Türk Kitre Zamkının Menşei ve Terkibi Hakkında

Abstract

Kitre zamki, yurdumuzda Mugla'dan Hakkari'ye kadar uzanan ge­nis alanlarda elde edilir. Bu saha uc bolgeye ayrilir. Bu maddeyi bize g'inilermis olan Prof. Dr. R. Paris'e tesekkur ederiz. Bati bolgede zamk, sadece Astragalus microcephalus Willd- tu­runden ve bitkiyi ozel surette yaralamakla elde edilir. Bu zamka Yap­rak kitre zamki adi verilir ve 5 kaliteye ayirilir. Orta bolgede zamk, bati bolgede oldugu gibi sadece A. micro­cephalus Willd. turunden, ayni usulle elde edilir ve ayni kalitelere ayi­rilir. Dogu bolgede zamk, A. microcephalus Will., A. gummifer La-bill., A. kurdicus Boiss, var. kurdicus ve var. muschianus (Kotschy et Boiss.) Chamb. bitkilerinden, bitki uzerindeki tabii zamk sizintilarinin toplanmasi suretiyle, Firde ve Traganton adlari ile bilinen iki cins zamk elde edilir. Bu dort geven disinda, baska Astragalus turlerine ait bitkiler uze­rinde de tabii olarak sizan zamk parcalari gorulmus, fakat bunlardan faydalanilmadigi musahede edilmistir. Turkiye'de elde edilen kitrenin ticari kalitelerinin analitik ozellik­leri Cetvel I de gosterilmistir. Degisik farmakopelerin kitre zamki icin istedigi degerler de Cetvel II de verilmistir. Bu iki tablonun mukaye­sesinden anlasiliyor ki Yaprak kitrenin Fiyor ve Beyaz kaliteleri ile Firde kitrenin Birinci kalitesi, farmakope standartlarina uygundur ve eczacilik tekniginde kullanilmaga elverislidir. Astragalus microcephalus, A. gummifer ve A. kurdicus var. mus-chianus uzerinde bizzat toplanan zamk orneklerinin hidrolizinde tes­pit edilen maddeler Cetvel III de gosterilmistir. A. gummifer ve A. kurdicus zamklarinin hidroliz urunleri arasin­da D-galakturonik asit, D-galaktoz, L-arabinoz, D-ksiloz, L-ramnoz tes­his edilmistir. A. microcephalus zamki, bu iki ture ait zamklardan L-fukoz ihtiva etmesiyle ayrilir.