PROBLEMATYKA AZYLU W ‘DECISIONES LITUANICAE’ PEDRA RUIZ DE MOROS

Abstract

Przedmiotem analizy w niniejszym artykule są rozważania Pedra Ruiz de Moros na temat azylu w dziele znanym pod skróconym tytułem Decisiones Lituanicae, wydanym między innymi w Krakowie w 1563 r. Problematyka azylu w starożytnym Rzymie jest jednym z wątków o pobocznym znaczeniu w piątej księdze dzieła, której podstawową tematyką jest dopuszczalność lichwy. W pierwszej kolejności przedstawiony został stan faktyczny będący przedmiotem rozstrzygnięcia, kiedy to opiekun osieroconych dzieci spotkał się z zarzutem, że pozwolił pieniądzom swych podopiecznych leżeć bezczynnie zamiast pożyczyć je na procent. Zdaniem Rojzjusza pobieranie odsetek jest zakazane zarówno prawem boskim, jak i ludzkim. Następnie przystąpił do rozstrzygnięcia kolejnej wątpliwości, czy dopuszczalna jest przeciwna praktyka wprowadzona zwyczajem, jak choćby znany w Polsce zastaw antychretyczny. Polemizując ze swym bolońskim nauczycielem Agostino Berò, którego zdaniem na wątpliwość tę należy odpowiedzieć twierdząco, zakwestionował trafność zestawienia lichwy z dopuszczalnością udania się do miejsca azylu przez niewolnika w przypadku nadmiernego okrucieństwa jego właściciela. W końcowej części artykułu przedstawiono rozstrzygnięcie sprawy, a także wnioski dotyczące sposobu potraktowania przez Rojzjusza kwestii azylu.