ÇARLIK RUSYASINDA CEDİTCİLİK/YENİ USUL HAREKETİ

Abstract

Ceditcilik veya Usul-u Cedit (Yeni Usul) akimi Orta Asya’da, Islam Dunyasinin diger kisimlarinda oldugu gibi, 19. Yuzyilin sonu ile 20. Yuzyilin basi arasindaki donemde ortaya cikan kulturel ve siyasi bir fenomendir. Temelde Bati Dunyasinin ve Modernizmin degistirici gucune karsi verilen tepkidir. Askeri, siyasi, kulturel ve ekonomik alanlardaki ustunlugun kaybedilmesinin sebeplerini oncelikle teshis etmek daha sonra da bu soruna uygun cozumler uretmek amacini bunyesinde barindiran bir yaklasimdir. Hareketin en bilinen isimlerinden birisi olan Ismail Gaspirali’nin uygulamalarinda da goruldugu uzere bu duruma oncelikli ve uygun cozum olarak yeni bir egitim sisteminin gelistirilmesi ve toplumun egitilmesi bulunmustur. Bu amacla Usul-u Cedit adi verilen yeni bir egitim sistemi gelistirilmis ve yeni bir anlayis ortaya konmustur. Ancak bu yaklasim toplum icindeki bazi kesimlerin tepkisini cekmis, muhalefetlerine sahne olmustur. Bu yuzden de bu onemli firsat kacirilmis, ic ve dis dinamiklerin etkisi ile kendisinden beklenen sonucu verememistir.