Carlo Evasio Soliva w Warszawie i Petersburgu: legendy i dokumenty

Syn szwajcarskich emigrantów, włoski kompozytor Carlo Evasio Soliva (1791–1853) znany jest w Polsce przede wszystkim jako dyrygent, dzięki któremu odbyła się bardzo udana premiera Chopinowskiego Koncertu e-moll op. 11, a także jako pedagog o kontrowersyjnej reputacji. Spory dotyczące oceny jego dorobku muzyczno- -pedagogicznego trwają do dnia dzisiejszego głównie z powodu fragmentarycznej analizy spuścizny kompozytora, rozproszonej po europejskich krajach, w których działał (Włochy, Polska, Rosja, Francja). Na terytorium Królestwa Polskiego i Imperium Rosyjskiego spędził dwadzieścia lat – trzecią część swego życia; w tym okresie osiągnął szczyt kariery zawodowej. Te kluczowe lata w działalności artystycznej Solivy warte więc są szczególnej uwagi. Połączenie faktów zebranych na podstawie źródeł polskich i rosyjskich pozwala na bardziej obiektywne spojrzenie na dorobek Carla Evasia Solivy. Dokumentacja archiwów petersburskich pomaga odtworzyć dalszy przebieg jego kariery, a przede wszystkim opisać etap, który stał się przełomowy w życiu muzyka i ważny dla oceny jego działalności. W warunkach dużej konkurencji i pracy w środowisku muzyków zachodnioeuropejskich, których nie brakowało w Wenecji Północy, nie udało mu się utrzymać na stanowisku pedagogicznym, nie przyniosła mu sławy twórczość kompozytorska, nie został też cenionym kapelmistrzem. Zgromadzone dane rzucają nowe światło na wątpliwości, które zgłaszali muzycy warszawscy na początku XIX wieku, podważając kwalifikacje Carla Solivy. Petersburscy współcześni Solivy cenili tego włoskiego muzyka z solidnym wykształceniem, który święcił sukcesy w Mediolanie, przede wszystkim jako pierwszorzędnego wykładowcę teorii muzyki.