KIBRIS VE GAGAVUZ TÜRK HALK MASALLARINDAKİ KADIN KAHRAMANLAR VE SOSYO-KÜLTÜREL ROLLERİ

Abstract

Kibris Turklerinin halk masallari agiz ozellikleri, karakterler, olay orguleri, folklor unsurlari ve daha bircok yonden yerel ozellikleri icinde barindirarak, adaya has sozlu edebi kulturu devam ettirmektedir. Gagavuz Turk halk masallarina bakildiginda da Anadolu masallariyla buyuk benzerlikler tasidiklari gorulmektedir. Ortodoks Hristiyan Gagavuzlarin hem Anadolu hem de gecmis Turk kulturuyle baglarini koparmadigi ve buradan beslendigi yapilan calismalarla ortaya konulmustur. Bu calismada Kibris ve Gagavuz Turk kulturunun toplumsal bilincaltini icinde muhafaza eden masallarin tarih boyunca sagladigi birikimin kadin tipolojisine nasil yansidigi tespit edilmeye calisilmistir. Ayrica Kibris ve Gagavuz Turk toplumlarinin masallar yoluyla kadina bakis acisi, kadinin toplumdaki islevleri, rolleri ve genel gorunusu de belirlenmeye gayret gosterilmistir. Masallar âdeta soylenemeyenlerin soylendigi, yapilamayanlarin yapildigi serbest bir alan gibidir. Dolayisiyla toplumun kadina bakis acisini ve kadin algisini da butun ciplakligiyla ortaya koyan metinlerdir. Calismada nitel arastirma yontemi ve verileri elde etmek icin dokuman analizi teknigi kullanilmistir. Calismanin orneklemini ise amacli ornekleme yontemiyle her iki kulturden secilen 20’ser masal olusturmaktadir. Inceleme kisminda masallar “betimsel analiz” yontemiyle cozumlenmistir. Elde edilen sonuclara bakildiginda masal tiplerinin en fazla kisilik ozellikleriyle anlatilarda yer aldigi belirlenmis ve kadinin masallarin olay orgusunu dogrudan etkileyen rollerde konumlandirildigi gorulmustur. Ayrica Kibris ve Gagavuz Turk halk masallarinda kadinin iyi bir anne, caliskan, akilli, yetenekli bir kadin, saygi ve sevgi duyulan bir es konumunda oldugu gorulmustur.