KUR’ÂN’DA İSTİḪDÂM SANATI

Abstract

Kur’ân-i Kerim edebi acidan cok zengin bir saheserdir. Bu husus, onu dusunerek okuyan insanlar tarafindan cok iyi bilinmektedir. Bircok Islâm âlimine gore Kur’ân-i Kerim’i mu’ciz kilan ozelliklerin basinda onun bu edebi yonu gelmektedir. Cunku onda muhataplari ikna etme amaciyla farkli usluplar kullanilmistir. Bunlardan birisi de istiḫdâm sanatidir. Istiḫdâm, belâgat âlimleri tarafindan farkli sekillerde tanimlanmistir. Fakat bunlar, bir arada degerlendirildiginde ortak bir noktada bulusmaktadir. Buna gore istiḫdâm, cumlede zikredilen bir lafzin iki anlama sahip olmasi ve bu her iki anlamin da kullanilmasidir. Fakat uygulama acisindan bunun farkli sekilleri vardir. Zira istiḫdâm bazen zamirlerle bazen de zâhir lafizlarla icra edilmektedir. Ornegin bir lafzin zâhirinden belli bir anlam kastedilirken ona râci‘ olan zamirden baska bir anlam kastedilmektedir. Kimi zaman da ondan diger bir zâhir lafzin delâletiyle baska bir anlam amaclanmaktadir. Istiḫdâm bu acidan kisiye, az lafizla cok anlam ifade etme sansi vermektedir. Ayrica merami daha iyi bir sekilde muhataba iletme firsati sunmaktadir. Istiḫdâm, sahip oldugu bu ozelliklerden dolayi Kur’ân-i Kerim’de cok kullanilmaktadir.