmaktadır. Bu veriler kaynakların sınırlı olduğu (Orta Çağ’da) Anadolu’nun tarihî coğrafyası hakkında Dânişmend Gazi Destanı’nın da bir başvuru kaynağı olabileceğini göstermektedir.