‘MODUS OPERANDI’ SPRAWCY PRZESTĘPSTWA KARNEGO W ROZWAŻANIACH RZYMSKIEJ JURYSPRUDENCJI?

Abstract

W dobie integracji i budowy europejskiego prawa karnego, rzymskie postrzeganie przestępstwa może wzbogacić dyskusję nad europejską koncepcją sprawstwa czynu kryminalnego o doświadczenie historyczne. Wprawdzie juryści rzymscy nie rozwinęli nauki o przestępstwie karnym, podejmowali jednak nieliczne próby opisania istoty przestępstwa prawa publicznego. Stylistyka wywodów Claudiusa Saturninusa i Paulusa może budzić dalekie skojarzenia z pojęciem modus operandi sprawcy przestępstwa, znanym współczesnej kryminologii. Juryści tworząc modele sposobów popełniania przestępstw opierali się na opisach przestępstw znanych im z leges iudiciorum publicorum, ale ograniczyli się głównie do strony przedmiotowej przestępstwa. Problematyka modus operandi w prawie rzymskim wymaga zatem dalszych badań uwzględniających specyfikę norm rzymskiego prawa karnego, którą wyraża penalizacja wskazanych w ustawach różnorodnych sposobów działania sprawców czynów kryminalnych.