Evaluation of Consultation Results for Histopathological Diagnosis in Hematological Malignancies

Objective: In addition to morphological methods, immunohistochemistry (IHC) and molecular investigations are necessary for the diagnosis and determination of prognostic criteria of lymphomas. The aim of this study is to determine the importance of second opinion from the centers experienced in hematopathology, the rate of diagnostic changes, the medical and economic results caused by these diagnostic changes. Patients and Methods: The report of 4672 patients who were examined for the second opinion in the Department of Pathology between January 2006 and June 2010, searched from records Cevriye CANSIZ ERSÖZ1, İlker Ufuk SAYICI1, Cansu DOĞAN1, Meltem DURĞUN1, Gizem COşkUN1, Gülşah kAYGUSUZ1, Zeynep BIYIklI GENçtüRk2, Ferda DEMİR3, Muhit ÖZCAN3, Işınsu kUZU1 1 Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye 2 Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi İstatistik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye 3 Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Hematoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye Uzm. Dr. Cevriye Cansız Ersöz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı, Ankara-Türkiye Geliş: 07.07.2019 Kabul: 12.07.2019 E-posta: cevriye80@yahoo.com Yazışma Adresi ARAŞTIRMA LLM Dergi 2019;3(2):31-37 • 10.5578/llm.68474 Makale atıfı: Cansız Ersöz C, Sayıcı İU, Doğan C, Durğun M, Coşkun G, Kaygusuz G, Bıyıklı Gençtürk Z, Demir F, Özcan M, Kuzu I. Hematolojik malignitelerde histopatolojik tanı amaçlı konsültasyon sonuçlarının değerlendirilmesi. LLM Dergi 2019;3(2):31-7. Hematolojik Malignitelerde Histopatolojik Tanı Amaçlı Konsültasyon Sonuçlarının Değerlendirilmesi LLM Dergi 2019;3(2):31-37 32 GİRİŞ Lenfoid neoplaziler; farklılaşmanın değişik aşamasındaki B hücre, T hücre ve natural killer (NK) hücrelerinin klonal proliferasyonu ile meydana gelir. Bu neoplaziler farklı ve değişken klinik, patolojik ve genetik özellikler göstermektedir. Sınıflamada bu hastalıkların; klinik, patolojik ve genetik dahil olmak üzere bilinen tüm özellikleri temel alınmaktadır. Gelişmelere paralel olarak da lenfoma sınıflaması sürekli güncellenmekte ve değişiklikler ortaya çıkmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün 2016 yılında güncellenen en son lenfoma sınıflamasında çok sayıda farklı lenfoma grupları tanımlanmıştır. Bu sınıflamada; lenfoid neoplazilerin epidemiyolojik, morfolojik, immünofenotipik ve genetik özelliklerinin belirlenmesi tanıda önem taşımaktadır. Neoplazilerin hiçbiri için spesifik bir antijenik belirleyici yoktur. Bu nedenle doğru tanı için morfolojik özelliklerin antijenik panel ile birlikte değerlendirilmesi, yorumlanması bazen moleküler verilerin eklenmesi gereklidir. Bütün gelişmelere karşın birbiriyle örtüşen özellikler gösteren ve kesin ayırıcı tanı yapılamayan sınır olgular hala bulunmaktadır. Lenfomaların büyük kısmı, en hızlı ilerleyen kanser türlerinden biri olmasına karşın, tedavi başarısı oldukça yüksektir. Günümüzde lenfomanın patogenezi ile ilgili yapılan çalışmalar ve bunların tedavisinde her geçen gün kullanıma giren hedef ilaçlarla yapılan tedavilerin geliştirilmesiyle tedavideki başarı daha da artmaktadır (1). Her bir lenfoma hastası için tedavi kendine özgüdür; hücre tipine, hastalığın evresine, hastanın yaşına, hastanın tedaviyi kaldırıp kaldıramayacağına ve lenfoma tipinin hızlı ya da yavaş seyirli oluşuna göre belirlenir. Kısaca etkin tedavi ancak doğru tanı ile mümkündür. Lenfomada tedavi başarısı çok yüksek olup, yetersiz tedavi hastalığın yanıtsız kalmasına, fazla tedavi de kısa ve uzun dönemde önemli yan etkilere yol açabilmektedir. Ayrıca pahalı ve ithal ilaçların gereksiz ve yanlış kullanımı ülke ekonomisine yük getirmektedir. Bu durumun en aza indirgenebilmesi için hastaların etkin tedaviye yönelik ilaç kullanımı sağlanmalıdır. Lenfoma tanısı koymak için biyopsi yapmak gerekir. Elde edilen dokular patolog tarafından mikroskop altında incelenir. Günümüzde lenfoma tanısı sadece morfolojik bir tanı olmaktan çıkmış olup morfolojinin yanı sıra immünhistokimya (İHK), akım sitometrisi, floresan in situ hibridizasyon (FISH), polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ve sitogenetik gibi bir dizi yardımcı yöntemlerle ayrımın yapılmasını da gerektirir (2). DSÖ 2016 sınıflandırmasına göre 80 kadar lenfoma antitesi tanımlanmıştır (3). Bazı antitelerin ayrımı için çok çeşitli belirleyiciler ve yardımcı moleküler yöntemlerin kullanılması gerekmektedir. Lenfoma tanısı patoloji içinde ayrı bir uzmanlık alanı gerektirdiğinden çıkartılan dokunun uygun merkeze yönlendirilmesi ve işlenmesi gerekmektedir. Doğru tanı için hematopatoloji alanında gelişmiş tanı yöntemlerinin uygulanabileceği laboratuvar ve deneyimli patoloji uzmanlarına gereksinim bulunmaktadır. Ülkemizde patoloji raporu yazım yetkisi olan tüm patologlar lenfoma tanısı koymakta ve hastalar bu tanılarla tedavi edilmektedirler. Maalesef bu merkezlerde her zaman yardımcı moleküler yöntemler ve gerekli tüm belirleyiciler kullanılmamaktadır. Bu nedenle ülkemizde lenfoma ile ilgili sorunların bir bölümünü hastalıkların tanısı ve tiplendirilmesi konusundaki eksiklikler oluşturmaktadır. Lenfoma tanısı konulmuş olgularda; gelişmiş tanı yöntemlerinin mevcut olduğu bir merkezde bu konuda deneyimli bir patologdan ikinci görüş alınması tanısal yaklaşımda eksiklikleri gidermek için gereklidir (4,5). Biz bu çalışmamızda Türkiye’nin çeşitli merkezlerinden hematopatoloji ile ilgili tanı doğrulanması amacıyla merkezimize 2006-2010 yılları arasında 4.5 yıllık dönemde gelen lenfoma tanısı almış hastalarda ilk ve ikinci tanılar arasındaki tanı uyumunun değerlendirilmesini, tanı değişikliğinin oranını ve tanı değişikliğinin sonuçlarının hastanın tedavisini ne şekilde etkileyeceğinin araştırılmasını, karşılaşılan tanı uyumsuzluğunun getirdiği tıbbi ve ekonomik kayıpların somut olarak ortaya konulmasını amaçladık.