استعارۀ ادبی و استعارۀ مفهومی

Abstract

تقابل یا تعامل استعارة مفهومی با استعارة ادبی از مباحثی است که از زمان پیدایش استعارة مفهومی، محل بحث و جدل بوده است. بااینکه استعارة مفهومی با دیدگاه‌های لیکاف و جانسون شهرت عالم‌گیر یافته است، این مفهوم پیش از ایشان نیز وجود داشته است؛ بااین‌حال، منازعه بر سر اصالت هر یک از استعاره‌های مفهومی و ادبی با مقالۀ «نظریۀ معاصر استعاره» اثر لیکاف آغاز می‌شود. ازآن‌هنگام، بسیاری همچون لیکاف در دفاع از استعارة مفهومی، کوشیده‌اند تا استعارة ادبی را برداشتی نادرست بنامند و آن را رد کنند؛ در مقابل، افرادی نیز به دفاع از استعارة ادبی پرداخته‌اند. اما سخن مقالة حاضر این است که این دو گونه از استعاره با یکدیگر تناقضی ندارند و نیاز نیست با پذیرش یکی از آنها، دیگری مردود دانسته شود. در این مختصر، ضمن نقد دیدگاه‌های لیکاف، از ضرورت و اصالت استعارة ادبی دفاع می‌شود و در کنار آن، کاربردهای خاص استعارة مفهومی نیز توضیح داده می‌شود.