تصویرهای زنجیرهای در شعر شفیعی کدکنی

Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals Pub Date : 2020-05-21 DOI:10.22059/JLCR.2019.281583.1254

سعید کریمی قرهبابا

{"title":"تصویرهای زنجیرهای در شعر شفیعی کدکنی","authors":"سعید کریمی قرهبابا","doi":"10.22059/JLCR.2019.281583.1254","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"در میان تصویرهای متنوع شعر شفیعی ‌کدکنی، نوعی تصویر گسترده به چشم می‌خورد که هم یکی از مشخصه‌های سبکی او محسوب می‌شود و هم از عواملی است که باعث انسجام در محور عمودی شعرش می‌گردد. ما این نوع تصویر را «تصویر زنجیره‌ای» نام نهاده‌ایم. در تصویر زنجیره‌ای، آخرین پاره از یک بند، در ابتدای بند دیگر تکرار می‌شود و این تکرار، چند بار به صورت متوالی انجام می‌گیرد. هدف مقالۀ حاضر آن است که تصویرهای زنجیره‌ای را در شعر شفیعی شناسایی‌کند و نحوۀ کاربرد این نوع تصاویر را در شعر او به روش بلاغی و تطبیقی تحلیل نماید. نویسندگان کتب بدیع، این شیوه را صنعتی لفظی انگاشته‌اند و آن را ذیل نام‌هایی چون «متتابع»، «تشابه‌الأطراف» و «ذوبطنین» تعریف‌کرده‌اند. این تعریف‌ها ایراد‌هایی دارد و مشخصات تصویر مورد نظر ما را به‌دقت روشن نمی‌سازد. شفیعی ‌کدکنی ضمن ترکیب این نوع تصویر با نگاه تازه و جهان‌بینی فلسفی، عمق و معنایی انسانی به این صنعت بخشیده‌است. تصویرهای زنجیره‌ای مؤلفه‌های دیگر شعر شفیعی، مانند الهام‌پذیری از شاعران فرنگی، اندیشه‌های اجتماعی و طبیعت‌گرایی را آینگی می‌کند. این تصویر در نثر و نظم کهن فارسی، ادبیات عامیانه (هیچانه‌ها و قصه‌ها)، شعر نو فارسی و یا حتی شعر جهان سابقه دارد و اشعار بعضا زیبایی با استفاده از این تصویرپردازی خلق شده‌است.","PeriodicalId":16203,"journal":{"name":"Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals","volume":"33 1","pages":"85-101"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2020-05-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.22059/JLCR.2019.281583.1254","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

در میان تصویرهای متنوع شعر شفیعی ‌کدکنی، نوعی تصویر گسترده به چشم می‌خورد که هم یکی از مشخصه‌های سبکی او محسوب می‌شود و هم از عواملی است که باعث انسجام در محور عمودی شعرش می‌گردد. ما این نوع تصویر را «تصویر زنجیره‌ای» نام نهاده‌ایم. در تصویر زنجیره‌ای، آخرین پاره از یک بند، در ابتدای بند دیگر تکرار می‌شود و این تکرار، چند بار به صورت متوالی انجام می‌گیرد. هدف مقالۀ حاضر آن است که تصویرهای زنجیره‌ای را در شعر شفیعی شناسایی‌کند و نحوۀ کاربرد این نوع تصاویر را در شعر او به روش بلاغی و تطبیقی تحلیل نماید. نویسندگان کتب بدیع، این شیوه را صنعتی لفظی انگاشته‌اند و آن را ذیل نام‌هایی چون «متتابع»، «تشابه‌الأطراف» و «ذوبطنین» تعریف‌کرده‌اند. این تعریف‌ها ایراد‌هایی دارد و مشخصات تصویر مورد نظر ما را به‌دقت روشن نمی‌سازد. شفیعی ‌کدکنی ضمن ترکیب این نوع تصویر با نگاه تازه و جهان‌بینی فلسفی، عمق و معنایی انسانی به این صنعت بخشیده‌است. تصویرهای زنجیره‌ای مؤلفه‌های دیگر شعر شفیعی، مانند الهام‌پذیری از شاعران فرنگی، اندیشه‌های اجتماعی و طبیعت‌گرایی را آینگی می‌کند. این تصویر در نثر و نظم کهن فارسی، ادبیات عامیانه (هیچانه‌ها و قصه‌ها)، شعر نو فارسی و یا حتی شعر جهان سابقه دارد و اشعار بعضا زیبایی با استفاده از این تصویرپردازی خلق شده‌است.

查看原文本刊更多论文

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals

自引率

0.00%

发文量