Analysis of Dynamic Co-movements Between External Shocks, International Oil Prices, Money Supply and Inflation: Evidence from Wavelet Coherence Approach

Hem mal piyasasındaki hem de para piyasındaki aktiviteler Küreselleşme ile birlikte içsel ve dışsal olarak ekonomiyi etkileyebilecek şoklara daha duyarlı bir hale gelmiştir. Belirli dönemlerde yaşanan iktisadi buhranlarla birlikte ortaya çıkan ekonomi politika belirsizlikleri, ani talep artışları veya azalışları neticesinde ortaya çıkan ekonomik durgunluktan çıkmak için Merkez bankalarının uyguladıkları genişleyici para politikaları küresel ölçekte enflasyonu hızlandırmıştır. Dolayısıyla uluslararası emtia, gıda ve enerji fiyatlarında yukarı yönlü enflasyonist etkiler ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan bu durum neticesinde, dünya genelinde birçok ülke merkez bankasının enflasyonla mücadelede önlem oluşturacak politikaları devreye sokmasına neden olurken, küresel ekonomi politika belirsizliği, enerji fiyatları ve para miktarındaki sıkı ilşkinin enflasyonla mücadelede nasıl dengede tutulacağı sorusunu da gündeme getirmiştir. Bu çalışmada, Türkiye için Ocak 2006 ve Haziran 2022 dönemleri arasındaki aylık veriler kullanılarak küresel ekonomik politika belirsizliği, para arzı, uluslararası petrol fiyatları ve enflasyon arasındaki zaman ve frekans alanındaki dinamik etkileşimler analiz edilmiştir. Zaman-frekans uzayında analiz yapmamıza yardımcı olan çapraz dalgacık dönüşümü (cross wavelet transform) ve dalgacık tutarlılığı (Wavelet coherence) yöntemleri ile küresel ekonomik politika belirsizliğinin uluslararası ham petrol fiyatlarına yön verdiği görülmüş ve böylece enflasyon üzerindeki momentum gücünün önemli tarih aralıklarındaki duyarlılığı kanıtlanmıştır. Ayrıca para arzının bazı önemli tarih ve olaylar dinamiklerinde enflasyon üzerindeki yönlendirici etkileri de saptanmıştır. Bu bulgular, Türkiye bağlamında politika yapıcılar ve yatırımcılar için önemli çıkarımlar sağlamaktadır.