تثبیت گفتمان اشعری در برابر گفتمانهای خردگرا بر مبنای عامل دسترسی (با تکیه بر دیوان ناصرخسرو و رباعیات خیام)

Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals Pub Date : 2020-07-11 DOI:10.22059/JLCR.2020.300068.1450

سحر مرادی

{"title":"تثبیت گفتمان اشعری در برابر گفتمانهای خردگرا بر مبنای عامل دسترسی (با تکیه بر دیوان ناصرخسرو و رباعیات خیام)","authors":"سحر مرادی","doi":"10.22059/JLCR.2020.300068.1450","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"این جستار به بررسی فرایند تثبیت گفتمان اشعری در برابر گفتمان‌های خردگرا بر مبنای برداشتی تازه از عامل دسترسی، توزیع نابرابر تولیدات زبانی گفتمان‌ها در جامعه، پرداخته است. مطابق این برداشت میزان دسترسی به متون گفتمان‌ها با تأثیر بر شناخت ذهنی افراد نقشی اساسی در تثبیت یا تضعیف آنها دارد. از این نظرگاه، تمرکز پژوهش بر شناسایی مناسبات اجتماعی مؤثر بر دسترسی متون گفتمان‌های نام‌برده و نوع تحلیل نیز کلان و متفاوت با توصیف‌های زبانی در سطح خرد است. چارچوب نظری دیدگاهی تلفیقی متشکل از لایة کردار اجتماعی در رویکرد فرکلاف و فرایند برجسته‌سازی‌ـ-حاشیه‌رانی در نظریة لاکلا و موف است. یافته‌ها نشان می‌دهد عوامل قدرت با روش‌های تحمیل و محدودیت‌های گفتمانی ـ‌طراحی تشکیلات نرم، گروه‌بندی و تأسیس مدارس نظامیه(برجسته‌سازی گفتمان اشعری) و اقدامات سخت‌افزاری، حذف و سرکوب(حاشیه‌رانی گفتمان‌های خردگرا)‌‌ـ دسترسی به متون این گفتمان‌ها را در حالتی نابرابر نگه داشتند. جالب آنکه از رهگذر راهبرد نرم‌افزاری اخیر دسترسی به جایگاه‌های اقتدار برای کنشگران این گفتمان‌ها نیز به شکلی نابرابر و به نفع گفتمان اشعری توزیع شد. این سازکارها درنهایت به تثبیت گفتمان اشعری انجامید. برای بازنمایی محدودیت‌های دسترسی دیوان ناصرخسرو و رباعیات خیام به‌عنوان شاخص‌هایی مناسب برگزیده شده‌اند. ازآن‌رو که ستیز این متون با معتقدات رایج نظم حکومت را می‌آشفت.","PeriodicalId":16203,"journal":{"name":"Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals","volume":"105 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2020-07-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.22059/JLCR.2020.300068.1450","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

این جستار به بررسی فرایند تثبیت گفتمان اشعری در برابر گفتمان‌های خردگرا بر مبنای برداشتی تازه از عامل دسترسی، توزیع نابرابر تولیدات زبانی گفتمان‌ها در جامعه، پرداخته است. مطابق این برداشت میزان دسترسی به متون گفتمان‌ها با تأثیر بر شناخت ذهنی افراد نقشی اساسی در تثبیت یا تضعیف آنها دارد. از این نظرگاه، تمرکز پژوهش بر شناسایی مناسبات اجتماعی مؤثر بر دسترسی متون گفتمان‌های نام‌برده و نوع تحلیل نیز کلان و متفاوت با توصیف‌های زبانی در سطح خرد است. چارچوب نظری دیدگاهی تلفیقی متشکل از لایة کردار اجتماعی در رویکرد فرکلاف و فرایند برجسته‌سازی‌ـ-حاشیه‌رانی در نظریة لاکلا و موف است. یافته‌ها نشان می‌دهد عوامل قدرت با روش‌های تحمیل و محدودیت‌های گفتمانی ـ‌طراحی تشکیلات نرم، گروه‌بندی و تأسیس مدارس نظامیه(برجسته‌سازی گفتمان اشعری) و اقدامات سخت‌افزاری، حذف و سرکوب(حاشیه‌رانی گفتمان‌های خردگرا)‌‌ـ دسترسی به متون این گفتمان‌ها را در حالتی نابرابر نگه داشتند. جالب آنکه از رهگذر راهبرد نرم‌افزاری اخیر دسترسی به جایگاه‌های اقتدار برای کنشگران این گفتمان‌ها نیز به شکلی نابرابر و به نفع گفتمان اشعری توزیع شد. این سازکارها درنهایت به تثبیت گفتمان اشعری انجامید. برای بازنمایی محدودیت‌های دسترسی دیوان ناصرخسرو و رباعیات خیام به‌عنوان شاخص‌هایی مناسب برگزیده شده‌اند. ازآن‌رو که ستیز این متون با معتقدات رایج نظم حکومت را می‌آشفت.

查看原文本刊更多论文

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Journal of Labelled Compounds and Radiopharmaceuticals

自引率

0.00%

发文量