Medialny wizerunek osoby z autyzmem kreowany w filmach

Abstract

Cel badań. Celem badań było opisanie kreowanego we współczesnych filmach wizerunku osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, a także określenie obszaru filmowej stygmatyzacji bohaterów z autyzmem oraz ich kulturowej i społecznej dyslokacji. Metoda badań. Badaniom poddane zostały cztery dzieła: film dokumentalny pt. Komunia (Zamecka, 2008), dramat obyczajowy pt. Czarny balonik (Down, 2008), film biograficzny pt. Temple Grandin (Jackson, 2010) oraz komedia pt. W kosmosie nie ma uczuć (Öhman, 2010). Przy doborze utworów uwzględniono odmienność gatunkową, zróżnicowanie wiekowe bohaterówz autyzmem i poziom ich psychospołecznego funkcjonowania, a także kraj produkcji filmu.W celu realizacji badań zastosowano metodę jakościowej analizy treści. Wyniki badań. Analiza treści filmów dowiodła, że kreują one wizerunek osób z autyzmem uwypuklający ich anormatywność – intensyfikują zarówno brak cech rozwojowo normatywnych, jak również nadzwyczajne zdolności i umiejętności tych osób. W zakresie samorealizacji społeczno-kulturowej bohaterzy podejmują różnorodne aktywności, które w konfrontacjiz neurotypowym otoczeniem eksponują deficyty poznawcze i społeczne, jak również szczególny poziom umiejętności matematycznych i konstrukcyjnych. Ekspozycja niedoborów i nadmiarów behawioralnych i społecznych ukazuje pejoratywny obraz bohaterów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Wnioski. Filmy poddane analizie treści kreują wizerunek osób z autyzmem eksponujący ich atypowość, a tym samym stygmatyzujący, przedstawiając je jako osoby poszkodowane, które wymagają stałej opieki lub osoby genialne bądź dziwaczne. Specyfika funkcjonowania filmowych bohaterów stanowi problem dla społeczności, w której żyją – osoby neurotypowe wykazują dezaprobatę i brak zrozumienia wobec zachowania wynikającego z zaburzeń ze spektrum autyzmu.